با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، ایران

2 کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد واحد الکترونیکی، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران

چکیده

افزایش جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی از کانال پوشش شکاف پس­انداز- سرمایه­گذاری، انتقال فناوری­های پیشرفته، انتقال دانش فنی و انتقال مهارت­های مدیریتی و شیوه­های نوین تولید می­تواند رشد اقتصادی کشورها را تحریک کند. بنابراین، شناسایی عوامل تعیین کننده جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و اقدامات مناسب جهت جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی و رفع موانع آن در کشورهای مختلف به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بسیار ضروری است.در این راستا، تحقیق پیش رو به بررسی تأثیر بهره­وری کل عوامل بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در بلوک­های اقتصادی دی هشت، بریکس و جی هفت طی دوره زمانی 2018-1990 پرداخته است. به­همین منظور مدل تحقیق با استفاده از داده­های تابلویی و روش­ گشتاورهای تعمیم­یافته به تفکیک هر یک از بلوک­های منتخب در سه حالت برآورد گردیده است. نتایج تخمین نشان داد، تأثیر بهره­وری کل عوامل بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در هر سه بلوک اقتصادی منتخب مثبت و معنادار است. اما، ضریب تخمینی بلوک دی هشت بزرگترین است. همچنین، نتایج نشان داد، تأثیر متغیرهای کنترل مدل (جمعیت، نرخ ارز واقعی، درجه بازبودن اقتصاد و نرخ بهره واقعی) بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در هر سه بلوک اقتصادی منتخب مثبت و معنادار است.

کلیدواژه‌ها

اسدنژاد، اعظم.، ترابی، تقی و رادفر، رضا. (1395). تأثیر کیفیت سرمایه انسانی بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی: مطالعه موردی کشورهای جنوب شرق آسیا. فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، 5(19): 253-235.
جرجرزاده، علیرضا و برزکار، اسحاق. (1398). بررسی تاثیرگذاری تحریم اقتصادی و سایر عوامل بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در کشورهای عضو اوپک. فصلنامه مطالعات انرژی، 15(60): 51-75.
جلالی، ام­البنین.، انصاری سامانی، حبیب و هاتفی، مجید. (1396). اثر ریسک سیاسی بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران. فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 8(29): 174-157.
حسینی، سید یعقوب و حسینی، سید مصیب. (1396). بررسی تأثیر بی­ثباتی سیاسی و کنترل فساد بر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی مورد مطالعه: کشورهای منطقه منا. فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی، 5(17): 168-145.
خطابی، ساناز.، کمیجانی، اکبر.، محمدی، تیمور و معمارنژاد، عباس. (1396). عوامل موثر بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در منطقه منا. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 11(37): 75-63.
داوودی، پرویز و شاهمرادی، اکبر. (1383). بازشناسی عوامل موثر بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی(FDI) در اقتصاد ایران و 46 کشور جهان در چارچوب یک الگوی تلفیقی. پژوهش­های اقتصادی ایران، 6(20): 113-81.
شاه­آبادی، ابوالفضل و احمدی روشن، زهرا. (1390). بررسی نقش دموکراسی و حقوق مالکیت بر جریان جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی کشورهای D8 و G7. پژوهشنامه بازرگانی، 15(60): 183-163.
شاه­آبادی، ابوالفضل و شاهوردی، فائزه. (1397). بررسی عوامل موثر بر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (مقایسه ایران با 14 کشور منتخب). فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، ویژه چهارمین کنفرانس بین­المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی: 124-103.
 
