اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
جواد طاهری زاده اناری پور؛ نادیا میرزابابازاده؛ احمد لطفی
چکیده
صنعت مواد غذایی در ایران یکی از بخش‌های حیاتی و استراتژیک اقتصاد کشور است. این صنعت به دلایل مختلفی از جمله تأمین امنیت غذایی، اشتغال‌زایی و ایجاد ارزش افزوده اهمیت دارد. در این مطالعه تلاش گردید تا موانع ورود، هزینه‌های رفاهی انحصار و صرفه‌های مقیاس در بخش صنعت مواد غذایی بررسی شود. برای بررسی موانع ورود از روش خالص ورود و برای ...
بیشتر
صنعت مواد غذایی در ایران یکی از بخش‌های حیاتی و استراتژیک اقتصاد کشور است. این صنعت به دلایل مختلفی از جمله تأمین امنیت غذایی، اشتغال‌زایی و ایجاد ارزش افزوده اهمیت دارد. در این مطالعه تلاش گردید تا موانع ورود، هزینه‌های رفاهی انحصار و صرفه‌های مقیاس در بخش صنعت مواد غذایی بررسی شود. برای بررسی موانع ورود از روش خالص ورود و برای اندازه‌گیری هزینه‌های رفاهی انحصار از روشهای هاربرگرو پوزنر و همچنین از تابع هزینه ترانسلوگ برای بررسی پارامتریک صرفه‌های مقیاس استفاده شده است. برای این منظور از داده‌های خام مرکز آمار در صنعت مواد غذایی با 14 صنعت فعال با کد آیسیک چهاررقمی در طی سال‌های 1381 تا 1400 استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان داد که میزان هزینه‌های اجتماعی انحصار در روش پوزنر بسیار بیشتر از روش هاربرگر بوده است. علاوه براین مشخص شد در صنعت مواد غذایی علاوه بر بالا بودن هزینه‌های رفاهی انحصار، میزان موانع ورود در اکثر صنایع بالا بوده است. بعلاوه، این صنعت از صرفه‌های ناشی از مقیاس برخوردار نیست.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
اعظم حیدری آینه؛ زین العابدین صادقی؛ سید عبدالمجید جلائی
چکیده
با تشدید چالش‌های زیست‌محیطی جهانی، توسعه سبز به‌عنوان رویکردی کم‌کربن و پایدار ضروری شده است. برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP) و بسیاری از کشورها سیاست‌های اقتصادی سبز را اجرا کرده‌اند. این مطالعه کارایی اقتصادی سبز (GEE) به عنوان شاخص کلیدی با استفاده از روش SBM برای کارگاه‌های صنعتی با ده نفر کارکن و بیشتر را در یازده دسته صنعتی ...
بیشتر
با تشدید چالش‌های زیست‌محیطی جهانی، توسعه سبز به‌عنوان رویکردی کم‌کربن و پایدار ضروری شده است. برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP) و بسیاری از کشورها سیاست‌های اقتصادی سبز را اجرا کرده‌اند. این مطالعه کارایی اقتصادی سبز (GEE) به عنوان شاخص کلیدی با استفاده از روش SBM برای کارگاه‌های صنعتی با ده نفر کارکن و بیشتر را در یازده دسته صنعتی (مانند آشامیدنی، مواد غذایی، پوشاک، تولید مواد شیمیایی و غیره) اندازه‌گیری کرده است، سپس تاثیر تجمع تولید و متغیرهای کنترلی طی سال‌های 1390 تا 1400 را بر کارایی سبز بررسی کرده است. تحلیل کارایی صنایع ایران در بازه ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که نوسانات قابل‌توجهی در بهره‌وری صنایع مختلف وجود داشته است. صنایع آشامیدنی بالاترین کارایی را حفظ کرده‌اند، درحالی‌که صنایعی مانند پوشاک و فلزات عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند. تجمع بالای تولید تأثیر منفی بر کارایی سبز داشته، درحالی‌که سرمایه انسانی و توسعه زیرساخت‌ها اثر مثبت داشته‌اند. مقررات زیست‌محیطی ناکارآمد بوده و نوآوری فناوری تأثیر معناداری نداشته است. بهبود مستلزم کاهش تجمع تولید، سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی کار، اصلاح مقررات زیست‌محیطی، توسعه فناوری‌های سبز، بهبود زیرساخت‌ها و افزایش بهره‌وری انرژی است که در مجموع می‌تواند به توسعه پایدار صنعتی کشور کمک کند.
سمیه اعظمی؛ هاوژین اژند
چکیده
بهبود کارایی زیست‌محیطی یکی از راهکارهای مهم برای حصول توازن میان اهداف توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط‌زیست است. این مطالعه تغییرات بهره‌وری زیست‌محیطی استان‌های ایران را بین سال‌های 1385 تا 1397 بررسی می‌کند و نقش شدت انرژی و شهرنشینی را در این تغییرات تحلیل می‌کند. این پژوهش در سه مرحله انجام می شود. ابتدا، انتشار دی اکسید کربن (تولید ...
