نوع مقاله : کاربردی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
2 دانش آموخته ی کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به عنوان یک تکنولوژی توانمند برای بهینه سازی فرآیندها مورد نیاز است و از این رو تاثیر گذاری آن بر شدت مصرف انرژی از دیدگاه های متعدد مورد بررسی قرار گرفته است، اما جهت تاثیر گذاری این فناوری بر شدت مصرف انرژی مبهم است. اندازه‌گیری، پایش و تحلیل مصرف انرژی برای آگاهی در صرفه جویی انرژی یک مساله کلیدی مبتنی بر کاربردهای ICT است. این مطالعه با استفاده از اطلاعات مربوط به کارگاه های صنعتی کشور به تفکیک کدهای آیسیک 4 رقمی در پی آن است تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات را در بازه زمانی 1396-1386 بر شدت مصرف انرژی بررسی کند. با توجه به ماهیت داده ها، مدلی مبتنی بر پانل دیتا به روش GLS برآورد گردیده است. نتایج حاکی از ارتباط منفی و معنادار سرمایه فناوری اطلاعات و ارتباطات سرانه، با شدت مصرف انرژی است و رابطه متغیر سرمایه کل سرانه و یارانه انرژی مثبت و معنا دار است. در این مطالعه اثر منفی و معنادار اندازه بنگاه بر شدت مصرف انرژی نیز نتیجه گردیده است و تاثیر شدت هزینه های تحقیق و توسعه بر شدت مصرف انرژی معنادار نیست.
کلیدواژه‌ها
اقبالی، علیرضا؛ گسکری، ریحانه؛ مرادی، مهدیس؛ پرهیزی، هادی (1394). «بررسی شدت انرژی در کشورهای نفتی و غیر نفتی»، تحقیقات اقتصادی 1394-110، 1-20.
آرمن، سیدعزیز و سمیرا، تقی زاده، ( 1392)، بررسی عوامل موثر بر شدت انرژی در صنایع کارخانه ای ایران، فصلنامه اقتصاد انرژی ایران،2(8): 1-20 .
جهانگرد، اسفندیار و موسی خوشکلام خسروشاهی (1392)،« تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطـات بـرکارآیی فنی در کشورهای منطقة منا و سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه»، فصلنامة اقتصاد و تجارت نوین،31-32.
حساب اقماری ICT، 1397، مرکز آمار ایران
حق نژاد، امین، سلیمی فر، مصطفی و رحیمی،محسن، (1389). «بررسی تاثیر عوامل تولید بر شدت مصرف انرژی در ایران: یک تجزیه و تحلیل مبتنی بر تابع تولید کاب_داگلاس»، مجله دانش و توسعه (علمی-پژوهشی)، سال هفدهم، شماره 34، 1-19.
خوش کلام خسرو شاهی، موسی؛ صیادی، محمد.(1397) « تاثیر مصرف انرژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و هزینه های تحقیق و توسعه در تولید صنایع کارخانه ای در ایران» . اقتصاد و تجارت نوین، سال سیزدهم، شماره 4، 85-108.
درگاهی، حسن؛ بیابانی خامنه، کاظم؛(1395)،«نقش عوامل قیمتی، درآمدی و کارایی در شدت انرژی»، تحقیقات اقتصادی، 51(2)، 355-384.
دل انگیزان، سهراب؛ رضائی، الهام؛ بهاری پور، سحر؛(1395)،«تاثیر ساختار صنعتی بر شدت مصرف انرژی در صنایع کارخانه ای ایران»، پژوهش های سیاستگذاری و برنامه ریزی انرژی،3، 133-168.
راسخی، سعید؛ اسدی، سیدپیمان؛ کیانی، مائده،(1395)، « مدلسازی شدت انرژی در صنایع کارخانه ای ایران»، مدلسازی اقتصاد سنجی، 1، 33-57
رجایی، یداله، (1391)، «تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تولید و بهره وری کل عوامل بنگاه های صنعتی»، فراسوی مدیریت، 20، 101-126.
رحمانی، تیمور ، حیاتی، سارا، (1386)، «بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد بهره وری کل عوامل تولید؛ مطالعه بین کشوری»، پژوهش های اقتصادی ایران، 33، 25-51.
