اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
فرهاد خداداد کاشی؛ سیده وجیهه میکائیلی
چکیده
رقابت و انحصار از مقوله‌های کلیدی در صنعت هستند. رقابت در صنعت باعث بهبود کیفیت و کاهش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان میشود، در حالی که انحصار به تعیین قیمت‌ها و محدود کردن تولید منجر میشود که می‌تواند کیفیت و نوآوری را کاهش دهد. در این مقاله تلاش شد تا جهت بررسی رقابت و قدرت انحصاری در صنایع بزرگی همچون فلزات اساسی، صنعت تولید وسایل ...
بیشتر
رقابت و انحصار از مقوله‌های کلیدی در صنعت هستند. رقابت در صنعت باعث بهبود کیفیت و کاهش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان میشود، در حالی که انحصار به تعیین قیمت‌ها و محدود کردن تولید منجر میشود که می‌تواند کیفیت و نوآوری را کاهش دهد. در این مقاله تلاش شد تا جهت بررسی رقابت و قدرت انحصاری در صنایع بزرگی همچون فلزات اساسی، صنعت تولید وسایل نقلیه موتوری و صنعت تولید محصولات شیمیایی، وضعیت انحصار و رقابت مورد توجه قرار گیرد. برای این منظور معیارهای مختلفی مانند؛ تمرکز، موانع ورود، صرفههای مقیاس، شاخص لرنر، مارک آپ و هزینه اجتماعی انحصار به کار گرفته شد. برای تحلیل داده‌ها هم از داده‌های خام مرکز آمار ایران با کد آیسیک چهاررقمی طی دوره 1381 تا 1397 استفاده گردید. نتایج بررسی شده نشان داد، صنعت تولید آهن و فولاد پایه، صنعت تولید مواد شیمیایی اساسی، صنعت تولید پلاستیک و لاستیک مصنوعی در شکل نخستین و صنعت تولید وسایل نقلیه موتوری از بیشترین میزان سهم فروش برخوردار بودهاند. این صنایع از تمرکز بالا، شاخص لرنر و مارک-آپ بالا، موانع ورود بالا، هزینه‌های اجتماعی بالا و صرفههای مقیاس پایین برخوردار هستند. علاوه‌براین رابطه معنی‌دار و مثبتی بین شاخص لرنر و هزینه‌های رفاهی انحصار در این صنایع وجود داشت. بعلاوه، مشخص شد که هزینه‌های اجتماعی انحصار در همه سال‌های دوره مذکور بالا بوده و موجب کاهش کارایی و رفاه جامعه شده است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
عرفانه راسخ جهرمی؛ مهرزاد ابراهیمی
چکیده
هدف این مطالعه برآورد ناکارایی x و هزینه‌های رفاهی انحصار در صنعت محصولات شیمیایی است. بدین منظور از رویکرد لیبنشتاین - کومانور جهت تخمین هزینه‌های رفاهی انحصار استفاده شده است. برای این منظور از داده‌های طرح آمارگیری کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر مرکز آمار طی دوره 1381 تا 1397 برای صنعت محصولات شیمیایی با کد ISIC چهار رقمی استفاده ...
بیشتر
هدف این مطالعه برآورد ناکارایی x و هزینه‌های رفاهی انحصار در صنعت محصولات شیمیایی است. بدین منظور از رویکرد لیبنشتاین - کومانور جهت تخمین هزینه‌های رفاهی انحصار استفاده شده است. برای این منظور از داده‌های طرح آمارگیری کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر مرکز آمار طی دوره 1381 تا 1397 برای صنعت محصولات شیمیایی با کد ISIC چهار رقمی استفاده گردید. جهت محاسبه هزینه‌های رفاهی انحصار، در ابتدا میزان شاخص ناکارایی x، هزینه نهایی و کشش قیمتی تقاضا بدست آمده است و در ادامه هزینه‌های رفاهی انحصار برآورد شده است. نتایج بررسی نشان داد که صنعت تولید الیاف مصنوعی با مقدار 59/0 دارای بیشترین میزان ناکارایی x و صنعت تولید پلاستیک و لاستیک مصنوعی در شکل نخستین با 23/0 دارای کمترین میزان ناکارایی x است. بعلاوه طبق نتایج بدست آمده میزان هزینه رفاهی عملکرد غیر رقابتی در صنعت تولید پلاستیک ولاستیک مصنوعی در شکل نخستین دارای بالاترین مقدار بوده و به میزان 7159843190 میلیون ریال بدست آمده است. بنابراین به منظور بهبود کارایی و رقابتپذیری صنعت شیمیایی ایران، تسهیل دسترسی به منابع مالی، بهبود زیرساختهای حمل و نقل و لجستیک برای کاهش هزینه‌های تولید و توزیع و وضع قوانین و مقررات مناسب برای افزایش کیفیت محصولات و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی توصیه میشود.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
محمدعلی مقصودپور؛ یاسر سیستانی بدوئی
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی تأثیر تراکم صنعتی بر تابآوری اقتصادی استانهای ایران با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) پرداخته است. نتایج نشان میدهد که تراکم صنعتی به‌طور مثبت و معناداری بر افزایش تابآوری اقتصادی تأثیر می‌گذارد. این تأثیر از طریق بهبود شرایط اشتغال، سودآوری و رقابتپذیری بنگاهها و همچنین مکانیسم‌های تطبیق ...
بیشتر
تحقیق حاضر به بررسی تأثیر تراکم صنعتی بر تابآوری اقتصادی استانهای ایران با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) پرداخته است. نتایج نشان میدهد که تراکم صنعتی به‌طور مثبت و معناداری بر افزایش تابآوری اقتصادی تأثیر می‌گذارد. این تأثیر از طریق بهبود شرایط اشتغال، سودآوری و رقابتپذیری بنگاهها و همچنین مکانیسم‌های تطبیق و یادگیری تحقق می‌یابد. علاوه بر این، خدمات اجتماعی نیز به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش تابآوری اقتصادی کمک می‌کند، هرچند تأثیر آن از نظر آماری در سطح 5 درصد معنی‌دار نبوده است. کارایی تولید صنعتی به‌عنوان یک عامل کلیدی در تقویت تابآوری اقتصادی شناسایی شده است که می‌تواند از طریق زیرساختهای مشترک و سرریزهای فناوری، هزینه‌های مبادله را کاهش داده و نوآوری و تخصص را تقویت کند. همچنین، اندازه بازار، اثر مثبت و معناداری بر تابآوری اقتصادی استانها دارد و افزایش آن به کاهش هزینه‌های دسترسی به بازار و مواد اولیه کمک می‌کند. بر اساس یافته‌ها، توصیه‌های سیاستی شامل تقویت تراکم صنعتی، افزایش خدمات اجتماعی، بهبود کارایی تولید، گسترش اندازه بازار و توجه به تنوع صنعتی میباشد. اجرای این توصیه‌ها می‌تواند به تقویت تابآوری اقتصادی مناطق و کاهش آسیب‌پذیری آنها در برابر بحران‌ها کمک کند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
فرزاد کریمی؛ رضا اسدی؛ سعید آغاسی
چکیده
با توجه به سقوط بزرگ تجارت پس از بحران مالی 2008-2009، توجه به نقش ریسک مالی کشوری برای صادرات افزایش یافته است. ریسک مالی کشوری مورد نظر این مطالعه معیاری برای سنجش توانایی یک کشور در انجام تعهدات مالی در سطح بین‌المللی است. مسئله اصلی این مقاله، تعیین میزان تأثیرپذیری صادرات صنعتی ایران از ریسک مالی کشوری و شناسایی مؤلفه‌های تعیین‌کننده ...