بیشتر
بهبود کارایی زیست‌محیطی یکی از راهکارهای مهم برای حصول توازن میان اهداف توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط‌زیست است. این مطالعه تغییرات بهره‌وری زیست‌محیطی استان‌های ایران را بین سال‌های 1385 تا 1397 بررسی می‌کند و نقش شدت انرژی و شهرنشینی را در این تغییرات تحلیل می‌کند. این پژوهش در سه مرحله انجام می شود. ابتدا، انتشار دی اکسید کربن (تولید نامطلوب) استان‌ها مطابق با IPCC محاسبه می‌شود. سپس، بهره‌وری زیست محیطی مطابق با تحلیل پوششی داده‌ها و شاخص بهره‌وری زیست محیطی مالم کوئیست غیر‌شعاعی فرا‌مرزی (MNMCPI) محاسبه می‌شود. در پایان، با استفاده از تحلیل فضایی نقش شدت انرژی و شهرنشینی در تغییرات بهره‌وری زیست محیطی استان‌ها بررسی می‌شود. مطابق با روش DEA، به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر پذیری بهره‌وری زیست‌محیطی از اثر ابداعات و اثر کارایی است. همچنین، تولید ناخالص داخلی تأثیر مثبتی بر بهره‌وری زیست محیطی استان‌ها دارد. مطابق با تحلیل فضایی، بهره‌وری زیست‌محیطی در یک استان اثر سرریز مثبتی بر بهره‌وری زیست‌محیطی استان‌های همجوار دارد. شدت انرژی تأثیر منفی و معنی‌دار بر بهره‌وری زیست‌محیطی دارد. رشد شهرنشینی به دلیل ساختار نامطلوب شهرها منجر به کاهش بهره‌وری زیست‌محیطی می‌شود. اصلاح سیاست‌های انرژی، استفاده از تکنولوژی جدید تولیدی، ترویج انرژی پاک و همچنین اصلاح ساختار شهرها، ارایه تسهیلات رفاهی به روستانشینان و توسعه و بهبود ناوگان حمل و نقل عمومی می‌تواند به بهبود بهره‌وری زیست‌محیطی کمک نماید
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
مهرنوش وطن خواه؛ علی اصغر بانوئی؛ پریسا مهاجری
چکیده
زنجیره‌های تولید در هر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و کشورهایی که به توسعه زنجیره‌های تولید پرداخته‌اند، وضعیت اقتصادی بهتری را برای خود رقم زده‌اند. با عنایت به اینکه تکمیل زنجیره‌های تولید و توسعه صنایع پایین دستی از اهداف اصلی برنامه هفتم توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور است، کانون توجه مقاله حاضر محاسبه شاخص پیچیدگی محیط درونی ...
بیشتر
زنجیره‌های تولید در هر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و کشورهایی که به توسعه زنجیره‌های تولید پرداخته‌اند، وضعیت اقتصادی بهتری را برای خود رقم زده‌اند. با عنایت به اینکه تکمیل زنجیره‌های تولید و توسعه صنایع پایین دستی از اهداف اصلی برنامه هفتم توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور است، کانون توجه مقاله حاضر محاسبه شاخص پیچیدگی محیط درونی زنجیره‌های تولید و ارتباط آن با فعالیت‌های بالادستی و پایین‌دستی در اقتصاد ایران است. در راستای محاسبه شاخص پیچیدگی محیط درونی، متوسط طول انتشار پسین و پیشین با به‌کارگیری الگوهای تقاضامحور لئونتیف و عرضه‌محور گش با استفاده از آخرین جدول داده-ستانده بانک مرکزی برای سال 1395 محاسبه می‌شود و سپس مبنای شناسایی بخش‌های بالادستی و پایین‌دستی قرار می‌گیرد. یافته‌ها حاکی از آن است که گروه محصول «فلزات اساسی»، «ساختمان» و «فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی» شاخص پیچیدگی اقتصادی بزرگ‌تر از واحد دارند، بدین معنا که زنجیره‌های تولید بیشتر و فاصله طولانی‌تری تا بازار مصرف نهایی ایجاد می‌کنند، لذا در زمره محصولات پایین‌دستی قرار می‌گیرند. در مقابل «استخراج نفت خام و گازطبیعی» کمترین شاخص پیچیدگی اقتصادی را دارد و لذا در جایگاه گروه محصولات بالادستی اقتصاد قرار می‌گیرد. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد مهم‌ترین توصیه‌های سیاستی، تکمیل زنجیره‌های تولید و تبدیل نفت‌خام و گازطبیعی به محصولات شیمیایی و پتروشیمی و همچنین شناخت حلقه‌های مفقوده در زنجیره کشاورزی باشد.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
رامین بهیارفر؛ مهرزاد ابراهیمی؛ هاشم زارع
چکیده
بخش مسکن یکی از بخش‌های پیشران اقتصادی در کشورهای درحال توسعه است. با این حال، بررسی روند نوسان قیمت مسکن در کشور طی دهه‌های اخیر حکایت از آن دارد که تورم مسکن موضوعی ریشه‌دار در اقتصاد ایران است. به نحوی که در شرایط کنونی بازار مسکن کشور در وضعیتی بغرنج به لحاظ عدم تطابق قیمت و توان خرید شهروندان و همچنین کاهش سطح ساخت‌وسازها قرار ...