رهبر، فرهاد، بهزادی صوفیانی، محسن، اصفهانی، پوریا، (1398)، «تاثیر غیر خطی عوامل موثر بر تولید بنگاه های صنعتی ایران: الگوی آستانه ای»، فصلنامه پژوهش های اقتصاد صنعتی، شماره 7، 13-24
زراء نژاد، م؛ انواری، ا. (1384) :کاربرد داده های ترکیبی در اقتصاد سنجی. فصلنامه بررسی های اقتصادی، شماره 4، 21-51.
سازمان بهره وری انرژی ایران، 1388.
سلیمی فر،م. حق نژاد،ا. رحیمی، ک. (1389). بررسی تأثیر عوامل تولید بر شدت مصرف انرژی در ایران، مجله دانش و توسعه(علمی- پژوهشی) سال هفدهم،شماره 34.
سیف، ا. (1387). «شدت انرژی: عوامل تاثیرگذار و تخمین یک تابع پیشنهادی». فصل نامه مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 18، 201-177.
سیف، اله مراد؛ حمیدی رزی، داود،(1395)«بررسی تاثیر شاخص های منتخب اقتصاد دانش بنیان بر شدت انرژی استان های کشور»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 17، 145-101.
صادقی، حسین؛ آقایی خوندابی، مجید؛ رضایی پور، محمد، (1385)، «اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سرمایه انسانی در کشورهای در حال توسعه»، اقتصاد و تجارت نوین، 7،61-90.
صادقی، ک؛ سجودی، س. (1389). «مطالعه عوامل موثر بر شدت انرژی در بنگاه های صنعتی ایران».فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 8(29)، 163-180.
صمیمی، سحر؛ هژبرکیانی، کامبیز، (1393)، «اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال صنایع کارخانه ای ایران»، پژوهش ها و سیاست های اقتصادی، 70، 55-74.
عاشوری، مریم؛ پارسا، حجت؛ حیدری، ابراهیم، (1398)، «عوامل موثر بر شدت انرژی در استان های ایران: رویکرد میانگین گیری بیزی»، پژوهش های سیاست گذاری و برنامه ریزی انرژی، 14، 29-63.
عاملی، علیرضا (1381). «بررسی شناسایی عوامل مؤثر بر شدت انرژی در کارگاه های بزرگ صنعتی در ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد.
عسگری، محمد مهدی؛ (1389)، نظریه اقتصاد خرد اصول اساسی و مباحث تکمیلی.
علیزاده، محمد؛ گل خندان، ابوالقاسم، (1394)،«سنجش تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مصرف انرژی در کشورهای منتخب منطقه منا، اقتصاد و توسعه منطقه ای، 10، 115-139.
کرامتی، عباس و گلخندان ابوالقاسم و مجتبی خوانساری،( 1393). «تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) بر مصرف انرژی در ایران (رویکرد آزمون باند)». فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی. شماره، 16، 26-103.
گل خندان، ابوالقاسم، (1396)، «مقایسه تطبیقی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات و مولفه های آن بر مصرف انرژی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته»، علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1، 135-154.
محمدپور، کامران؛ سلیمانی، میلاد؛ سیستانی، یاسر، (1395)، «تاثیر هدفمندی یارانه ها بر شدت انرژی در صنعت ایران»، سیاست های راهبردی و کلان، 14، 91-124.
محمدخان پور اردبیل، رقیه (1393)، «بررسی تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مصرف انرژی در بخش حمل و نقل»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاددانشگاه علامه طباطبائی.
محمودزاده، محمود و حامد شاه بیکی، (1390)، « آثار فناوری اطلاعات و ارتباطات بر شدت انرژی در کشورهای درحال توسعه». فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین. شماره های 23 و 24، 67-88.
محمودزاده، محمود؛ صادقی، سمیه؛ صادقی، ثریا؛ حمیدی، افرا؛ فاطمه،(1390).« اثر حذف یارانه انرژی برق بر شدت انرژی آن در صنایع تولیدی ایران». برنامه ریزی و بودجه،1390، 115، 16، 113-128.
مشیری، سعید، (1395). «برآورد آثار مستقیم و سرریز سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تولید صنایع ایران با تاکید بر نقش سرمایه انسانی و ظرفیت جذب»، تحقیقات اقتصادی، دوره 52، شماره 2، تابستان 96، 395-426.
مشیری، سعید؛ نیک پور، سمیه، (1386)،«تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و سرریزهای آن بر رشد اقتصادی کشورهای جهان»، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، 33، 75-103.
