با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دکترای اقتصاد و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر ، بوشهر، ایران

2 استاد بخش اقتصاد دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

هدف مقاله حاضر، بررسی تأثیر تغییر نرخ­ تعرفه بخش صنعت بر رفاه خانوارها در ایران در شرایط حاکمیت اقتصاد مقاومتی است. برای رسیدن به این هدف، بر اساس مطالعه صمدی و همکاران (1398)، تعدیلاتی در الگوی تعادل عمومی قابل‌محاسبه دکالو و همکاران (2013) صورت گرفته است. پس از انجام تعدیلات، با استفاده از تعدیل ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 و نرم‌افزار GAMS، معادلات حل‌شده و در قالب سه سناریو، تحلیل ‌شده است. یافته‌ها نشان می­دهد، در سناریوی اول و بدون فرض اجرای سیاست­های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، کاهش نرخ­ تعرفه در همه بخش‌های صنعت، موجب منفی شدن سطح رفاه خانوارها خواهد شد. در سناریوی دوم، با فرض اجرای سیاست­های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، رفاه در همه بخش‌های صنعتی به‌جز صنایع با فناوری متوسط، مثبت و روند آن در همه بخش‌ها به‌جز صنایع با فناوری بالا، نزولی خواهد شد. در سناریوی سوم، با فرض تقویت عوامل نهادی و اجتماعی، رفاه در همه بخش‌ها مثبت و روند آن نیز در صنایع با فناوری متوسط و بالا افزایشی و در صنایع با فناوری پایین کاهشی خواهد شد؛ بنابراین کاهش نرخ­ تعرفه در صورت اجرای سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، فقط در بخش صنایع با فناوری بالا پیشنهاد می‌شود

کلیدواژه‌ها

ابراهیمی, م., و زیرک, م. (1391). رابطه علی شاخص مقاومتی و سرمایه‌گذاری در ایران: تحلیلی تجربی از اقتصاد مبتنی بر رویکرد مقاومتی. بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی, 25-46.
امیری, ح., و کریم, م. (1397). اقتصاد مقاومتی: افزایش تاب آوری و کاهش آسیب پذیری. دو فصلنامه علمی ترویجی اقتصاد مقاومتی, 9-30.
برفیشر, م. (1392). مقدمهای بر مدلهای تعادل عمومی قابلمحاسبه. (ف. بزازان, و م. سلیمانی موحد, مترجم) تهران: نشر نی.
برقی اسکویی, م., صادقی, ح., و بهبودی, د. (1388). تأثیر کاهش نرخ تعرفه کالاهای وارداتی بر سطح اشتغال و توزیع درآمد بین خانوارهای شهری و روستایی. پژوهشنامه اقتصادی, 9(4), 89-111.
خامنه ای, س. (1392, بهمن 29). سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای. بازیابی از سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی.
خامنه ای, س. (1397). بیانیه گام دوم انقلاب. بازیابی از سایت مقام معظم رهبری.
خدیو, ی., و عسگری, ح. (1399). برآورد پتانسیل تجاری میان ایران و گروه دیهشت، با استفاده از روش SGMM( کاربردی از مدل جاذبه(. فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی, 95-117.
ذوقی پور, آ., و زیبایی, م. (1389). تحلیل CGE از اثرات رفاهی آزادسازی تعرفه در ایران: شاخص (EV) تغییرات معادل هیکس. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی, 1-27.
سیف, ا. (1392). مقدمه‌ای بر نقشه راه پیاده‌سازی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی بسیج, 89-116.
سیف, ا., و حافظیه, ع. (1392). راهبردهای تجارت بین الملل اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات راهبردی بسیج, 183-217.
سیفلو, س. (1393). اقتصاد مقاومتی راهبرد دفاع غیرعامل اقتصادی. مجله سیاست دفاعی, 53-88.
صمدی, ع., هادیان, ا., رستم زاده, پ., & شیخیانی, ح. (1398). تاثیر آزادسازی تجاری بر نابرابری درآمدی تحت حاکمیت اقتصادمقاومتی: رهیافت تعادل عمومی قابل محاسبه )مطالعه موردی ایران(. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی, 41-82.
صمصامی, ح., و داغمه چی فیروزجایی, ع. (1391). اثر آزادسازی تجاری بر بهره وری کل عوامل تولید بنگاه ها با تاکید بر نرخ بهره. پژوهشنامه اقتصادی رویکرد اسلامی-ایرانی, 147-173.
طاهری, ف., محمدی, ح., و موسوی, س. (1387). تحلیل آثار افزایش مخارج دولت بر متغیرهای کلان بخش کشاورزی و اقتصاد ایران: تحلیل در چارچوب تعادل عمومی. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی, 16, 97-122.
طیبی, س., و مصری‌نژاد, ش. (1386). آزادسازی تجاری بخش کشاورزی و کاربرد الگوهای تعادل عمومی قابل‌محاسبه (CGE): مطالعه خانوارهای ایرانی. فصلنامه بررسیهای اقتصادی, 1-24.
طیبی, ک., و ملکی, ب. (1390). آثار باز بودن تجارت بر نابرابری درآمد: مورد ایران و شرکای تجاری. فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی, 4, 11-35.
فیل سرائی, م., و ملکندهی, م. (1394). مروری بر نظریه های تجارت بین المللی مدرن. مجله اقتصادی, 65-88.
قمری فرزاد, ف. (1394). مدیریت تحریم های اقتصادی با تاکید بر اقتصاد مقاومتی. اولین کنفرانس مدیریت و کارآفرینی در شرایط اقتصاد مقاومتی (ص. 1-8). مشهد: انجمن مدیریت ایران واحد خراسان.
کسالایی, ا., وفایی, ا., سارکی, ن., باصری, ب., اسماعیل اسدی, ر., و بابایی, ص. (1398). خلاصه گزارش عملکرد قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حمهوری اسلامی ایران در سال 1397. تهران: سازمان برنامه و بودجه کشور.
کشاورزی حداد, غ., و نجاتحی محرمی, ز. (1385). آزادسازی تجاری و نابرابری دستمزدها در ایران سال های 1382-1380. مجله تحقیقات اقتصادی, 189-219.
لیانی, ق., و اسماعیلی, ع. (1395). اثرات رفاهی کاهش تعرفه گمرکی واردات چوب به ایران:کاربرد سیستم تقاضای تقریباً ایدهآل درجه دو. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران, 271-284.
محمودی, ع. (1393). اثر آزادسازی تجاری بر رفاه شرکای تجاری با استفاده از مدل GTAP (مطالعه موردی ایران). فصلنامه پژوهشهای اقتصادی رشد و توسعه پایدار, 127-150.
نازک تبار, م., و بلالک, ی. (1398). تحقق اقتصاد مقاومتی در پرتو استاندارد سازی. مدیریت استاندارد و کیفیت, 48-60.
هرورانی, ح., و فراهانی فرد, س. (1397). مدیریت اقلام عمده وارداتی با تمرکز بر سیاست های تولیدی اقتصاد مقاومتی. راهبرد اقتصادی, 175-234.
یزدان‌شناس, ل., پرمه, ز., و آقاجانی, ز. (1388). اثر سیاست تعرفه‌ای بر قیمت داخلی گوشت مرغ و گوساله در ایران. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی, 107-124.      
 
