با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دکتری حقوق عمومی پردیس بین المللی دانشگاه تهران، کیش، ایران

2 عضو هیأت علمی و استاد گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نظام حقوقی تنظیم مقررات اقتصادی ایران در طول بیش از یک دهه نقش آفرینی در قالب نظام حقوق رقابت ایران، شاهد بروز و ظهور آسیب های گوناگونی در فرآیند دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده به ویژه تسهیل رقابت و منع انحصار بوده است. در نظام حقوقی تنظیم مقررات اقتصادی ایران، شورای رقابت و نهادهای تنظیم کننده بخشی و تنظیم گر دارای نقش و جایگاه بسیار والایی به منظور تحقق اهداف پیش بینی شده از سوی قانونگذار می باشند. در این زمینه، چنانکه بر اساس مشاهدات و یافته های پژوهش در مقاله حاضر ملاحظه می گردد، در حال حاضر این نظام حقوقی از آسیب های مختلفی در سطوح و ابعاد گوناگون رنج می برد؛ به طوری که هر یک از این آسیب ها به طور معناداری به طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر وضعیت عملکرد این نظام حقوقی و نحوه ظهور و بروز رقابت سالم در سطح نظام بازار اثرگذار بوده اند. "آسیب های نهادی و ساختاری"، "آسیب های تقنینی و مقررات گذاری"، "آسیب های کارکردی و اجرایی" و "آسیب های محیطی و بیرونی" مهمترین انواع آسیب های نظام حقوقی تنظیم مقررات اقتصادی ایران می باشند. از این رو، در مقاله حاضر به منظور برون رفت از وضعیت نابسامان رقابت اقتصادی در کشور و نیز با توجه به لزوم تحقق هر چه مطلوبتر مفاد فصل نهم قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی به ویژه تسهیل رقابت و منع انحصار و افزایش کارآیی و سطح رضایت و رفاه عمومی شهروندان، راهکارهای لازم الرعایه ای در راستای بهبود وضعیت رقابت اقتصادی در چارچوب نظام حقوق رقابت ایران و نیز رفع هر چه سریعتر و مطلوبتر آسیب های نظام حقوقی تنظیم مقررات اقتصاد ایران ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

"اساسنامه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی"
"آیین نامه اجرایی هیات تنظیم بازار برق"
"قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی"
"قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران"
"قانون سازمان برق ایران"
"منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران"
اصغرنیا، مرتضی و باقری، محمود. (1392)، "انحصار و رقابت؛ تاملی بر لزوم فعالیت نهادهای تنظیم کننده مقررات بخشی"، اندیشه های حقوق خصوصی، دوره  1، شماره  1، (31 تا 59).
اصغرنیا، مرتضی و رستمی، ولی. (1392)، "نقد و تحلیل رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص اختلاف صلاحیت شورای رقابت و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات"، فصلنامه حقوقی نقد رأی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، دوره 2، شماره 4 و 5، (  99 تا 126).
اصغرنیا، مرتضی و رستمی، ولی. (1397)، "درآمدی بر ویژگی های مقررات اقتصادی خوب و کارآمد در حقوق رقابت"، فصلنامه حقوق اداری مرکز آموزش مدیریت دولتی، سال پنجم، شماره 15، (55 تا 73).
اصغرنیا، مرتضی و رستمی، ولی. (1399)، "حقوق رقابت و حق بر اقتصاد شفاف و رقابتی در منشور حقوق شهروندی"، چاپ در کتاب مجموعه مقالات حقوق شهروندی؛ کاوش ها و چالش ها، با همکاری معاونت پژوهشی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران و مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، چاپ پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
بیگ زاده، صفر، 1387. "شیوه نامه نگارش قانون"، دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، تهران، انتشارات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، چاپ سوم.
تصویب نامه شماره ۱۵۴/ت۵۱۷۵۳هـ مورخ ۵/۱/۱۳۹۴ هیأت وزیران با موضوع "تعیین جریمه های نقض تعهدات اپراتورهای متقاضی ارتقای پروانه فعالیت در بخش تلفن همراه، تلفن ثابت و ارتباط داده و فناوری اطلاعات"
تصویب نامه شماره 270566/ت44490ه  مورخ 26/11/1389 هیأت وزیران با موضوع "آئین‌نامه تعیین میزان جرایم نقدی متناسب با عمل ارتکابی در رویه‌های ضدرقابتی موضوع بند (12) ماده (61)"
تصویب نامه شماره 30008 / ت 53537 ه مورخ 16/3/1396 هیأت وزیران با موضوع "اقدامات لازم برای مبارزه با قیمت شکنی (دامپینگ)"
تصویب نامه شماره 4618/ت 53772 ه مورخ 23/1/1395 هیأت وزیران با موضوع "جرائم نقدی موضوع بند (12) ماده (61) و مواد (73)، (75)، (76) و (78) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی"
دفتر مطالعات اقتصادی معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی، وزارت بازرگانی. (1384)،"لایحه قانون رقابت؛ مبانی نظری و تجربه کشورها" چاپ اول.
راسخ، محمد. (1384)،"بنیاد نظری اصلاح نظام قانونگذاری"، دفتر مطالعات حقوقی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، انتشارات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تهران، چاپ اول.
زارعی، محمدحسین و مرادی برلیان، مهدی. (1392)، "اصل تناسب در نظام حقوقی اتحادیه اروپایی با نگاهی به آرای دیوان عدالت اداری ایران"، تهران، انتشارات خرسندی، چاپ اول.
فلاح زاده، علی محمد و باقری، محمود. "مبانی حقوق عمومی حقوق رقابت (با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)"،  فصلنامه حقوق ، دوره 39، پاییز 1388 - شماره 3، (از صفحه 63 تا 82).
 

 

 
International Competition Network (ICN) Advocacy Working Group Report, “Competition Culture Project”, 14th ICN Annual Conference, Sydney, 29 April – 1 May 2015.
Mateus, A.M. (2007). “Why Should National Competition Authorities be Independent and How Should They Be Accountable?”, European Competition Journal, European Competition Journal, VOL. 3 NO. 1, pp. 17-30.