اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سحر بشیری؛ حسن حیدری
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت صرفههای مقیاس و تحولات آن در صنایع کارخانهای ایران است. صرفههای ناشی از مقیاس، مزیت‌های هزینه‌ای است که بنگاهها به‌دلیل مقیاس عملیاتی به‌دست می‌آورند و کاهش هزینه به ازای هر واحد محصول باعث افزایش صرفههای مقیاس میشود. در این مقاله، صرفههای مقیاس در صنایع ایران با رویکرد مبتنی بر مدل‌‌های ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت صرفههای مقیاس و تحولات آن در صنایع کارخانهای ایران است. صرفههای ناشی از مقیاس، مزیت‌های هزینه‌ای است که بنگاهها به‌دلیل مقیاس عملیاتی به‌دست می‌آورند و کاهش هزینه به ازای هر واحد محصول باعث افزایش صرفههای مقیاس میشود. در این مقاله، صرفههای مقیاس در صنایع ایران با رویکرد مبتنی بر مدل‌‌های اقتصادسنجی و با استفاده از برآورد تابع هزینه ترانسلوگ برای دوره زمانی 1399-1381 بر حسب کدهای دو رقمی ISIC بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که روند کشش مقیاس بر حسب هزینه در صنایع کارخانهای ایران برای یک دوره طولانی 19 ساله همواره از 1 کمتر بوده است. چنین نتیجه‌‌ای موید آن است که صنایع ایران در طول تقریبا دو دهه گذشته در دامنه صرفههای ناشی از مقیاس بوده‌‌اند و هنوز از این دامنه خارج نشده‌‌اند. در واقع، صنایع کارخانهای ایران هنوز نتوانسته‌‌اند از منافع صرفههای مقیاس بهره ببرند و از این منظر هنوز اندازه‌‌ها و مقیاس‌‌های کوچکی دارند. همچنین اکثر صنایع بزرگ و سرمایه‌‌بر کشور از مقیاس‌‌های نسبتا بزرگی (در قیاس با اقتصاد ایران) برخوردار هستند و توسعه بیشتر آن‌‌ها نیازمند ورود به بازارهای صادراتی است. در مقابل، اکثر صنایع کاربر کشور با مقیاس کوچک هستند. این امر نشان میدهد توسعه و رشد اندازه بنگاهها از طریق تقویت صنایع مذکور و رفع مشکلات و موانع تولید سبب شکوفایی بیشتر آن‌‌ها و بهره‌‌برداری بیشتر از صرفههای ناشی از مقیاس میشود.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سمانه نورانی آزاد
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سرریزهای فضایی شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال بخش صنعت استان‌های ایران است. بدین‌منظور از داده‌های صنایع کارخانهای 31 استان کشور طی سال‌های 1399-1381 استفاده شد تا اثرات دسترسی افراد به خدمات مخابراتی و ارتباطات در صنایع کارخانهای و سهم صنایع برخوردار از موجودی سرمایه سخت‌افزار و نرم‌افزارهای ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سرریزهای فضایی شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال بخش صنعت استان‌های ایران است. بدین‌منظور از داده‌های صنایع کارخانهای 31 استان کشور طی سال‌های 1399-1381 استفاده شد تا اثرات دسترسی افراد به خدمات مخابراتی و ارتباطات در صنایع کارخانهای و سهم صنایع برخوردار از موجودی سرمایه سخت‌افزار و نرم‌افزارهای کامپیوتری بر اشتغال بررسی شود؛ بنابراین با به‌کارگیری داده‌های تابلوی در چارچوب مدل دوربین فضایی نسبت به برآورد مدل اقدام شد. نتایج پژوهش بیانگر مثبت و معنادار بودن اثرات مستقیم و سرریزهای فضایی متغیرهای ارزش افزوده و شدت انرژی بر اشتغال بخش صنعت است. همچنین نتایج حاصل از اثر ICT بر اشتغال صنعت گویای آن است که شاخص دسترسی افراد به خدمات مخابراتی و ارتباطات در صنایع کارخانهای اثر اشتغال‌زدایی بر بخش صنعت کشور دارد؛ یعنی یک درصد افزایش این شاخص، اشتغال صنعتی هر استان را 072/0 درصد و استان‌های همجوار به‌میزان 167/0 درصد کاهش داده است که ماحصل آن کاهش 239/0 درصدی اشتغال کل بخش صنعت خواهد بود. درحالی‌که نتایج حاصل از شاخص سهم صنایع برخوردار از موجودی سرمایه نرم‌افزاری و سخت‌افزارهای کامپیوتری اثر اشتغال‌زایی را نشان میدهد؛ به‌طوری‌که یک درصد افزایش موجودی سرمایه ICT میزان اشتغال در هر استان را به میزان 02/0 درصد و سرریزهای فضایی استان‌های همجوار به میزان 202/0 درصد افزایش داده و در مجموع منجر به روند افزایشی 222/0 درصدی اشتغال کل بخش صنعت ایران شده است.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