بیشتر
با توجه به سقوط بزرگ تجارت پس از بحران مالی 2008-2009، توجه به نقش ریسک مالی کشوری برای صادرات افزایش یافته است. ریسک مالی کشوری مورد نظر این مطالعه معیاری برای سنجش توانایی یک کشور در انجام تعهدات مالی در سطح بین‌المللی است. مسئله اصلی این مقاله، تعیین میزان تأثیرپذیری صادرات صنعتی ایران از ریسک مالی کشوری و شناسایی مؤلفه‌های تعیین‌کننده آن در مقایسه با سایر عوامل سنتی مؤثر بر صادرات است. بدین ترتیب از داده‌های تابلویی برای دوره 2002 تا 2022 و در چارچوب مدل جاذبه و به روش حداکثر درستنمایی شبه پواسن (PPML) استفاده شده است. تحلیل اقتصادسنجی نقش ریسک مالی کشوری ایران در رشد عرضه صادرات صنعتی را تأیید نمی‌کند. لیکن شرایط ریسک مالی کشوری مقاصد صادراتی به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در رشد صادرات صنعتی ایران مورد تأیید آماری قرار می‌گیرد. نکته قابل‌توجه این است که شرایط ریسک مالی کشوری مقاصد صادراتی در مقایسه با سایر عوامل کلاسیک مدل جاذبه نظیر نرخ ارز حقیقی، مرز مشترک و تولید ناخالص داخلی سرانه مقاصد صادراتی دارای بیشترین تأثیر بر صادرات صنعتی ایران است. در میان 5 مؤلفه تعیین‌کننده ریسک مالی کشوری مقاصد صادراتی، کاهش ریسک حساب‌جاری، بدهی خدمات، ریسک بدهی خارجی و ریسک نقدینگی بین‌المللی باعث افزایش تقاضا برای صادرات صنعتی ایران میشود. توصیه میشود شرکتهای صادراتی و نهادهای توسعه‌ای در انتخاب و شناسایی بازارهای هدف معیار ریسک مالی کشوری را مدنظر قرار دهند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
محمد رضا رنجبر فلاح؛ مائده اسکندری
چکیده
در دهه 1390 تا 1399 اقتصاد ایران بدلیل تحریمهای اقتصادی، مدیریت ناکارآمد، بهره وری پایین و سیاستهای نامناسب اقتصادی بطور متوسط با نرخ رشد اقتصادی نزدیک به صفر مواجه بوده است. در این راستا سیاستگذاران پولی کشور تلاش کردند تا با استفاده از ابزار پرداخت تسهیلات از تولید حمایت کرده و سبب رشد ارزش افزوده کشور شوند. مسئله اصلی تحقیق حاضر این ...
بیشتر
در دهه 1390 تا 1399 اقتصاد ایران بدلیل تحریمهای اقتصادی، مدیریت ناکارآمد، بهره وری پایین و سیاستهای نامناسب اقتصادی بطور متوسط با نرخ رشد اقتصادی نزدیک به صفر مواجه بوده است. در این راستا سیاستگذاران پولی کشور تلاش کردند تا با استفاده از ابزار پرداخت تسهیلات از تولید حمایت کرده و سبب رشد ارزش افزوده کشور شوند. مسئله اصلی تحقیق حاضر این است که آیا پرداخت این تسهیلات توسط صنعت بانکداری باعث افزایش ارزش افزوده استانهای کشور شده است؟ از آنجایی که تسهیلات پرداختی در دو قالب عقود مبادله ای (مرابحه، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، سلف، خرید دین، جعاله و استصناع) و عقود مشارکتی (مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، مضاربه، مزارعه و مساقات) بوده آیا بین ضریب تأثیر این دو گروه تفاوت معنادار آماری وجود داشته است؟ آیا مطابق انتظارات نظری تسهیلات مشارکتی که از ماهیت بلند مدت، تامین سرمایه و اثر مستقیم بر تولید و عرضه کالاها و خدمات برخوردارند، تاثیر بیشتری بر رشد ارزش افزوده در استانهای مختلف در مقایسه با تسهیلات مبادله ای که از ماهیت کوتاه مدت، واسطه ای با امکان تعیین نرخ سود از قبل و اثر بر تقاضای کالاها و خدمات برخوردارند، داشته است؟ براساس اختلاف دو دیدگاه کینزی و کلاسیک، آیا مطابق دیدگاه کلاسیک پول خنثی است و نمی تواند موجب رشد تولید شود بلکه صرفاً بر نرخ تورم اثر می گذارد و یا مطابق دیدگاه کینزی ابزار سیاستهای پولی و خلق و پرداخت اعتبارات بانکی در بازار پول می تواند از کانال مخارج سبب رشد تولید و ارزش افزوده گردد؟ برای پاسخ به این سوالات که همان فرضیه های تحقیق هستند از روش تخمین اقتصاد سنجی به شیوه پانل دیتا استفاده شده و یکایک آمارهای استانی شامل ارزش افزوده واقعی، سرمایه (سرمایه شرکتهای بورسی شده هر استان از سال 1390-1399) ، تعداد نیروی کار شاغل، مانده تسهیلات با عقود مشارکتی و مبادله ای گردآوری و در تخمین مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس نتایج تحقیق مهمترین عامل تأثیرگذار بر ارزش افزوده استانها متغیر Kt (حجم سرمایه انباشته شرکتهای بورسی) بوده است. برخلاف فرضیه تحقیق در مورد اثربخش تر بودن تسهیلات مشارکتی نسبت به مبادله ای، هیچ تفاوتی بین این دو گروه، نیست مگر زمانی که تبدیل به متغیر سرمایه ( Kt ) شده و در صورتهای مالی شرکتها بعنوان عامل تولید مؤثر ظاهر شود.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
خلیل حیدری
چکیده
بهره‌وری و رقابت در صنایع کارخانهای نقش حیاتی در رشد و توسعه اقتصادی دارند. در هر صنعت، بنگاه‌های مختلف با هم رقابت میکنند و دارای سطوح بهره‌وری متفاوت هستند (پراکندگی بهره‌وری). به لحاظ نظری، بین پراکندگی بهره‌وری و رقابت در صنعت یک رابطه منفی وجود دارد. برای بررسی این رابطه در صنایع کارخانهای کشور، ابتدا، بهره‌وری ...