موسویان، سید مهدی؛ تکانلو کریمی، زهرا، صادقی، سیدکمال؛ پور عبادالهان کویچ، محسن، (1397)، «بررسی اثر مخارج دولت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر شدت انرژی در صنایع کارخانه ای استان های ایران: رویکرد اقتصادسنجی فضایی»، اقتصاد انرژی ایران، 28، 157-184.
ناجی میدانی، علی اکبر؛ مهدوی عادلی، محمد حسین و عربشاهی دلویی، مهدیه(1394)، «بررسی رابطه بین صنعتی شدن و کارایی انرژی بخش صنعت در ایران»، سیاست گذاری اقتصادی، دوره 7، شماره 13، 56-27.
وزارت نیرو(1396)، «چهار دهه ترازنامه انرژی»، دفتر برنامه ریزی کلان برق و انرژی.
Adom, P. K. (2015), “Asymmetric impacts of the determinants of energy intensity in Nigeria”, Energy Economics, 49: 570-580.
Adom, P.K., & Kwakwa, P.A. (2014). “Effects of changing trade structure and technical characteristics of the manufacturing sector on energy intensity in Ghana”. Energy Economic, No. 35: 475-483.
Baldwin, J. R. and D. Sabourin (2002), “Impact of the Adoption of Advanced Information
and Communication Technologies on Firm Performance in the Canadian Manufacturing
Sector”, SSRN Electronic Journal, vol. 24.
and Communication Technologies on Firm Performance in the Canadian Manufacturing
Sector”, SSRN Electronic Journal, vol. 24.
Baltagi. H Badi(2011), “Econometric Analysis of panel data”, 3ed, wiley, John & Ltd, Sons
Baumann, F. (2008). “Energy Security as multidimensional concept”. Center forApplied Policy Research (C·A·P), Research Group on European Affairs, No.1.
Bresnahan, T. F., & Trajtenberg, M. (1995). “General purpose technologies ‘engines of growth?” Journal of Econometrics, 65, 83–108.
Bu, M., Li, S., Lei, J., 2019. “Foreign direct investment and energy intensity in China: Firmlevel evidence”. Energy Economics. 80,366-376.
Cho, Y., Lee, J. & Kim, T. (2007). “The impact of ICT investment and energy price on industrial electricity demand: dynamic growth model approach”, EnergyPolicy, 35, 4730–4738.
Cole, M.A., Elliott, R.J., Shimamoto, K., 2005. “Industrial characteristics, environmental
regulations and air pollution: an analysis of the UK manufacturing sector”. J. Environ. Econ.
Manag. 50 (1), 121-143.
regulations and air pollution: an analysis of the UK manufacturing sector”. J. Environ. Econ.
Manag. 50 (1), 121-143.
Cole, M.A., Elliott, R.J., Shimamoto, K., 2006. “Globalization, firm-level characteristics and environmental management: A study of Japan”. Ecol. Econ. 59 (3), 312-323
Collard, F., Feve, P. & Portier, F. (2005). “Electricity consumption and ICT in the French service sector”, Energy Economics, 27(3), 541-550.
Dedrick J, Vijay Gurbaxani and Kenneth L. Kraemer,(2003).”Inforamtion Technology and Economic Performance: A critical Review of the Emprical Evidence”. Center for Research on Inforamtion Technology and Organizations. University of California, Irvine.
Dehghan S, Z, Shahnazi, R,(2018), “Energy consumption, carbon dioxide emissions, information and communications technology, and gross domestic product in Iranian economic sectors: A panel causality analysis”, 10.1016/j.energy.2018.11.062.
European Commission e-Business Watch. (2008). “The implications of ICT for energy consumption”, Impact study no.09/2008.
Fisher-Vanden, K., Jefferson, G.H., Liu, H., Tao, Q., 2004. “What is driving China’s decline in energy intensity?” Resour. Energy. Econ. 26 (1), 77-97.
Ghali, K. and El-Sakka (2004), “Energy Use and Output Growth in Canada: a Multivariate
Cointegration Analysis”, Energy Economics, vol. 26, issue 2.
Cointegration Analysis”, Energy Economics, vol. 26, issue 2.
Goldar, B., (2010), “Energy Intensity of Indian Manufacturing Firms: Effect of Energy Prices, Technology and Firm Characteristics”, Working Papers id:2483, eSocialSciences
Griffith, R., Redding, S., Van Reenen, J., 2003. “R&D and absorptive capacity: theory and
empirical evidence”. Scand. J. Econ. 105 (1), 99-118.
empirical evidence”. Scand. J. Econ. 105 (1), 99-118.
