نوع مقاله : کاربردی
نویسندگان
استادیار گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
چکیده
از جمله عوامل موثر بر صنعتی شدن اقتصاد، سرمایه انسانی است. در بسیاری از پژوهشهای پیشین، تحصیل به عنوان شاخص سنتی سرمایه انسانی استفاده شده است، اما سرمایه انسانی علاوه بر جنبه آموزش تحت تاثیر جنبههای دیگر مانند؛ مهارت و سلامت نیز قرار دارد. با عنایت به اینکه صنعتی شدن فرایندی پویاست، پژوهش حاضر با استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته در بستر سری‌های زمانی و با بکارگیری شاخصهای سنتی و جامع سرمایه انسانی، اثر سرمایه انسانی بر صنعتی شدن در اقتصاد ایران را طی دوره زمانی 1360- 1398 مورد ارزیابی قرار داده است. در این راستا، با استفاده از منطق فازی شاخص جامع سرمایه انسانی با در نظر گرفتن سه جنبه آموزش، مهارت و سلامت برآورد شده است که نتایج آن، رشد چشمگیر سرمایه انسانی ایران طی سال‌های مورد مطالعه را نشان میدهد. نتایج تخمین مدل با استفاده از شاخص سنتی متوسط سال‌های تحصیل، عدم معنیداری و ناسازگاری ضرایب را نشان داد و نتایج برآورد با بهرهگیری از شاخص جامع سرمایه انسانی نشان داد که ارتقاء سطح سرمایه انسانی موجب افزایش سهم ارزش افزوده بخش صنعت از تولید ناخالص داخلی کشور شده است. همچنین اثر متغیرهای صنعتی شدن دوره قبل، مشارکت نیروی کار، موجودی سرمایه و پیشرفت فنی مثبت و معنیداری ارزیابی گردیده است.
کلیدواژه‌ها
- ازوجی، علاءالدین؛ عصاری، عباس؛ واعظ مهدوی، محمدرضا و کشاورز حداد, غلامرضا. (1398)، تاثیر مؤلفه‌های سرمایه انسانی بر بهره‌وری شاغلان حقوق بگیر خصوصی؛ شواهدی مبتنی بر ریزداده‌ها، پژوهشنامه اقتصادی، 19(72): 183-141.
- اژدری، علی اصغر؛ حیدری، حسن و عبداللهی، محمدرضا. (1396)، بررسی عوامل مؤثر بر ارزش افزوده بخش صنعت و معدن در ایران با استفاده از روش همجمعی یوهانسن، مجلس و راهبرد، 24(89): 105-132.
- اکبر موسوی، سید صالح و حقیقت، جعفر. (1395). برآورد سری زمانی سرمایه انسانی بر مبنای متوسط سال‌های تحصیل (مطالعه موردی ایران، سال‌های 1357-1392)، مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(17): 150-131.
- اکبر موسوی، سید صالح، حقیقت، جعفر، سلمانی بی‌شک، محمدرضا. (1394)، تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران (رویکرد غیرخطی)، پژوهشهای اقتصادی ایران، 63(2): 144-121.
- امینی، علیرضا و حجازی آزاد، زهره. (1386)، تحلیل و ارزیابی نقش سلامت و بهداشت در ارتقاء بهره‌وری نیروی کار در اقتصاد ایران، پژوهشهای اقتصادی ایران، 9(30): 163-137.
- آقایی، مجید؛ رضاقلی زاده، مهدیه و باقری فریده. (1392)، بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در استانهای ایران. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 9 (1): ۲۱-۴۴ .
- بهبودی، داوود؛ برقی اسکویی، محمد مهدی و محمدی خانقاهی، رباب. (1398). اثرات توسعه بخش معدن و صنایع معدنی بر درآمد خانوارها و دولت در ایران، مدلسازی اقتصادی، 13(45): 136-115.
- تقینژاد عمران، وحید و بهمن، محمد. (1391)، قاعدهی گسترش یافته تیلور: مطالعه موردی ایران 1357-86، تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 3(9): 19-1.
- درگاهی،حسن و امرالله قدیری(1382)، تجزیه‌وتحلیل عوامل تعیین‌کننده رشد اقتصادی ایران (بامروری بر الگوهای رشد درون‌زا)، پژوهشنامه بازرگانی، 26(1): 33-1.