بیشتر
بخش مسکن یکی از بخش‌های پیشران اقتصادی در کشورهای درحال توسعه است. با این حال، بررسی روند نوسان قیمت مسکن در کشور طی دهه‌های اخیر حکایت از آن دارد که تورم مسکن موضوعی ریشه‌دار در اقتصاد ایران است. به نحوی که در شرایط کنونی بازار مسکن کشور در وضعیتی بغرنج به لحاظ عدم تطابق قیمت و توان خرید شهروندان و همچنین کاهش سطح ساخت‌وسازها قرار دارد. مطالعه حاضر به بررسی تاثیر مهاجرت بر قیمت مسکن در ایران با استفاده از داده‌های فصلی 1370-1401 در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی بیزین می‌پردازد. برای مهاجرت یک تکانه تعریف شده است که به صورت یک فرآیند خودرگرسیون مرتبه اول تبیین می‌شود. این تکانه از طریق تغییر در سرمایه انسانی وارد مدل می‌شود و با تغییر در ساختار جمعیت و سرمایه انسانی بر ایجاد نوسان در متغیرهای اقتصادی از جمله قیمت مسکن موثر است. براساس نتایج تجزیه واریانس، تکانه مهاجرت بیش از 10 درصد نوسان‌های قیمت مسکن و بیش از 20 درصد نوسان‌های محصول و بیش از 14 درصد نوسان‌های مصرف برای اقتصاد ایران را توضیح می‌دهد. همچنین، براساس نتایج توابع واکنش آنی متغیرها، در پاسخ به تکانه مهاجرت قیمت مسکن افزایش می‌یابد، در حالی که محصول، مصرف، سرمایه‌گذاری، تشکیل سرمایه در بخش مسکن، سرمایه انسانی، اشتغال، دستمزد و موجودی سرمایه کاهش می‌یابد. در نهایت، براساس نتایج مطالعه حاضر، کاهش مهاجرت می‌تواند بخشی از نوسان‌های قیمت مسکن در اقتصاد ایران را کنترل نماید.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
فاطمه حسین پور؛ امین تبعه ایزدی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر چرخه‌های تجاری بر صنعت کشتی‌سازی در ایران طی دوره 1371 تا 1399 پرداخته است. این صنعت به‌عنوان یکی از بخش-های کلیدی در سند سیاست‌های کلی توسعه دریا محور شناخته می‌شود، اما شواهد نشان می‌دهد سهم آن در اشتغال و ارزش افزوده کل صنعت کشور ناچیز است. شواهد همچنین نشان می‌دهند که صنعت کشتی‌سازی قابلیت ایجاد اشتغال ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر چرخه‌های تجاری بر صنعت کشتی‌سازی در ایران طی دوره 1371 تا 1399 پرداخته است. این صنعت به‌عنوان یکی از بخش-های کلیدی در سند سیاست‌های کلی توسعه دریا محور شناخته می‌شود، اما شواهد نشان می‌دهد سهم آن در اشتغال و ارزش افزوده کل صنعت کشور ناچیز است. شواهد همچنین نشان می‌دهند که صنعت کشتی‌سازی قابلیت ایجاد اشتغال بیشتری نسبت به متوسط بخش صنعت را دارد. در این پژوهش، با استفاده از هشت مدل رگرسیونی با الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده(ARDL)، تأثیر متغیرهایی مانند حجم سرمایه، نیروی کار، قیمت فولاد، قیمت کشتی، چرخه‌های تجاری و تحریم بررسی شده است. برای بررسی قدرت اثرگذاری متغیر، هفت نماینده برای چرخه‌های تجاری انتخاب شد. نتایج نشان می‌دهد که این صنعت دارای بازدهی فزاینده نسبت به مقیاس است و قیمت فولاد از عوامل اصلی تعیینکنندهی تولید به حساب میآید. همچنین، شواهدی مبنی بر عدم ارتباط فعال این صنعت با بازارهای جهانی و تأثیر منفی تحریمها بر آن مشاهده شده است. به طور کلی، نتایج اشاره به انزوا و عدم رقابت صنعت کشتی‌سازی ایران در سطح بینالمللی دارد.