بیشتر
بهره‌وری و رقابت در صنایع کارخانهای نقش حیاتی در رشد و توسعه اقتصادی دارند. در هر صنعت، بنگاه‌های مختلف با هم رقابت میکنند و دارای سطوح بهره‌وری متفاوت هستند (پراکندگی بهره‌وری). به لحاظ نظری، بین پراکندگی بهره‌وری و رقابت در صنعت یک رابطه منفی وجود دارد. برای بررسی این رابطه در صنایع کارخانهای کشور، ابتدا، بهره‌وری کل عوامل تولید در سطح بنگاه‌های با کدهای 4 رقمی آیسیک از روش مولیسی و راویگاتی در 2017 برآورد گردید. سپس پراکندگی بهره‌وری در سطح صنعت با کدهای 2 رقمی آیسیک با شاخص نابرابری جینی محاسبه شد. رفتار رقابتی صنایع در سطح کدهای 2 رقمی آیسیک نیز بر اساس شاخص جان بون در 2008 به عنوان روشی جدید برای محاسبه اندازه رقابت و انحصار برای متوسط دوره زمانی 1395 تا 1399 بدست آمد. سپس رابطه این دو متغیر تحلیل شد. در نهایت، مهمترین یافته‌های مقاله نشان داد که رابطه منفی و معناداری بین رقابت و پراکندگی بهره‌وری کل عوامل تولید در صنایع کارخانهای ایران برقرار نیست و به لحاظ آماری استقلال دارند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
مهرزاد ابراهیمی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل اثر شوک‌های صادراتی بر تصمیم نوآوری و موجودی حق ثبت اختراع در صنایع کارخانهای ایران انجام شد. این پژوهش در دو گام شامل 1) محاسبه شاخص شوک‌های صادراتی از طریق مدلسازی تحلیل عاملی اکتشافی و استخراج سری زمانی شاخص شوک‌های صادراتی و 2) بررسی اثر شوک‌های صادراتی بر موجودی حق ثبت اختراع و تصمیم نوآوری در ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل اثر شوک‌های صادراتی بر تصمیم نوآوری و موجودی حق ثبت اختراع در صنایع کارخانهای ایران انجام شد. این پژوهش در دو گام شامل 1) محاسبه شاخص شوک‌های صادراتی از طریق مدلسازی تحلیل عاملی اکتشافی و استخراج سری زمانی شاخص شوک‌های صادراتی و 2) بررسی اثر شوک‌های صادراتی بر موجودی حق ثبت اختراع و تصمیم نوآوری در صنایع کارخانهای ایران بر اساس ISIC-4 در طبقه بندی فعالیت‌های اقتصادی ایران در سال 1390 از طریق رگرسیون VARبرای بازه زمانی 1387 الی 1402 انجام شد. یافته‌های پژوهش نشان داد موجودی حق ثبت اختراع بر شوک‌های صادراتی به میزان 39/1 تأثیر داشته در حالی که شوک‌های صادراتی به میزان 20/0 بر موجودی حق ثبت اختراع اثرگذاری داشته است. دیگر یافته‌ها نشان میدهد تأثیر نوآوری بر شوک‌های صادراتی برابر با 78/0 میباشد در حالی که تأثیر شوک‌های صادراتی بر نوآوری برابر با 14/0 میباشد. بر همین اساس نتیجه گیری میشود ارتباط متقابل بین موجودی حق ثبت اختراع با شوک‌های صادراتی و همچنین نوآوری با شوک‌های صادراتی برای صنایع کارخانهای ایران وجود داشته است. علاوه بر این بررسی ارتباط متقابل بین نوآوری برای اثر شوک‌های صادراتی بر تصمیم نوآوری در صنایع کارخانهای ایران نشان داد که شوک‌های صادراتی و نوآوری دارای رابطه متقابل هستند؛ بدین صورت که نوآوری به میزان 292/0 بر شوک‌های صادراتی تأثیر دارند و شوک‌های صادراتی به میزان 0000492/0 بر نوآوری مؤثر است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سید علی اصغر موسوی؛ رضا محسنی؛ یاور دشتبانی
چکیده
تحقق سرمایه گذاری مستقیم خارجی در قالب قراردادهای جوینت ونچر، با داشتن مزایای فراوان برای کشور میزبان، نیازمند ایجاد همسویی لازم بین دو اقتصاد (کشور مبدا و میزبان) دارای ویژگی های متفاوت است. مطابق با ادبیات نظری، انتظار می رود تحریم کشور میزبان به عنوان عامل افزایش ریسک و نااطمینانی بر جذب سرمایه گذاری خارجی در قالب جوینت ونچر اثر ...
بیشتر
تحقق سرمایه گذاری مستقیم خارجی در قالب قراردادهای جوینت ونچر، با داشتن مزایای فراوان برای کشور میزبان، نیازمند ایجاد همسویی لازم بین دو اقتصاد (کشور مبدا و میزبان) دارای ویژگی های متفاوت است. مطابق با ادبیات نظری، انتظار می رود تحریم کشور میزبان به عنوان عامل افزایش ریسک و نااطمینانی بر جذب سرمایه گذاری خارجی در قالب جوینت ونچر اثر مثبت داشته باشد و لیکن اثر آن می تواند توسط عواملی چون ضعف در زیرساختهای قانونی و روال های حقوقی شفاف کشور میزبان تنزل یابد. در مطالعه حاضر، چهارچوب مناسب برای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی برپایه مشارکت با سرمایه گذاران بومی در شرایط تحریمی صنعت ایران بررسی میشود. این مطالعه با استفاده از مدل خود رگرسیون برداری بیزین انجام گرفته است. براساس نتایج این مطالعه، تفاوت ماهوی در رفتار سرمایه گذاری شرکتهای تابعه کشورهای توسعه یافته با شرکتها و اشخاص تابعه کشورهای منطقه و در حال توسعه مشهود است. مطابق با نتایج، تحریم کشور میزبان، کاهش تمایل به ورود در قالب سرمایه گذاری مشارکتی به بخش صنعت را موجب می شود و لیکن اثر آن از تاثیر دیگر متغیرها همچون اندازه بازار، کارایی حاکمیت و باز بودن تجاری بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در قالب سرمایه گذاری مشترک (جوینت ونچر) کمتر است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
ابراهیم هادیان؛ بهنام ایزدی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش؛ بررسی تاثیر غیرخطی نرخ اسمی ارز بر ارزش صنعت پتروشیمی در ایران با تاکید بر نقش سیاست پولی است. بدین روی از تکنیک خود توضیح با وقفه‌‌های گسترده غیرخطی (NARDL) استفاده شد؛ زیرا در این روش امکان بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز در کوتاه مدت و بلند مدت فراهم است. برای این منظور از داده های فصلی دوره 1397:1 الی 1402:1 استفاده ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش؛ بررسی تاثیر غیرخطی نرخ اسمی ارز بر ارزش صنعت پتروشیمی در ایران با تاکید بر نقش سیاست پولی است. بدین روی از تکنیک خود توضیح با وقفه‌‌های گسترده غیرخطی (NARDL) استفاده شد؛ زیرا در این روش امکان بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز در کوتاه مدت و بلند مدت فراهم است. برای این منظور از داده های فصلی دوره 1397:1 الی 1402:1 استفاده شده است. نتایج آزمون کرانه NARDL نشان داد که رابطه همجمعی میان متغیرهای مورد استفاده شامل نرخ اسمی ارز، نقدینگی و ارزش کل صنعت پتروشیمی وجود دارد. همچنین، نتایج برآورد مدل NARDL نشان داد که نرخ ارز در کوتاه مدت و بلند مدت دارای رفتار نامتقارن بوده به نحویکه با افزایشهای مکرر در نرخ اسمی ارز در کوتاهمدت و بلندمدت شاهد افزایش ارزش سهام شرکتهای پتروشیمی بورسی بوده در حالیکه با کاهش نرخ اسمی ارز، این رابطهی مثبت، ولی با ضرائب کمتر برقرار بوده است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سمانه قلی پور؛ منصور عسگری
چکیده
یکی از ضرورتهای بسیار مهم اقتصاد هر کشور، شناسائی بخش‌های اقتصادی دارای توانمندی اشتغال‌زایی بالا و در عین حال اتخاذ سیاستهای مناسب برای ایجاد اشتغال و فرصت‌های شغلی مناسب است. در این میان صنعت نمایشگاهی به عنوان یکی از فعالیت‌های اقتصادی که نقش بسزایی در فرآیند ایجاد اشتغال و افزایش آن دارد، محور این مطالعه قرار گرفته تا با ...