- دژپسند، فرهاد؛ عرب مازار، عباس و سیفی، شاپور. (1396)، برآورد ارزش موجودی سرمایه انسانی در ایران با رویکرد درآمدی (1393-1384)، پژوهشهای اقتصادی ایران، 22(71): 156-115.
- سالم، علی اصغر؛ توکلیان، حسین و احمدی، ستاره. (1400). تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) بر شدت مصرف انرژی صنایع کارخانه ای ایران. پژوهشهای اقتصاد صنعتی، 5(15): 29-48.
- سرلک، احمد. (1394)، تاثیر شاخصهای سلامت بر رشد اقتصادی استانهای کشور، مدیریت بهداشت و درمان، 6(1): 17-7.
- شاه‌آبادی، ابوالفضل (1381)، «موجودی سرمایه بخش خصوصی و رشد درون‌زا (مطالعه موردی ایران)»، نامه مفید، 8(31): 122-101.
- شهبازی، کیومرث؛ حسنی، محمد و شهبازی، نسیم. (1393)، تأثیر هزینههای آموزش و پرورش بر ارزش افزوده بخش صنعت، تعلیم و تربیت، 30(2): ۱۶۲-۱۴۱.
- صالحی، محمد جواد و جمالی. (1393)، اندازهگیری سرمایه انسانی با روش هزینهیابی مبتنی بر فعالیت و ارزش افزوده اقتصادی، نامه آموزش عالی، 7(27): 48-35.
- عزتی، مرتضی؛ مظفری، زانا و علیلو، خاطره. (1398)، اثر ساختار سنی جمعیت بر امنیت اقتصادی ایران، پژوهشهای رشد و توسعه پایدار، 19(2): 159-125.
- عماد زاده، مصطفی و بکتاش، فروزان. (1384)، اثر آموزش بر ارزش افزوده بخش صنعت، دانش و توسعه، 1(16): 50-37.
- کازرونی، علیرضا؛ علیلو، خاطره و مظفری، زانا. (1397)، بررسی تاثیر همزمان سرمایهگذاری مستقیم خارجی و نرخ شهرنشینی بر رشد اقتصادی استانهای ایران (1394-1385)، پژوهشنامه اقتصادی، 18(71): 260-225.
- کازرونی، علیرضا؛ کیانی، پویان و مظفری، زانا. (1395)، برآورد نرخ بهره در ایران با استفاده از منطق فازی، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 9(30): 93-77.
- محمد زاده، اعظم؛ شهیکی تاش، محمد نبی و روشن، رضا. (1394)، مقایسه مدلهای قیمتگذاری داراییهای سرمایه‌ای مبتنی بر مصرف (CCAPM) و مبتنی بر مخارج مصرفی بخش مسکن (HCCAPM) در توضیح بازده سهام در ایران، نظریههای کاربردی اقتصاد، 2(3): 72-49.
- محمدی، حسین. سخی، فاطمه. (1392)، تأثیر تجارت، سرمایهگذاری خارجی و توسعه انسانی بر شاخص عملکرد محیط‌زیست، سیاست‌های راهبردی و کلان، 1(3): 75-55.
- مرادی، مهدی؛ سلمانپور، علی و حسین زاده، هدایت. (1398)، تأثیر فعالیتهای تحقیق و توسعه بر ارزش افزوده بخش صنعت ایران، توسعه تکنولوژی صنعتی، 17(35): 34-19.
- مرکز پژوهشهای مجلس. (1394)، دورنمای رشد صنعتی در اقتصاد ایران، شماره مسلسل 14601.
- مشیری، سعید؛ طایی، حسن و پاشازاده، حامد. (1394)، عوامل موثر بر نرخ مشارکت نیروی کار در بازار کار ایران، پژوهشهای اقتصادی ( رشد و توسعه پایدار)، 15(2): ۴۹-۷۲.
- مظفری، زانا و متفکر آزاد، محمد علی. (1398)، تأثیر سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در استانهای ایران، نظریههای کاربردی اقتصاد، 1(6): 128-97.
- مقصودی، فرشته. (1393)، نقش آموزشهای فنی حرفهای در اقتصاد کشور و توسعه کسب و کار، ماهنامه کار و جامعه، 173: 47-40.