محمدرضا ریماز؛ کریم آذربایجانی؛ سارا قبادی؛ الهام اسمعیلی پورماسوله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثر شوک تحریم‌‌های اقتصادی بر شاخص رقابتپذیری صنعتی با تاکید بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادرات با رویکرد خود رگرسیون برداری ساختاری در بازه زمانی 2020- 1990میباشد. نتایج حاکی از آن است شوک ناشی از شاخص قیمت کالاهای وارداتی بر شدت صنعتی شدن اثری با نوسانات مثبت و منفی داشته و بر کیفیت صادرات در ابتدای دوره، اثر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی اثر شوک تحریم‌‌های اقتصادی بر شاخص رقابتپذیری صنعتی با تاکید بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادرات با رویکرد خود رگرسیون برداری ساختاری در بازه زمانی 2020- 1990میباشد. نتایج حاکی از آن است شوک ناشی از شاخص قیمت کالاهای وارداتی بر شدت صنعتی شدن اثری با نوسانات مثبت و منفی داشته و بر کیفیت صادرات در ابتدای دوره، اثر منفی و در پایان دوره، اثر مثبت داشته است. از طرفی شوک ناشی از شاخص قیمت کالاهای صادراتی بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادرات با نوسانات مثبت و منفی همراه بوده است. رابطه مبادله بر شدت صنعتی شدن بی‌‌تاثیر و بر کیفیت صادرات اثر مثبت داشته است. تولید و صادرات نفت خام بر شدت صنعتی شدن اثری با نوسانات مثبت، منفی و درنهایت خنثی، و بر کیفیت صادرات اثربخشی مثبت داشته است. اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر شدت صنعتی شدن مثبت و بر کیفیت صادرات منفی میباشد. شوک نسبت تراز تجاری به تولید ناخالص داخلی بر شدت صنعتی شدن و کیفیت صادارت با نوسانات مثبت و منفی و در اخر خنثی اثرگذار بوده است. باتوجه به نتایج فوق می‌‌توان استدلال نمود تأثیر تحریم‌‌های اقتصادی بر شاخص شدت صنعتی‌شدن و کیفیت صادرات تاحدودی بستگی به سیاستهای دولت، سرمایه‌‌گذاری‌‌های مرتبط با تحقیق و توسعه و تدوین استراتژی صنعتی شدن دارد.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سعید راسخی؛ سید حمید خدام‌الحسینی
چکیده
افزایش فزاینده تولید زباله‌های الکترونیکی نگرانی و دغدغه‌هایی را برای جامعه بشری به‌ویژه در رابطه با محیط‌زیست ایجاد کرده است. زباله‌ها علاوه‌بر آلودگی‌های زیست‌محیطی، تأثیرات مخربی بر سلامتی انسان دارند. در این راستا، فرضیه تحقیق حاضر این است که آیا در کنار متغیرهایی همچون شدت برق، شدت انرژی و شهرنشینی، فناوری پیشرفته و مزیت ...
بیشتر
افزایش فزاینده تولید زباله‌های الکترونیکی نگرانی و دغدغه‌هایی را برای جامعه بشری به‌ویژه در رابطه با محیط‌زیست ایجاد کرده است. زباله‌ها علاوه‌بر آلودگی‌های زیست‌محیطی، تأثیرات مخربی بر سلامتی انسان دارند. در این راستا، فرضیه تحقیق حاضر این است که آیا در کنار متغیرهایی همچون شدت برق، شدت انرژی و شهرنشینی، فناوری پیشرفته و مزیت نسبی در فناوریهای مرتبط با محیط‌زیست بر تولید زباله‌های الکترونیکی مؤثر است. حدود این پژوهش، براساس آخرین داده‌های قابل دسترس، دوره زمانی 2020-2010 و 10 کشور منتخب سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) میباشد. نتایج تحقیق حاضر براساس الگوی داده‌های تابلویی نشان میدهد مزیت نسبی در فناوریهای مرتبط با محیط‌زیست اثر کاهنده بر زباله‌های الکترونیکی دارد و بر این اساس، توصیه اصلی این مقاله تأکید ویژه به نوآوریهای سبز در کاهش زباله‌های الکترونیکی خطرناک میباشد. همچنین توصیه میشود مدیریت نوآوری و فناوری در راستای کاهش زباله‌های الکترونیکی و توسعه پایدار شکل گیرد.