بیشتر
یکی از ضرورتهای بسیار مهم اقتصاد هر کشور، شناسائی بخش‌های اقتصادی دارای توانمندی اشتغال‌زایی بالا و در عین حال اتخاذ سیاستهای مناسب برای ایجاد اشتغال و فرصت‌های شغلی مناسب است. در این میان صنعت نمایشگاهی به عنوان یکی از فعالیت‌های اقتصادی که نقش بسزایی در فرآیند ایجاد اشتغال و افزایش آن دارد، محور این مطالعه قرار گرفته تا با استفاده از جدول داده ستانده سال 1395 به ارزیابی پتانسیل اشتغال‌زایی این صنعت در ایران پرداخته شود. نتایج این مطالعه نشان داد فعالیت‌های :خدمات کرایه ماشین آلات و تجهیزات بدون متصدی و کالاهای شخصی و خانگی، سایر خدمات پشتیبانی، خدمات تعمیر و نگهداری ماشینآلات و تجهیزات حمل و نقل، خدمات مربوط به دفع فاضلاب و زباله، بهداشت محیط و سایر خدمات مربوط به حفاظت محیط زیست، خدمات انتظامی و آتش نشانی، خدمات هنری، کتابخانهها و موزهها، خدمات آژانسهای مسافرتی، ساختمانهای مسکونی، سایر خدمات علمی، فنی و حرفهای، خدمات اداری دولت و خدمات پشتیبانی حمل و نقل دارای بیشترین اثر بر پتانسیل اشتغال‌زایی صنعت نمایشگاهی هستند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
جواد نوبخت؛ غلامعلی حاجی؛ عباس معمارنژاد؛ احمد سرلک
چکیده
در این مطالعه تأثیر اجزای نظام راهبری شرکتی بر سلامت مالی 12 بانک در ایران طی دوره 1385-1402 با استفاده از روش داده‌های تابلویی نامتوازن و اثرات ثابت مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه حاضر از شاخص ترکیبی کملز به عنوان نماینده شاخص سلامت بانکی استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داده است که از میان مولفه‌های نظام راهبری شرکتی تنها متغیر مدیران ...
بیشتر
در این مطالعه تأثیر اجزای نظام راهبری شرکتی بر سلامت مالی 12 بانک در ایران طی دوره 1385-1402 با استفاده از روش داده‌های تابلویی نامتوازن و اثرات ثابت مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه حاضر از شاخص ترکیبی کملز به عنوان نماینده شاخص سلامت بانکی استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داده است که از میان مولفه‌های نظام راهبری شرکتی تنها متغیر مدیران مستقل تاثیر مثبت بر سلامت بانکی دارد. در مقابل اندازه هیات مدیره، تعداد جلسات هیئت مدیره، تعداد جلسات کمیته حسابرسی، دوگانگی مدیرعامل، تعداد جلسات کمیته پایش ریسک تاثیر منفی بر سلامت مالی بانکها داشته است. به طور کلی، میتوان بیان کرد که نظام راهبری شرکتی، تاثیر مطلوبی بر سلامت مالی بانکهای مورد مطالعه در ایران ندارد که می‌تواند ناشی از عدم استقرار واقعی نظام راهبری شرکتی در سیستم بانکی کشور به خصوص بانکهای خصوصی و خصوصی شده، عدم وجود راهبرد و استراتژی صحیح حاکمیت شرکتی، نبود مکانیزمهای نظارتی، عدم شفافیت صحیح و مسئولیت پذیری موثر در خصوص افشای اطلاعات، مدیریت ضعیف داراییها و بدهیها و ... دانست.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
احمد تشکینی؛ افسانه شفیعی
چکیده
هدف این مقاله تحلیل وضعیت زنجیره ارزش صنعت نساجی و پوشاک به تفکیک اجزا، استخراج چالش‌های صنعت نساجی و پوشاک برحسب زیربخش‌های مختلف آن و ارائه راهکارهای توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنعت نساجی و پوشاک به‌منظور بهبود توان رقابتپذیری این صنعت میباشد. سهم 8.2 درصدی از بنگاه‌های صنعتی (10 نفر کارکن به بالا)، سهم 7.3 درصدی از اشتغال صنعتی ...
بیشتر
هدف این مقاله تحلیل وضعیت زنجیره ارزش صنعت نساجی و پوشاک به تفکیک اجزا، استخراج چالش‌های صنعت نساجی و پوشاک برحسب زیربخش‌های مختلف آن و ارائه راهکارهای توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنعت نساجی و پوشاک به‌منظور بهبود توان رقابتپذیری این صنعت میباشد. سهم 8.2 درصدی از بنگاه‌های صنعتی (10 نفر کارکن به بالا)، سهم 7.3 درصدی از اشتغال صنعتی و سهم 3.5 درصدی از تشکیل سرمایه ثابت نشان میدهد این صنعت را میتوان در زمره صنایع مهم با سرمایهبری پایین برشمرد که همزمان قادر است هر سه هدف تولید صنعتی، توسعه‌ای (اشتغال‌زایی) و ارزآوری کشور را تامین نماید. نتایج مطالعه نشان میدهد مهمترین چالش صنعت نساجی و پوشاک ایران را باید در ضعف زنجیره ارزش و همچنین نقایص ناظر بر قوانین و مقررات پشتیبان ارتقای زنجیره ارزش در این صنعت جستجو کرد. در این راستا سیاستها و سازوکارهای اجرایی برای توسعه صنایع نساجی و پوشاک در ایران شامل بازمهندسی ساختار زنجیره ارزش صنایع نساجی و پوشاک با حداکثر بهرهمندی از محتوای داخلی، حمایت از انتقال فناوری و تجهیزات به این حوزه و تجهیز آن با خدمات جانبی و پشتیبان پیشنهاد شده است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
محمد مهدی بهاء الدینی؛ زین العابدین صادقی؛ سلیم کریمی تکلو
چکیده
در حال حاضر فعالیت‌های اقتصادی از طریق برداشت بی‌رویه منابع زیست‌محیطی و انتقال پسماند فعالیت‌های تولیدی و مصرفی به محیط‌زیست موجب تخریب آن می‌شوند. هدف این تحقیق ارزیابی تاثیر مقررات زیست‌محیطی بر بهره‌وری سبز در ایران است. برای این منظور ضمن استفاده از اطلاعات مربوط به سرمایه، نیروی کار، تولید ناخالص داخلی، آلودگی و تنظیم‌گری ...
