اقتصاد صنعتی و ساختار، عملکرد و رفتار
سحر بشیری؛ حسن حیدری
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت صرفههای مقیاس و تحولات آن در صنایع کارخانهای ایران است. صرفههای ناشی از مقیاس، مزیت‌های هزینه‌ای است که بنگاهها به‌دلیل مقیاس عملیاتی به‌دست می‌آورند و کاهش هزینه به ازای هر واحد محصول باعث افزایش صرفههای مقیاس میشود. در این مقاله، صرفههای مقیاس در صنایع ایران با رویکرد مبتنی بر مدل‌‌های ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت صرفههای مقیاس و تحولات آن در صنایع کارخانهای ایران است. صرفههای ناشی از مقیاس، مزیت‌های هزینه‌ای است که بنگاهها به‌دلیل مقیاس عملیاتی به‌دست می‌آورند و کاهش هزینه به ازای هر واحد محصول باعث افزایش صرفههای مقیاس میشود. در این مقاله، صرفههای مقیاس در صنایع ایران با رویکرد مبتنی بر مدل‌‌های اقتصادسنجی و با استفاده از برآورد تابع هزینه ترانسلوگ برای دوره زمانی 1399-1381 بر حسب کدهای دو رقمی ISIC بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که روند کشش مقیاس بر حسب هزینه در صنایع کارخانهای ایران برای یک دوره طولانی 19 ساله همواره از 1 کمتر بوده است. چنین نتیجه‌‌ای موید آن است که صنایع ایران در طول تقریبا دو دهه گذشته در دامنه صرفههای ناشی از مقیاس بوده‌‌اند و هنوز از این دامنه خارج نشده‌‌اند. در واقع، صنایع کارخانهای ایران هنوز نتوانسته‌‌اند از منافع صرفههای مقیاس بهره ببرند و از این منظر هنوز اندازه‌‌ها و مقیاس‌‌های کوچکی دارند. همچنین اکثر صنایع بزرگ و سرمایه‌‌بر کشور از مقیاس‌‌های نسبتا بزرگی (در قیاس با اقتصاد ایران) برخوردار هستند و توسعه بیشتر آنها نیازمند ورود به بازارهای صادراتی است. در مقابل، اکثر صنایع کاربر کشور با مقیاس کوچک هستند. این امر نشان میدهد توسعه و رشد اندازه بنگاهها از طریق تقویت صنایع مذکور و رفع مشکلات و موانع تولید سبب شکوفایی بیشتر آنها و بهره‌‌برداری بیشتر از صرفههای ناشی از مقیاس میشود.
مهدی فتح آبادی؛ مسعود صوفی مجیدپور؛ محمود محمود زاده
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی روند و عوامل تعیین‌کننده رشد بهره‌وری کل عوامل (TFP) صنایع کارخانهای استان‌های ایران در دوره 98-1390 با استفاده از رویکرد مرزی تصادفی است. در مرحله نخست، تابع تولید مرزی تصادفی با روش اثرات ثابت صحیح نمایی (ETFE) برآورد شد. در مرحله دوم، اجزای بهره‌وری کل عوامل تولید شامل پیشرفت فنی، تغییر کارایی فنی و کارایی مقیاس ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی روند و عوامل تعیین‌کننده رشد بهره‌وری کل عوامل (TFP) صنایع کارخانهای استان‌های ایران در دوره 98-1390 با استفاده از رویکرد مرزی تصادفی است. در مرحله نخست، تابع تولید مرزی تصادفی با روش اثرات ثابت صحیح نمایی (ETFE) برآورد شد. در مرحله دوم، اجزای بهره‌وری کل عوامل تولید شامل پیشرفت فنی، تغییر کارایی فنی و کارایی مقیاس اندازهگیری شدند. نتایج نشان میدهد متوسط رشد TFP کارگاه‌های صنعتی استانها سالانه 1/31 درصد بوده که پیشرفت فنی و تغییر کارایی فنی باعث پسرفت و اثرات مقیاس سبب بهبود بهره‌وری کل عوامل تولید است. در دوره مورد بررسی TFP ابتدا در سال 1۳91 و 1۳9۲ افزایش یافته و سپس در سال‌های 1393 و 1394 با کاهش همراه بوده است. در ادامه در سال‌های 1395 تا 1398 رشد TFP دوباره روند صعودی داشته است. پیشرفت فنی در تمامی سالها رشد منفی داشته، اما روند آن در دوره مورد بررسی با بهبود همراه بوده است. در میان استانها، بیشترین رشد TFP را استان‌های اردبیل، کردستان و هرمزگان و کمترین رشد بهره‌وری کل عوامل را استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان و مازندران تجربه نمودهاند. با توجه به یافتهها، صنایع کارخانهای نیاز به بهکارگیری فناوریهای پیشرفته به همراه تخصیص دوباره منابع دارند.