 
شاه­آبادی، ابوالفضل و فیضی، سحر. (1395). تأثیر کیفیت قوانین و قدرت رقابت­پذیری بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در کشورهای برگزیده نفتی. سومین کنفرانس اقتصاد و مدیریت کاربردی با رویکرد ملی، بابلسر، شرکت پژوهشی صنعتی طرود شمال، خرداد ماه 1395.
شاه­آبادی، ابوالفضل و محمودی، عبداله. (1385). تعیین کننده‌های سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در ایران. فصلنامه جستارهای اقتصادی، 3(5): 126-89.
شاه­آبادی، ابوالفضل و محمدی، عذرا. (1398). تأثیر عوامل فزاینده کارایی بر بهره­وری کل عوامل تولید با تأکید بر مؤلفه­های آمادگی فنی در کشورهای منتخب. فصلنامه مدیریت کسب­وکار بین‌المللی، 2(3): 62-45.
شقاقی­شهری، وحید. (1396). اثرات اقتصاد دانش­بنیان بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (نظریه همگرایی­های اقتصادی  منطقه­ای برای کشورهای عضو اکو). پژوهش­های اقتصاد و توسعه منطقه­ای، 24(13): 54-24.
غفاری، فرهاد و نیک نژاد، الهام. (1391). بررسی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی برخی از کشورهای منطقه منا. فصلنامه علوم اقتصادی، 6(20): 172-147.
فرزین، محمدرضا.، اشرفی، یکتا و فهیمی فر، فاطمه. (1391). بررسی اثر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی: تلفیق روش­های سیستم دینامیک و اقتصادسنجی. فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، 20(61): 62-29.
محمدزاده، یوسف و یحیوی دیزج، جعفر. (1396). تأثیر آزادی اقتصادی بر جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در کشورهای منتخب با رویکرد گشتاورهای تعمیم­یافته. فصلنامه اقتصاد مقداری، 14(3): 103-73.
مرادی، پروانه. (1396). بررسی اثر آزادسازی مالی جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی در ایران. فصلنامه تخصصی صنعت حمل و نقل دریایی، 3(3): 34-27.
نجاتی، مهدی و اخباری، رضا. (1399). شکاف تکنولوژی و تأثیر سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر بهره­وری کل عوامل تولید (مطالعه موردی: صنعت ایران). فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی)، 20(2): 120-99.
 
Aziz, A. & Makkawi, B. (2012). Relationship between foreign direct investment and country population. International Journal of Business and Management, 7(8): 63-70.
Bajo, R. & Simon, S. (1994). An econometric analysis of foreign direct investment in Spain, 1964-89. Southern & Economic Journal, 1(161): 104-120.
Bayar, Y. & Gavriletea, M. D. (2018). Foreign direct investment inflows and financial development in Central and Eastern European Union Countries: A panel cointegration and causality. International Journal of Financial Studies, 6(2): 1-13.
Bayraktar-Saglam, B. & Boke, S. S. (2017). Labor costs and foreign direct investment: A panel VAR approach. Economies5(4), 1-23.
Demir, F. & Su, L. (2016). Total factor productivity, foreign direct investment, and entry barriers in the Chinese Automotive Industry. Emerging Markets Finance and Trade, 52(2):1-20.
Dogan, C. & Arslan, U. (2016). Political globalization and foreign direct investment inflows in Turkey. International Journal of Business and Social Research, 6(5): 43-48.
Kiplagat, B. (2016). The effects of interest rates on foreign direct investments in Kenya. A research project submitted in partial fulfilment of the requirements for the award of the degree of Master of Business Administration (MBA), School of Business, and University of Nairobi.
Kurul, Z. & Yalta, A. (2017). Relationship between institutional factors and FDI flows in developing countries: new evidence from dynamic panel estimation. Economies, 5(2): 1-10.
Petrovic-Randelovic, M., Jankovic-Milic, V. & Kostadinovic, I. (2017). Market size as a determinant of the foreign direct investment inflows in the Western Balkans Countries. Economics and Organization, 14(2): 93-104.
Rafat, M. & Farahani, M. (2019). The country risks and foreign direct investment (FDI). The Iranian Economic Review, 23(1): 235-260.
Shah, M. H. (2016). The effect of macroeconomic stability on inward FDI in African Developing Countries. International Journal of Business Studies Review (IJBSR), 1(1):1-11.
Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. Quarterly Journal of Economics, 70: 65-94.
UNCTAD. (1998). World investment report. NewYork and Geneva, United Nation, 91-116.
UNCTAD, FDI/MNE database (www.unctad.org/fdistatistics).
Zakari, M. (2017). The Impact of exchange rate fluctuations on foreign direct investment in Nigeria. Journal of Finance and Accounting, 5(4): 165-170.