بیشتر
در حال حاضر فعالیت‌های اقتصادی از طریق برداشت بی‌رویه منابع زیست‌محیطی و انتقال پسماند فعالیت‌های تولیدی و مصرفی به محیط‌زیست موجب تخریب آن می‌شوند. هدف این تحقیق ارزیابی تاثیر مقررات زیست‌محیطی بر بهره‌وری سبز در ایران است. برای این منظور ضمن استفاده از اطلاعات مربوط به سرمایه، نیروی کار، تولید ناخالص داخلی، آلودگی و تنظیم‌گری زیست‌محیطی در 31 استان طی دوره ۱۳۹۵-۱۴۰۰ و با به‌کارگیری "تابع فاصله جهتدار غیر شعایی" تاثیر مقررات زیست‌محیطی بر خروجیها مطلوب و نامطلوب ارزیابی میشود. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارند که مقررا ت زیست‌محیطی موجب ارتقای بهره‌وری سبز در استانهای ایران میشود. علاوه بر این مقررات زیست‌محیطی نسبت به کنترل خروجیهای نامطلوب فعالیت‌های اقتصادی موفقیت کمتری داشته است. همچنین نتایج نشان داد که اثر تولید ناخالص داخلی بر بهره‌وری سبز ناچیز است و نسبت ارزش افزوده بخش صنعت به GDP بر بهره‌وری سبز تاثیر منفی و معناداری دارد.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
فرزاد کریمی؛ مهدی جهانبخش پورجباری؛ مصطفی رجبی
چکیده
طی سه دهه اخیر رشد صادرات صنعتی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی(OIC) کند شده است. افزایش هزینه مبادلاتی پنهان در صادرات کالاهای صنعتی از کانال ریسک کشوری یکی از عوامل موثر شناخته میشود. در مطالعات تجربی اخیر عوامل مختلف و تاثیرگذار بر صادرات دوجانبه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی معرفی شده‌اند، ولی مطالعات تجربی که تاثیر ریسک ...
بیشتر
طی سه دهه اخیر رشد صادرات صنعتی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی(OIC) کند شده است. افزایش هزینه مبادلاتی پنهان در صادرات کالاهای صنعتی از کانال ریسک کشوری یکی از عوامل موثر شناخته میشود. در مطالعات تجربی اخیر عوامل مختلف و تاثیرگذار بر صادرات دوجانبه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی معرفی شده‌اند، ولی مطالعات تجربی که تاثیر ریسک کشوری را در جریان صادرات صنعتی دوجانبه مدنظر قرار دهد، بسیار محدود است. از این‌رو، هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی تاثیر ریسک کشوری و مولفه‌های آن شامل ریسک اقتصادی، مالی و سیاسی بر صادرات صنعتی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی است. برای دستیابی به این هدف، در چارچوب مدل جاذبه و به روش حداکثر درستنمایی شبه پواسن (PPML) به بررسی و معناداری اثر ریسک کشوری و مولفه‌های تشکیل‌دهنده آن بر صادرات صنعتی دوجانبه کشورهای عضو OIC در تجارت با شرکای تجاری پرداخته شد. در این مطالعه از داده‌های تابلویی و برای دوره 2021 تا 2002 مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌های این مطالعه نشان میدهد ریسک کشوری درکشورهای عضو سازمان و همچنین مقاصد صادراتی آنها تاثیر معناداری بر جریان صادرات صنعتی دوجانبه دارد. این یافته براساس هریک از مولفه‌های تشکیل‌دهنده ریسک کشوری شامل ریسک اقتصادی، مالی و سیاسی نیز صادق میباشد. ضمن اینکه ریسک سیاسی در مقایسه با سایر عوامل بیشترین تاثیر بر صادرات صنعتی کشورهای عضو OIC دارد. پیشنهاد میشود سازمان همکاری اسلامی و نهادهای وابسته به آن، سیاستهای مناسبی را جهت ایجاد و توسعه پوشش بیمه ریسک سیاسی و اقتصادی ارائه نمایند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
مهدی فاطمی؛ محسن زاینده رودی
چکیده
سیاست مالی یکی از ابزار‌های موثر دولت برای دخالت در اقتصاد است. ارتباط بین مداخله دولت در اقتصاد و متغیرهای کلان از جمله رشد اقتصادی و اشتغال همواره یکی از مسائل مورد بحث در علم اقتصاد است و در مطالعات تجربی متعددی اثرات سیاستهای مالی بر تولید، اشتغال و رشد اقتصادآزمون شده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین اندازه بهینه دولت در ایران ...
بیشتر
سیاست مالی یکی از ابزار‌های موثر دولت برای دخالت در اقتصاد است. ارتباط بین مداخله دولت در اقتصاد و متغیرهای کلان از جمله رشد اقتصادی و اشتغال همواره یکی از مسائل مورد بحث در علم اقتصاد است و در مطالعات تجربی متعددی اثرات سیاستهای مالی بر تولید، اشتغال و رشد اقتصادآزمون شده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین اندازه بهینه دولت در ایران است. همچنین با توجه به نقش بخش صنعت در اقتصاد ایران، اثر اندازه بهینه دولت بر اشتغال بخش صنعت ارزیابی میشود. در این مقاله ضمن استفاده از داده‌های دوره زمانی 1360 تا 1398 از روش کنترل بهینه برای تعیین اندازه بهینه دولت استفاده شد و سپس با به‌کارگیری روش خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) اثر کوتاهمدت و بلندمدت اندازه بهینه دولت بر اشتغال بخش صنعت ارزیابی شد. نتایج تحقیق نشان داد اندازه بهینه دولت هم در کوتاهمدت و هم در بلندمدت اثر مثبت و معنادار بر اشتغال بخش صنعت داشته است. علاوه بر این، نتایج دلالت بر آن داشت که تاثیر اندازه بهینه دولت بر اشتغال بخش صنعت در مقایسه با اندازه فعلی دولت بیشتر است. به عبارت دیگر در صورتی که اندازه دولت بهینه باشد، سیاستهای مالی تاثیر بیشتری بر رشد اشتغال بخش صنعت خواهند داشت.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سجاد محدث؛ محمدعلی فیض‌پور؛ حبیب انصاری سامانی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی دوره حیات شغل نیروی کار شاغل در صنایع تولیدی استان یزد و عوامل موثر بر آن با تاکید بر جنسیت پرداخته است. با توجه به ثبت مشخصات و سوابق شغلی نیروی کار استان یزد در پایگاه اطلاعات تجمیعی سازمان تامین اجتماعی از سال 1390، دوره زمانی مورد مطالعه از 1390 تا 1399 در نظر گرفته شده است. برآورد مدل مخاطره متناسب کاکس نشان میدهد ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی دوره حیات شغل نیروی کار شاغل در صنایع تولیدی استان یزد و عوامل موثر بر آن با تاکید بر جنسیت پرداخته است. با توجه به ثبت مشخصات و سوابق شغلی نیروی کار استان یزد در پایگاه اطلاعات تجمیعی سازمان تامین اجتماعی از سال 1390، دوره زمانی مورد مطالعه از 1390 تا 1399 در نظر گرفته شده است. برآورد مدل مخاطره متناسب کاکس نشان میدهد که در حالت تحلیل چند متغیره، جنسیت تاثیر معنی‌داری بر دوره حیات شغل ندارد، ولی در حالت تک متغیره، تاثیر معنی‌دار است و زن بودن نسبت مخاطره را افزایش میدهد. همچنین، متاهل بودن و افزایش بار تکفل نیروی کار، نسبت مخاطره را کاهش میدهد. تاثیر دستمزد بر دوره حیات شغل در دو حالت تک متغیره و چند متغیره ناچیز ولی متناقض است. مهاجر بودن و نرخ بیکاری، نسبت مخاطره را افزایش میدهد و صنایع با سطح تکنولوژی پایین و بالا نسبت خطر بالاتری نسبت به دو گروه دیگر، یعنی صنایع با سطح تکنولوژی متوسط به پایین و متوسط به بالا دارند. در نهایت، نتایج پژوهش نشان میدهد که دوره حیات شغل در بازار کار استان یزد، بیش از آن که تحت تاثیر جنسیت به عنوان یک ویژگی فردی باشد، تحت تاثیر نرخ بیکاری است. بنابراین، افزایش ثبات شغلی زیرگروههای مختلف جامعه، از جمله زنان، و کاهش نرخ بیکاری مستلزم توجه جدی به متغیرهای کلان اقتصادی و شرایط کلی اقتصاد کشور است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
منصور عسگری
چکیده
صنعت پتروشیمی از جمله صنایع مادر و اشتغالزا در ایران است که می‌تواند نقش اساسی در رشد و توسعه و سیاستهای صنعتی کشور داشته باشد. پتروشیمی از جمله بخش‌های است که بیشترین قابلیتها را در تنوع محصولی، سودآوری بالا، بازارهای مصرف گسترده، اشتغال‌زایی بالا، نرخ بازگشت سرمایه بیشتر در مقایسه با سایر صنایع کارخانهای، اثرگذاری ...