Hayashi, P., & Trapani, J. (1976). Rate of Return Regulation and the Regulated Firm's Choice of Capital-Labor Ratio: Further Empirical Evidence on the Averch-Johnson Model. Southern Economic Journal, 42(3), 384-398. doi:10.2307/1056617
Hilty, M, Bieser, J,(2020) “Conceptualizing the Impact of Information and Communication Technology on Individual Time and Energy Use”, Telematics and informatics, https://doi.org/10.1016/j.tele.2020.101375.
Irawan, T. Hartono, D. Azam Achsani, N, (2010), “An Analysis Of Energy Intensity in Indonesian Manufacturing”, Department of Economics Padjadjaran University, WorkingPaper in Economics and Development Studies No. 201007.
Ishida, Hazuki (2014), “The effect of ICT Development on economic groth and energy consumption in japan”,Telematics and Informatic.
Ishida, Hiroyuki, Akira yangisawa (2003), “Impact Assessment of Advancing ICT Orientation on energy use: Considering of a macro assessment method-executive summary”,IEEJ.
Jalava, Jukka, Pohjola, Matti.(2007),” ICT as a source of output and productivity growth in Finland”, Telecommunications Policy, 31, 463-472.
Jiang, L., Ji, M., 2016. “China’s Energy Intensity, Determinants and Spatial Effects”. Sustainability8 (6), 544.
Jorgenson, D. W., & Vu, K. (2006). “Information technology and the world growth resurgence”. National University of Singapore. Website:http://post.economics.harvard.edu/faculty/jorgenson/papers/papers.html.
Jorgenson, D. W., & Vu, K. (2006). Information technology and the world growth
resurgence. National University of Singapore. Web site:
http://post.economics.harvard.edu/faculty/jorgenson/papers/papers.html.
resurgence. National University of Singapore. Web site:
http://post.economics.harvard.edu/faculty/jorgenson/papers/papers.html.
Kouton, J.(2019). “Information Communication Technology development and energy
demand in African countries”,Energy(189).
demand in African countries”,Energy(189).
Kumar, A. (2003): “A Quantitative Exploration for Indian Manufacturing”, Energy Intensity. SSRN Paper No. 468440.
Lan, J.,Kakinaka, M.,Huang, X.(2011).” Foreign Direct Investment, Human Capital
and Environmental Pollution in China” Environ Resource Econ (51),255–275.
and Environmental Pollution in China” Environ Resource Econ (51),255–275.
Lee, C. (2011). “Trade, productivity, and innovation: Firm-level evidence from Malaysian
manufacturing”. Journal of Asian Economics, Vol.22, pp. 284-294.
manufacturing”. Journal of Asian Economics, Vol.22, pp. 284-294.
Lee, S. Y., Gholami, R., & Tong, T. Y. (2005). “Time series analysis in the assessment of ICT impact at the aggregate level- lessons and implications for the new economy”. Informationand Management, Web site: http://www.sciencedirect.com.
Liu , C.P., & Han, G. Y. (2008). “Determinants of Aggregate Energy Intensity with Consideration of Intra industry Trade”. Industrial Electronics and Applications, 5:
716 – 719.
716 – 719.
Measuring the Information society report, 2016, ITU.
Metcalf, G E. (2008). “An Empirical Analysis of Energy Intensity and Its Determinants at the State Level”. The Energy Journal, 29 (3): 1-26.
Mills, M.P., 1999. “The Internet Begins with Coal: A Preliminary Exploration of the Impact of the Internet on Electricity Consumption”.Greening Earth Society, Arlington, VA.
Mohamed, Z., Bodger, P., 2005a. “Forecasting electricity consumption in New Zealand using economic and demographic variables”. Energy 30(10), 1833–1843.
Nair, Mahendhiran, Pradhan, Rudra P., Arvin, Mak B.,(2020), “Endogenous dynamics between R&D, ICT and economic growth: Empirical evidence from the OECD countries”, Technology in society.
Nanduri, M.(1996). “An Assessment of Energy Intensity Indicators and their Role as Policy- Making Tools”, School of Resource and Environmental Management, Report No. 232.