محمد جواد گرجی پور؛ علی اکبر ناجی میدانی؛ تقی ابراهیمی سالاری؛ مهدی بهنامه
چکیده
این مطالعه به بررسی ارتباط نوسانات پویای نااطمینانی نرخ ارز بر نوسانات بخش‌های صنایع مختلف بازار سهام در دامنه زمانی و فرکانسی (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت) طی دوره ماهانه 1392:03-1402:02 در ایران می‌پردازد. با استفاده از رهیافت شاخص ارتباط زمان-فرکانس دیبولد و ایلماز (2009، 2012) و برنیک و کرلیک (2018) نتایج نشان داد که بین نوسانات نااطمینانی ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی ارتباط نوسانات پویای نااطمینانی نرخ ارز بر نوسانات بخش‌های صنایع مختلف بازار سهام در دامنه زمانی و فرکانسی (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت) طی دوره ماهانه 1392:03-1402:02 در ایران می‌پردازد. با استفاده از رهیافت شاخص ارتباط زمان-فرکانس دیبولد و ایلماز (2009، 2012) و برنیک و کرلیک (2018) نتایج نشان داد که بین نوسانات نااطمینانی متغیرهای کلان اقتصادی و نوسانات بخش‌های صنایع مختلف بازار سهام در کوتاه‌مدت و میان‌مدت ارتباط معنی‌داری وجود دارد و در بلندمدت این ارتباط کاهش می‌یابد. در دامنه زمانی نااطمینانی نسبت به نرخ ارز انتقال‌دهنده شوک به بخش‌های مختلف بازار سهام میباشد. در دامنه فرکانسی سرریز نوسانات خالص نااطمینانی نرخ ارز در میان‌مدت از کوتاه مدت و بلندمدت بیشتر است. این امر نشان میدهد که نااطمینانی نرخ ارز در میان-مدت شوک بیشتری را به بخش‌های صنایع مختلف بازار سهام انتقال میدهد. همچنین در کوتاه‌مدت، بخش‌های شیمیایی، سیمانی، فلزات اساسی، سرمایهگذاری و دارویی، در میان‌مدت بخش فرآورده‌های نفتی، و در بلندمدت بخش‌های فرآورده‌های نفتی و شیمیایی آسیب‌پذیرتر و تحت‌تأثیر بیشتری از سرریز نااطمینانی نرخ ارز قرار دارند. توصیه میشود سیاست‌گذار در راستای اتخاذ سیاستهای کلان و سرمایه‌گذار در راستای کسب منفعت در بازار سهام، به بخش‌هایی که در شرایط وجود نااطمینانی نرخ ارز در دامنه متفاوت فرکانسی آسیب‌پذترند، توجه بیشتری داشته باشند.
اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
یوسف محنت فر؛ میلاد چشم اغلیده؛ مجید آقایی
چکیده
به دنبال افزایش نرخ رشد اقتصادی، دولت‌ها به‌طور فعال در حال بهینه‌سازی کارایی بودجه خود هستند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین کسری بودجه دولت‌ها و رشد اقتصادی با تأکید بر کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه به‌ویژه گروه D8 در بازه زمانی 2010 تا 2021 و با روش گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی (SYS-GMM) انجام شده است. نتایج نشان میدهد که در ...
بیشتر
به دنبال افزایش نرخ رشد اقتصادی، دولت‌ها به‌طور فعال در حال بهینه‌سازی کارایی بودجه خود هستند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین کسری بودجه دولت‌ها و رشد اقتصادی با تأکید بر کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه به‌ویژه گروه D8 در بازه زمانی 2010 تا 2021 و با روش گشتاورهای تعمیم‌یافته سیستمی (SYS-GMM) انجام شده است. نتایج نشان میدهد که در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه به ویژه گروه D8، ضریب منفی کسری بودجه بر رشد اقتصادی را می‌‌توان به نگرانیهایی مانند اثر ازدحام، نرخهای بالای بهره یا کاهش اعتماد به اقتصاد به دلیل عدم تعادل مالی و حمایت از رویکرد نئوکلاسیکها نسبت داد. علاوه بر آن تاثیر مثبت تقریباً یکبهیکی بین رشد اقتصادی گذشته و سطح فعلی رشد اقتصادی وجود دارد. با اینحال، این پژوهش به درک تأثیر پایدار کسری بودجه بر شرایط اقتصادی فعلی در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه کمک میکند. با توجه به یافتهها، سیاستگذاران باید اتخاذ تدابیری را در نظر بگیرند که رشد اقتصادی پایدار را تقویت کند و درعینحال در مدیریت کسری بودجه احتیاط کند.