بیشتر
صنعت پتروشیمی از جمله صنایع مادر و اشتغالزا در ایران است که می‌تواند نقش اساسی در رشد و توسعه و سیاستهای صنعتی کشور داشته باشد. پتروشیمی از جمله بخش‌های است که بیشترین قابلیتها را در تنوع محصولی، سودآوری بالا، بازارهای مصرف گسترده، اشتغال‌زایی بالا، نرخ بازگشت سرمایه بیشتر در مقایسه با سایر صنایع کارخانهای، اثرگذاری بیشتری در حرکت بسوی تولیدات رقابتی و صادرات‌گرا در بخش صنعت کشور دارد. در کشور ایران به‌دلیل وجود ذخایر عظیم نفت و گاز از یک سو و وجود سرمایه انسانی متخصص و کارآزموده از سوی دیگر و همچنین با توجه به نقش صنایع پتروشیمی در تولیدات سایر صنایع کارخانهای که نشان دهنده روابط پسین و پیشین گسترده این صنعت با صنایع دیگر کشور است، میتوان این صنعت را به‌عنوان پیشران صنایع کشور مورد توجه ویژه قرار داد. همچنین، مقیاس فعلی بنگاه‌های صنایع پتروشیمی کشور، به آنها اجازه ایفای نقشی موثر در بازارهای جهانی را نمیدهد. از این رو، ساماندهی این بنگاهها و ترغیب آنها به ادغام می‌تواند به عنوان صرفههای ناشی از مقیاس در جهت ارتقای قدرت رقابتپذیری و کاهش هزینه‌های خود استفاده شود. لذا هدف از این مطالعه تجزیه و تحلیل ادغام صنایع پتروشیمی کشور با استفاده از آمار و اطلاعات 1400-1388 و روش ادغام افقی است. نتایج نشان میدهد که با استفاده از شاخص‌های مختلف ادغام و تمرکز از قبیل شاخص‌های تمرکز چهار بنگاهی، هشت بنگاهی و شاخص هرفیندال – هرشیمن، صنایع پتروشیمی قابلیت ادغام را دارند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
علی نصیری اقدم
چکیده
متوسط سهم راهآهن از حمل و نقل بار زمینی کشور در دو دهه گذشته 11.5 درصد و سرعت بازرگانی[1] کمتر از 4 کیلومتر در ساعت است. حرکت قطارهای باری برنامه‌ریزی شده و قابل پیش‌بینی نیست. به‌علاوه، ارتباط ضعیفی بین زیرساختهای راه آن و تقاضا برای حمل و نقل ریلی بار وجود دارد. اگر این‌ها را شاخصی از عملکرد نه چندان مطلوب حمل و نقل ریلی بار در ایران ...
بیشتر
متوسط سهم راهآهن از حمل و نقل بار زمینی کشور در دو دهه گذشته 11.5 درصد و سرعت بازرگانی[1] کمتر از 4 کیلومتر در ساعت است. حرکت قطارهای باری برنامه‌ریزی شده و قابل پیش‌بینی نیست. به‌علاوه، ارتباط ضعیفی بین زیرساختهای راه آن و تقاضا برای حمل و نقل ریلی بار وجود دارد. اگر این‌ها را شاخصی از عملکرد نه چندان مطلوب حمل و نقل ریلی بار در ایران بدانیم، آنگاه پرسش از چالش‌های حمل و نقل ریلی بار و راهبردهای توسعه آن موضوعیت می‌یابد. پرداختن به چنین موضوعاتی هدف اصلی از نگارش مقاله حاضر است. چالشها و راهبردها از فرآیند مصاحبه عمیق با خبرگان و کارشناسان، منطبق بر نظریه داده بنیاد، استخراج شده است. نتایج نشان میدهد بهبود عملکرد صنعت ریل در حمل و نقل بار در گروی (1) انتزاع وظایف تنظیم‌گری، داوری و سیاستگذاری از شرکت راهآهن ج.ا.ا.، (2) اداره شرکت راهآهن ج.ا.ا. بر اساس منطق بازرگانی و اعطای مسئولیت کامل در احداث زیرساخت و در دسترس نگه داشتن آن، (3) اداره سیر و حرکت، صدور بارنامه، اعطای مجوزها، تنظیم جدول زمانی و تعیین حق دسترسی بر مبنای قواعد نهاد تنظیمگر مستقل، و (4) لحاظ اختیار و مسئولیت کامل در اداره قطار برای شرکتهای حمل بار، است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
فرشته محمدیان
چکیده
هدف اصلی این مقاله ارائه الگویی برای تدوین و ارزیابی گزارش‌های امکان‌سنجی پروژه‌های مختلف سرمایهگذاری است. برای این منظور، مبتنی بر تحقیقات به روز جهانی، تجربه سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها، بازیگران مالی و مدیران پروژه‌ها از سراسر جهان، الگویی استاندارد شامل هفت گام اساسی(اول، توصیف بستر پروژه، دوم، معرفی اهداف پروژه، ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله ارائه الگویی برای تدوین و ارزیابی گزارش‌های امکان‌سنجی پروژه‌های مختلف سرمایهگذاری است. برای این منظور، مبتنی بر تحقیقات به روز جهانی، تجربه سازمان‌های بین‌المللی، دولت‌ها، بازیگران مالی و مدیران پروژه‌ها از سراسر جهان، الگویی استاندارد شامل هفت گام اساسی(اول، توصیف بستر پروژه، دوم، معرفی اهداف پروژه، سوم، معرفی پروژه، چهارم، امکان‌سنجی فنی و پایداری زیست‌محیطی، پنجم، ارزیابی مالی، ششم، ارزیابی اقتصادی و هفتم، ارزیابی ریسک پروژه) برای تدوین و ارزیابی گزارش‌های تجزیه و تحلیل هزینه- فایده پروژه‌های سرمایهگذاری معرفی و تشریح شده است. بررسی‌ها نشان میدهد که تمرکز اصلی مطالعات داخلی بر بخش‌ها یا پروژه‌های خاص سرمایهگذاری بوده است و به دلیل نگاه خاص بخشی- پروژه‌ای ارائه یک دستورالعمل جامع برای تدوین و ارزیابی گزارش‌های امکان‌سنجی اقتصادی پروژه‌ها در دستور کار نبوده است. اما الگوی ارائه شده در این تحقیق یک الگوی عمومی است که مختص پروژه یا بخش اقتصادی خاصی نیست و میتوان آن را برای انواع پروژه‌های دولتی یا خصوصی و در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به کار گرفت. همچنین در مطالعات داخلی به اصول اساسی تجزیه و تحلیل هزینه- فایده کمتر توجه شده است از این رو، تکیه بر تحقیق حاضر برای نگارش و ارزیابی گزارش‌های ارزیابی اقتصادی و امکان‌سنجی پروژه‌های مختلف سرمایهگذاری توصیه میشود.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
آرش دانیالیان؛ محبوبه دلفان
چکیده