- مولایی، محمد و صحرایی، راضیه. (1393)، بررسی عوامل موثر بر نرخ رشد تولید صنایع ایران (1390-1373)، پژوهشهای اقتصادی ایران، 19(60): 180-157.
- Abowd, J. M., Lengermann, P., & McKinney, K. L. (2003). The measurement of human capital in the US economy. Unpublished manuscript, Cornell University.
- Akintoye, V. A., Olomola, P. A., & Adejumo, O. O. (2013). The role of human capital in industrial development: The Nigerian Case (1980-2010). Modern Economy, 4(2), 10-25.
- Barro, R. J. (2001). Human capital and growth. American economic review, 91(2), 12-17.
- Beck, T., Levine, R., & Loayza, N. (2000). Finance and the Sources of Growth. Journal of financial economics, 58(1), 261-300.
- Beckerman, W. (1992). Economic growth and the environment: Whose growth? Whose environment?. World development, 20(4), 481-496.
- Bukowitz, W. R., Williams, R. L., & Mactas, E. S. (2004). Human capital measurement. Research-Technology Management, 47(3), 43-49.
- Folloni, G., & Vittadini, G. (2010). Human capital measurement: a survey. Journal of economic surveys, 24(2), 248-279.
- Grossman, M. (2000). The human capital model. Handbook of health economics, 1, 347-408.
- Guerriero, M. (2019). The labor share of income around the world: Evidence from a panel dataset. In Labor Income Share in Asia, 21(4), 39-79.
- Hamilton, J. D. (1994). Time series analysis (Vol. 2). Princeton: Princeton university press.
- Hartwig, J. (2010). Is health capital formation good for long-term economic growth?–Panel Granger-causality evidence for OECD countries. Journal of macroeconomics, 32(1), 314-325.
- Higon, D. A., and Sena, V. (2006), Productivity, Spillovers and Human Capital: An Analysis for British Establishments Using the ARD Dataset, DTI.
- Howitt, P. (2005). Health, human capital, and economic growth: A Schumpeterian perspective. Health and economic growth: Findings and policy implications, 6(1), 19-40.
- Lim, S. S., Updike, R. L., Kaldjian, A. S., Barber, R. M., Cowling, K., York, H., ... & Murray, C. J. (2018). Measuring human capital: a systematic analysis of 195 countries and territories, 1990–2016. The Lancet, 392(10154), 1217-1234.
- Miciuła, I. (2016). The measurement of human capital methods. Folia Oeconomica Stetinensia, 16(1), 37-49.
- Mubarik, M. S., Chandran, V. G. R., & Devadason, E. S. (2018). Measuring human capital in small and medium manufacturing enterprises: What matters?. Social Indicators Research, 137(2), 605-623.
- Neiman, B., & Karabarbounis, L. (2015). Capital Depreciation and Labor Shares Around the World: Measurement and Implications (No. 357). Society for Economic Dynamics.
- Olayemi, S. O. (2012). Human capital investment and industrial productivity in Nigeria. International Journal of Humanities and Social Science, 2(16), 298-307.
- Oxley, L., Le, T., & Gibson, J. (2008). Measuring human capital: alternative methods and international evidence. Korean Economic Review, 24(2), 283-344.
- Salazar, J. M.., Nübler, I. and Kozul-Wright, R. (2014) Transforming economies: Making industrial policy work for growth, jobs and development, ILO, Geneva.
- Schultz, T. W. (1962). Reflections on investment in man. Journal of political economy, 70(5, Part 2), 1-8.
- Squicciarini, M. P., & Voigtländer, N. (2015). Human capital and industrialization: Evidence from the age of enlightenment. The Quarterly Journal of Economics, 130(4), 1825-1883.
- Taylor, Lance. (2009). Growth, Development Policy, Job Creation and Poverty Reduction. Economic and Social Affairs. DESA Working Pape.r No. 90.
- Tchanturia, N., Beridze, T., & Kurashvili, G. (2015). Features of Development of the Human Capital in Georgia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 213, 580-585.
- Weatherly, L. A. (2003). Human Capital-the elusive assets: Measuring and managing human capital: A strategic imperative for HR. Research Quarterly.
- Zhou, Y. (2018). Human capital, institutional quality and industrial upgrading: global insights from industrial data. Economic Change and Restructuring, 51(1), 1-27.
)