محمد نبی شهیکی تاش؛ هانیه موسوی؛ مصطفی خواجه حسنی
چکیده
کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیت‌های اقتصادی در دهه‌های آینده به شمار می‌رود. از اینرو هدف اصلی این تحقیق، برآورد تابع تقاضای آب در صنایع کارخانهای ایران است و بدین منظور از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شده است. داده‌های به کار رفته در این تحقیق مربوط به صنایع کارخانهای ایران در طی سال‌های 1383 تا 1396 ...
بیشتر
کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیت‌های اقتصادی در دهه‌های آینده به شمار می‌رود. از اینرو هدف اصلی این تحقیق، برآورد تابع تقاضای آب در صنایع کارخانهای ایران است و بدین منظور از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شده است. داده‌های به کار رفته در این تحقیق مربوط به صنایع کارخانهای ایران در طی سال‌های 1383 تا 1396 می‌باشد. نتایج حاصل از برازش مدل نشان میدهد که، همه کشش‌های جزیی آلن علامت صحیح و مورد انتظار منفی را دارند. به عبارت دیگر رابطه معکوس بین قیمت و مقدار تقاضا در آنها نشان داده میشود. همه کشش‌های قیمتی علامت صحیح و مورد انتظار منفی دارند و مقدار کشش قیمتی تقاضا برای نهاده آب از لحاظ قدرمطلق بیش از بقیه نهاده‌ها است. به عبارت دیگر حساسیت تقاضای نهاده آب به تغییرات قیمت بیشتر از بقیه نهاده‌ها است. نهاده‌های انرژی، سرمایه و نیروی کار در رده‌های بعدی قرار دارند. قدر مطلق مقدار عددی کشش‌های قیمتی خودی همه نهاده‌ها کمتر از یک بوده و بنابراین می‌توان گفت که تقاضا برای همه نهاده‌ها بیکشش است. مقادیر کشش جانشینی موریشیما (MSE) مثبت است که دلالت بر جانشینی نهاده‌ها دارد. با توجه به یافته‌های تحقیق و بویژه با در نظر گرفتن این نکته که کشش قیمتی نهاده آب حدوداً یک است، به نظر می‌رسد سیاست‌های قیمتی تاثیری در کاهش تقاضا و صرفه جویی در مقدار آب نخواهد داشت.
سعید راسخی؛ زهرا شیدایی؛ سید پیمان اسدی
چکیده
در ساختار رقابت ناقص، نرخ انتقال هزینه به ویژه برای کشورهایی که آزادسازی اقتصادی را دنبال می‌کنند، عامل تعیین کننده اساسی در اثرگذاری افزایش هزینه بنگاه بر قیمت محصول آن است. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی نرخ انتقال هزینه و عوامل تعیین کننده انتقال هزینه صنایع کارخانهای ایران است. برای این منظور، با استفاده از ریزداده‌های کارگاه‌های ...
بیشتر
در ساختار رقابت ناقص، نرخ انتقال هزینه به ویژه برای کشورهایی که آزادسازی اقتصادی را دنبال می‌کنند، عامل تعیین کننده اساسی در اثرگذاری افزایش هزینه بنگاه بر قیمت محصول آن است. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی نرخ انتقال هزینه و عوامل تعیین کننده انتقال هزینه صنایع کارخانهای ایران است. برای این منظور، با استفاده از ریزداده‌های کارگاه‌های صنعتی ایران، میزان انتقال هزینه 114 صنعت کارخانهای در سطح تجمیع 4 رقم ISIC محاسبه و سپس، با بهکارگیری الگوی داده‌های تابلویی، عوامل تعیین کننده انتقال هزینه این صنایع برآورد شده است. بر اساس نتایج این مقاله، نسبت تمرکز و صرفههای مقیاس اثر مثبت و معنیدار بر نرخ انتقال هزینه دارد. علاوه بر این مطالعه حاضر نشان میدهد بنگاههایی که دارای قدرت بازار بیشتر ولی بهره‌وری پایینتری هستند در مقایسه با بنگاههای که دارای بهره‌وری بالاتر و قدرت بازار پایینترند، توانایی انتقال هزینه بالاتری دارند. همچنین یافته‌های این تحقیق، حاکی از اثر مثبت ولی غیرمعنیدار تعداد بنگاهها بر انتقال هزینه است. در مجموع، میزان انتقال هزینه به ساختار بازار بستگی دارد.