این مطالعه به بررسی واکنش صنعت چندرشته‌ای در بازار سرمایه به تحریمهای اقتصادی، قیمت جهانی کامودیتی‌ها و متغیرهای کلان اقتصادی نرخ ارز و نرخ تورم پرداخته است. در این مطالعه با استفاده از رهیافت تأخیر توزیع شده خودرگرسیون (ARDL) با داده‌های ماهانه طی بازه زمانی 1387-1400 مدل پویای پژوهش برآورد شده است. همچنین با استفاده از آزمون کرانه‌های ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی واکنش صنعت چندرشته‌ای در بازار سرمایه به تحریمهای اقتصادی، قیمت جهانی کامودیتی‌ها و متغیرهای کلان اقتصادی نرخ ارز و نرخ تورم پرداخته است. در این مطالعه با استفاده از رهیافت تأخیر توزیع شده خودرگرسیون (ARDL) با داده‌های ماهانه طی بازه زمانی 1387-1400 مدل پویای پژوهش برآورد شده است. همچنین با استفاده از آزمون کرانه‌های تاخیر توزیعشده خودرگرسیون (ARDL) رابطه بلندمدت بین شاخص قیمت صنعت چندرشته‌ای و متغیرهای مستقل پژوهش بررسی شده است. ضرایب بلندمدت نشان میدهد که شاخص قیمتی صنعت چندرشته‌ای صنعتی به طور مثبت تحت تاثیر شاخص قیمت جهانی کامودیتی ها و نرخ ارز و به طور منفی تحت تاثیر تحریمهای اقتصادی و نرخ تورم است. نتایج حاصل از مکانیسم تصحیح خطا نشان میدهد که رابطه بلندمدت مدل واقعی است و هر سال 63 درصد از میزان انحراف از مسیر در بلندمدت تصحیح میشود.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
مصطفی حیدری هراتمه
چکیده
وجود شرایط نامشخص، سطح اطمینان سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار میدهد به طوریکه منجر به تغییر رویکرد از منطقی به رفتاری، قضاوت‌هایی مبتنی بر تصورات ذهنی، اطلاعات غیرعلمی، شایعات و شرایط حاکم بر بازار، و در نتیجه موجب پیروی کورکورانه عده‌ایی از فعالان بازار میشود که به آن رفتار رمه‌وار گویند. در مطالعه حاضر، وجود یا ...
بیشتر
وجود شرایط نامشخص، سطح اطمینان سرمایه‌گذاران را تحت تأثیر قرار میدهد به طوریکه منجر به تغییر رویکرد از منطقی به رفتاری، قضاوت‌هایی مبتنی بر تصورات ذهنی، اطلاعات غیرعلمی، شایعات و شرایط حاکم بر بازار، و در نتیجه موجب پیروی کورکورانه عده‌ایی از فعالان بازار میشود که به آن رفتار رمه‌وار گویند. در مطالعه حاضر، وجود یا عدم وجود رفتار رمه‌وار سرمایه‌گذاران شرکتهای صنعتی در بورس اوراق بهادار تهران بررسی میشود. این پژوهش با استناد به داده‌های بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی تیر 1397 تا تیر 1400 و با درنظر گرفتن عوامل مختلفی از جمله سرمایهگذاری نهادی، عوامل بنیادی و عوامل با وقفه به عنوان روند گذشته از طریق یک معادله رگرسیونی، وجود یا عدم وجود رفتار رمه‌وار سرمایه‌گذاران را ارزیابی می‌کند. نتایج نشان داد که رفتار رمه‌وار در طول دوره مطالعه وجود دارد. هرچند با افزودن الف) عوامل بنیادی متغیرهایی مانند نسبت P/E، گردش سهم، سرمایه بازار و نقدینگی بازار ب) محاسبه عوامل خارجی مانند بی‌ثباتی سیاسی، بحران مالی جهانی و نوسانات قیمت نفت، و ج) اثرات با وقفه، شدت رفتار رمه‌وار با کمی تغییر ملاحظه میشود. با این حال، یافته کلیدی و نهایی، نشان از وجود رفتار رمه‌وار در دوره زمانی تیر 1397 تا تیر 1400 دارد که دقیقا با آنچه که در طی این دوره در بازار بورس تهران شکل گرفت، هم‌خوانی دارد. به عبارت دیگر، سرمایه گذاران کورکورانه اقدامات گروهی از افراد در بازار را به صورت غیرمنطقی و بدون توجه به اطلاعات شخصی یا رعایت اصول علمی در مورد یک سرمایه گذاری یا تصمیم خاص دنبال میکنند. در واقع احساسات منتقل شده در بین مردم ناشی از رفتار هیجانی مبنی بر ورود به بازار بورسی بر تصمیم آنها تأثیر می‌گذارد یا می‌تواند مشورتی، آگاهانه و کنترل‌شده باشد که در آن هنجارهای اجتماعی بر تصمیمات آنها تأثیر می‌گذارند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سحر بشیری؛ حسن حیدری
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت صرفههای مقیاس و تحولات آن در صنایع کارخانهای ایران است. صرفههای ناشی از مقیاس، مزیت‌های هزینه‌ای است که بنگاهها به‌دلیل مقیاس عملیاتی به‌دست می‌آورند و کاهش هزینه به ازای هر واحد محصول باعث افزایش صرفههای مقیاس میشود. در این مقاله، صرفههای مقیاس در صنایع ایران با رویکرد مبتنی بر مدل‌‌های ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت صرفههای مقیاس و تحولات آن در صنایع کارخانهای ایران است. صرفههای ناشی از مقیاس، مزیت‌های هزینه‌ای است که بنگاهها به‌دلیل مقیاس عملیاتی به‌دست می‌آورند و کاهش هزینه به ازای هر واحد محصول باعث افزایش صرفههای مقیاس میشود. در این مقاله، صرفههای مقیاس در صنایع ایران با رویکرد مبتنی بر مدل‌‌های اقتصادسنجی و با استفاده از برآورد تابع هزینه ترانسلوگ برای دوره زمانی 1399-1381 بر حسب کدهای دو رقمی ISIC بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که روند کشش مقیاس بر حسب هزینه در صنایع کارخانهای ایران برای یک دوره طولانی 19 ساله همواره از 1 کمتر بوده است. چنین نتیجه‌‌ای موید آن است که صنایع ایران در طول تقریبا دو دهه گذشته در دامنه صرفههای ناشی از مقیاس بودهاند و هنوز از این دامنه خارج نشده‌‌اند. در واقع، صنایع کارخانهای ایران هنوز نتوانسته‌‌اند از منافع صرفههای مقیاس بهره ببرند و از این منظر هنوز اندازه‌‌ها و مقیاس‌‌های کوچکی دارند. همچنین اکثر صنایع بزرگ و سرمایه‌‌بر کشور از مقیاس‌‌های نسبتا بزرگی (در قیاس با اقتصاد ایران) برخوردار هستند و توسعه بیشتر آنها نیازمند ورود به بازارهای صادراتی است. در مقابل، اکثر صنایع کاربر کشور با مقیاس کوچک هستند. این امر نشان میدهد توسعه و رشد اندازه بنگاهها از طریق تقویت صنایع مذکور و رفع مشکلات و موانع تولید سبب شکوفایی بیشتر آنها و بهره‌‌برداری بیشتر از صرفههای ناشی از مقیاس میشود.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سمانه نورانی آزاد