Bounthone, S. (2011). The Impact of Trade Policy Reform on Social Welfare,Inequality and Poverty: The case of Lao PDR. Journal of Economics and Development, 1-18.
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2009). Economic Vulnerability and Resilience:Concepts and Measurements. Oxford Development, 37(3), 229-247.
Caliendo, L., Feenstra, R., Romalis, J., & Taylor, A. (2015). Tarrif Reductions, Entry, and Welfare: Theory and Evidence for The Last Two Decades. Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Das, G. (2012). Globalization, Socio-Institutional Factors and North–South knowledge diffusion: Role of India and China as southern growth progenitors. Technological Forecasting & Social Change, 79, 620-673.
Das, G. (2015). Why some countries are slow in Acquiring new Echnologies? A Model of Trade-led Diffusion and Absorption. Journal of Policy Modeling, 37, 65-91.
Das, G., & Powell, A. (2000). Absorption Capacity Structural Similarity and Embodied Technology Spillovers in a Macro Model: An Implementation within the GTAP Framework. Monash University: Center of Policy Studies.
Davies, R., Kozul-Wright, R., Banga, R., Capaldo, J., & Gallogly-Swan, K. (2021). Reforming the International Trading System for Recovery,Resilience and InclusiveResilience and Inclusive. Division on Globalization and Development Strategies,UNCTAD (pp. 1-32). New York: United Nations.
Gandolfo, G. (2014). International Trade Theory and Policy. Lincei Italy: Springer.
Hassine, N., Robichaud, V., & Decaluwe, B. (2010). Agricultural trade lineralization, productivity gain and poverty alleviation: A general equilibrim analysis. ERF 16th Annual Conference (pp. 1-24). Egypt: Economic Research Forum.
Kyophilavong, P., Record, R., Takamatsu, S., Nghardsaysone, K., & Sayvaya, I. (2016). Effects of AFTA on Poverty: Evidence from Laos. Journal of Economic Integration, 31, 353-376.
Nicita, A. (2009). The price effect of tariff liberalization: Measuring the impact on household welfare. Journal of Development Economics, 19-27.
Pavcnik, N. (2014). Trade policies, household welfare and poverty allwviation. New York: UNITED Nation.
Reinsdorf, M. (2020). Measuring Economic Welfare: What and How? Washington, D.C.: International Monetary Fund.
Ricardo, M.-O., & Christophe, B. (2010). Trade, Economic Vulnerability, Resilience and the Implications of ClimateChange in Small Island and Littoral Developing Economies. Lancaster: International Center for Trade and Sustainable Development.
Safaeimanesh, S., & Jenkins, G. (2021). Trade Facilitation and Its Impacts on the Economic Welfare and Sustainable Development of the ECOWAS Region. Sustainability, 1-22.