Nguyen, T, Pham, T, Tram, H , (2020), “Role of information and communication technologies and innovation in driving carbon emissions and economic growth in selected G-20 countries”, Environmental Management, 261.
Oliner,S. D and D. E,Sichel (2002). “IT and Productivity:Where Are We Now and Where Are We Going?”. Economic Review,87:3,15-44.
Orbicom. (2005). “The digital divide to digital opportunities: Measuring info state for
development”, Published by Claude-Yves Charron.
development”, Published by Claude-Yves Charron.
Papadogonas T, Mylonakis J, Demosthenes Georgopoulos (2007), “Energy Consumption and Firm Characteristics in the Hellenic Manufacturing Sector”, International Journal of EnergyTechnology and Policy, Vol. 5,No. 1, pp. 89-96.
Pohjola,M.(2002). “New Economy in Growth and Development”. Presentedin UNU/WIDER Conference on New Economy in Development,10-11may ,Helsinki.
Popp, D. (2002). “Induced Innovation and Energy Prices”, American Economic Review 92:
160-180.
160-180.
Quah, D.(2003) “Digital goods and the New Economy”, Center forEconomic Performance, London School of Economics and PoliticalScience .
Romm, J. (2002). “The internet and the new energy economy”, Resource,Conservation and Recycling, 36, 197-210.
Sadorsky, P (2012), “Information Communication Technology and Electricity Consumption in Emerging Economics”, Energy Policy, Vol. 48,PP. 130-136.
Sahu, S. K., Narayanan, K., 2011. “Determinants of Energy Intensity in Indian Manufacturing Industries”: A Firm Level Analysis. Euroasian Journal of Business and Economics,Vol. 4,No.8,pp. 13-30.
Sichel, D.E., 1999. “Computers and aggregate economic growth”: an update.Business Economics 34 (2), 18–24.
Solow, Robert.(1987). “We'd Better Watch Out”, New York Times Book Review, July 12
Soytas, U., Sari, R., 2003. Energy consumption and GDP: causalityrelationship in G-7 countries and emerging markets. Energy Economics 25 (1), 33–37.
Stern D.I.(1993), “A Multivariate Cointegration Analysis of the Role of Energy in the US Macro economy”. Energy Economics, No. 22, PP:267-283.
Takase, K. & Murota, Y. (2004). “The impact of IT investment on energy: Japan and US comparison in 2010”, Energy Policy, 32(11), 1291–1301.
Tan, R., Lin, B., (2018). “What factors lead to the decline of energy intensity in China’s
energy intensive industries?” Energy Economy. 71, 213–221.
energy intensive industries?” Energy Economy. 71, 213–221.
Thaler, D. (2011). “The determinants of energy intensity”. Thesis of University of Florida.
UNCTAD, Annual Report,2007.
Van Ark,B and M. P,Timmer.(2003).”Computer and The Big Divide: Productivity in Europe and US”. Presented in JRC Workshop on ICTSpin-off ,March,27-28 Seville.
Van Leeuwen,G and H. Vander Weil.(2003). “Spillover Effects of ICT ”.CPBReport,2003/3
Wu, Yanrui.(2010). “Energy Intensity and its Determinants in china s Regional Economies”,Business School University of Western Australia.
Yang, C. and Chen, Y.(2012). “R&D, productivity, and exports”: Plant-level evidence from
Indonesia. Journal of Economic Modelling, Vol.29,pp. 208-216.
Indonesia. Journal of Economic Modelling, Vol.29,pp. 208-216.
Yu, H.(2012). “The influential factors of China,s regional energy intensity and its spatial
linkages”: 1988-2007. Journal of Energy Policy, Vol. 45, pp. 583-593.
linkages”: 1988-2007. Journal of Energy Policy, Vol. 45, pp. 583-593.
Zhang, D.,Li, J., Qiang, J., 2020. “Does better access to credit help reduce energy intensity in China? Evidencefrom manufacturing firms”. Energy Policy. 145,3-6.
Zhang, x. and Cheng, J. and Gao, X.(2011). “Total-factor energy efficiency in developing
countries”. Journal of Energy Policy, Vol. 39, pp. 644-650.
countries”. Journal of Energy Policy, Vol. 39, pp. 644-650.
Zheng Yingmei, Jianhong Qi, Xiaoliangchen. (2011). “The effect of increasing exports on industrial energy intensityin china”. Energy Policy, Vol. 39, pp.
2688-2698.
2688-2698.
)