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سرریزهای فضایی شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال بخش صنعت استانهای ایران است. بدین‌منظور از داده‌های صنایع کارخانهای 31 استان کشور طی سال‌های 1399-1381 استفاده شد تا اثرات دسترسی افراد به خدمات مخابراتی و ارتباطات در صنایع کارخانهای و سهم صنایع برخوردار از موجودی سرمایه سخت‌افزار و نرم‌افزارهای ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سرریزهای فضایی شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال بخش صنعت استانهای ایران است. بدین‌منظور از داده‌های صنایع کارخانهای 31 استان کشور طی سال‌های 1399-1381 استفاده شد تا اثرات دسترسی افراد به خدمات مخابراتی و ارتباطات در صنایع کارخانهای و سهم صنایع برخوردار از موجودی سرمایه سخت‌افزار و نرم‌افزارهای کامپیوتری بر اشتغال بررسی شود؛ بنابراین با به‌کارگیری داده‌های تابلوی در چارچوب مدل دوربین فضایی نسبت به برآورد مدل اقدام شد. نتایج پژوهش بیانگر مثبت و معنادار بودن اثرات مستقیم و سرریزهای فضایی متغیرهای ارزش افزوده و شدت انرژی بر اشتغال بخش صنعت است. همچنین نتایج حاصل از اثر ICT بر اشتغال صنعت گویای آن است که شاخص دسترسی افراد به خدمات مخابراتی و ارتباطات در صنایع کارخانهای اثر اشتغال‌زدایی بر بخش صنعت کشور دارد؛ یعنی یک درصد افزایش این شاخص، اشتغال صنعتی هر استان را 072/0 درصد و استانهای همجوار به‌میزان 167/0 درصد کاهش داده است که ماحصل آن کاهش 239/0 درصدی اشتغال کل بخش صنعت خواهد بود. درحالی‌که نتایج حاصل از شاخص سهم صنایع برخوردار از موجودی سرمایه نرم‌افزاری و سخت‌افزارهای کامپیوتری اثر اشتغال‌زایی را نشان میدهد؛ به‌طوری‌که یک درصد افزایش موجودی سرمایه ICT میزان اشتغال در هر استان را به میزان 02/0 درصد و سرریزهای فضایی استانهای همجوار به میزان 202/0 درصد افزایش داده و در مجموع منجر به روند افزایشی 222/0 درصدی اشتغال کل بخش صنعت ایران شده است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
محمدرضا ریماز؛ کریم آذربایجانی؛ سارا قبادی؛ الهام اسمعیلی پورماسوله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثر شوک تحریمهای اقتصادی بر شاخص رقابتپذیری صنعتی با تاکید بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادرات با رویکرد خود رگرسیون برداری ساختاری در بازه زمانی 2020- 1990میباشد. نتایج حاکی از آن است شوک ناشی از شاخص قیمت کالاهای وارداتی بر شدت صنعتی شدن اثری با نوسانات مثبت و منفی داشته و بر کیفیت صادرات در ابتدای دوره، اثر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی اثر شوک تحریمهای اقتصادی بر شاخص رقابتپذیری صنعتی با تاکید بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادرات با رویکرد خود رگرسیون برداری ساختاری در بازه زمانی 2020- 1990میباشد. نتایج حاکی از آن است شوک ناشی از شاخص قیمت کالاهای وارداتی بر شدت صنعتی شدن اثری با نوسانات مثبت و منفی داشته و بر کیفیت صادرات در ابتدای دوره، اثر منفی و در پایان دوره، اثر مثبت داشته است. از طرفی شوک ناشی از شاخص قیمت کالاهای صادراتی بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادرات با نوسانات مثبت و منفی همراه بوده است. رابطه مبادله بر شدت صنعتی شدن بی‌‌تاثیر و بر کیفیت صادرات اثر مثبت داشته است. تولید و صادرات نفت خام بر شدت صنعتی شدن اثری با نوسانات مثبت، منفی و درنهایت خنثی، و بر کیفیت صادرات اثربخشی مثبت داشته است. اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر شدت صنعتی شدن مثبت و بر کیفیت صادرات منفی میباشد. شوک نسبت تراز تجاری به تولید ناخالص داخلی بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادارت با نوسانات مثبت و منفی و در اخر خنثی اثرگذار بوده است. باتوجه به نتایج فوق میتوان استدلال نمود تأثیر تحریمهای اقتصادی بر شاخص شدت صنعتی‌شدن و کیفیت صادرات تاحدودی بستگی به سیاستهای دولت، سرمایه‌‌گذاری‌‌های مرتبط با تحقیق و توسعه و تدوین استراتژی صنعتی شدن دارد.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سعید راسخی؛ سید حمید خدام‌الحسینی
چکیده
افزایش فزاینده تولید زباله‌های الکترونیکی نگرانی و دغدغه‌هایی را برای جامعه بشری به‌ویژه در رابطه با محیط‌زیست ایجاد کرده است. زباله‌ها علاوه‌بر آلودگی‌های زیست‌محیطی، تأثیرات مخربی بر سلامتی انسان دارند. در این راستا، فرضیه تحقیق حاضر این است که آیا در کنار متغیرهایی همچون شدت برق، شدت انرژی و شهرنشینی، فناوری پیشرفته و مزیت ...
بیشتر
افزایش فزاینده تولید زباله‌های الکترونیکی نگرانی و دغدغه‌هایی را برای جامعه بشری به‌ویژه در رابطه با محیط‌زیست ایجاد کرده است. زباله‌ها علاوه‌بر آلودگی‌های زیست‌محیطی، تأثیرات مخربی بر سلامتی انسان دارند. در این راستا، فرضیه تحقیق حاضر این است که آیا در کنار متغیرهایی همچون شدت برق، شدت انرژی و شهرنشینی، فناوری پیشرفته و مزیت نسبی در فناوریهای مرتبط با محیط‌زیست بر تولید زباله‌های الکترونیکی مؤثر است. حدود این پژوهش، براساس آخرین داده‌های قابل دسترس، دوره زمانی 2020-2010 و 10 کشور منتخب سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) میباشد. نتایج تحقیق حاضر براساس الگوی داده‌های تابلویی نشان میدهد مزیت نسبی در فناوریهای مرتبط با محیط‌زیست اثر کاهنده بر زباله‌های الکترونیکی دارد و بر این اساس، توصیه اصلی این مقاله تأکید ویژه به نوآوریهای سبز در کاهش زباله‌های الکترونیکی خطرناک میباشد. همچنین توصیه میشود مدیریت نوآوری و فناوری در راستای کاهش زباله‌های الکترونیکی و توسعه پایدار شکل گیرد.
