با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استــاد دانـشـکـده اقـتصـاد دانشــگـاه تهــران

2 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

با توجه به ساختار صنعت در اقتصاد ایران، عوامل متعدد درونی و بیرونی، مهم‌ترین قسمت­های این بخش یعنی ارزش افزوده و تولید را تحت تأثیر قرار می­دهند. در این مطالعه تأثیر غیرخطی متغیرهای نرخ ارز، شاخص قیمت تولیدکننده، نرخ سود بانکی، مصرف انرژی و سرمایة فیزیکی بر شاخص تولید کارگاه­های صنعتی در بازة 1393-1369 با داده­های فصلی و با اتخاذ مدل آستانه­ای برآورد شده است. مطابق با الگوی تجربی، دو حد آستانه­ی ۴ درصد و تقریباً صفر درصد برآورد شد (دو شکست ساختاری با سه رژیم) حاصل گردید و شاخص تولید کارگاه­های بزرگ صنعتی ایران به عنوان متغیر آستانه انتخاب شد. اگر رشد شاخص تولید صنعتی فصل حاضر منفی یا تزدیک به صفر باشد، اقتصاد در رژیم اول قرار دارد (رکود). رشد حقیقی مثبت شاخص تولید صنعتی اقتصاد را به سمت رژیم دوم و سوم سوق می­دهد (رونق). نتایج نشان می­دهد که مصرف انرژی و سرمایة فیزیکی در تمامی حالات تأثیر مثبت و معنادار بر تولید صنعتی دارند. نرخ ارز در دو رژیم پایین تأثیر منفی بر تولید صنعتی دارد و در رژیم رونق بالا بی­معنا است. نرخ سود بانکی فقط در دورة رکود (رژیم پایین) تأثیر منفی بر تولید صنعتی دارد (کاهش تولید صنعتی). در نهایت، فقط در دورة رونق، شاخص قیمت تولیدکننده تأثیر مثبت بر تولید بنگاه­های صنعتی دارد.

کلیدواژه‌ها

اندرس، والتر (1389). اقتصادسنجی سری­های زمانی جلد اول. مترجم مهدی صادقی و سعید شوال­پور. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
ایوبی، محمدحسین و فاطمه صدری (1392). بررسی تأثیر بالا رفتن نرخ ارز بر صنعت نساجی (مطالعه موردی کارخانجات نساجی شهر یزد). دومین کنفرانس ملی حسابداری، مدیریت مالی و سرمایه گذاری.
آرمن، سیدعزیز؛ کمالی، پروانه و رضا هیبتی (1389). "بررسی رابطه بین مصرف حامل­های انرژی و تولید صنعتی در ایران". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی. سال هفتم. شماره 27. صص 46-19.
الماسی، مجتبی و اصغر سپهبان قره­بابا (1388)، "بررسی رابطه سرمایه­گذاری در نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری فیزیکی با رشد اقتصادی ایران طی دوره 1384-1350"، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش در آموزش عالی، شماره 53، صص186-157.
بختیاری، صادق و مجید بختیاری­زاده (1392). "نقش فعالیت­های صنعتی در توسعه اقتصادی، رهیافت داده-ستانده". فصلنامه برنامه و بودجه. شمارة2، صص 79-59.
پدرام، مهدی و شدربه دهنوی (1392). "خودرگرسیون آستانه­ای و آزمون تئوری برابری قدرت خرید". فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، شماره68، صص158-139.
حسینی، فریدون (1375)، "بررسی رابطه بین قیمت نفت و رشد اقتصادی در کشورهای عضو OECD" ، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
سلطان تویه، محدثه؛ اکبری، میرعسگر و امیر رسائیان (1391)، "بررسی رابطه بین تورم و رشد اقتصادی در ایران با استفاده از مدل رگرسیون خطی غلتان"، پژوهش‌های پولی و بانکی، سال 6. شمارة 14. صص 68-49.
عباسی، غلامرضا (1389). "همگرایی توسعه مالی و تولید بخش صنعتی در ایران". فصلنامه مدل­سازی اقتصادی، سال سوم، شماره 1، پیاپی 7، صص 154-137.
علمی، زهرا (میلا) و محمدعلی احسانی (1394). "تأثیر صنایع کوچک و متوسط بر رشد اقتصادی استان‌های ایران در دوره 1385-1383"، پژوهشنامة  اقتصاد کلان، علمی پژوهشی،  سال هشتم، شمارة 15، صص 34-13.
کشاورز، غلامرضا؛ تیترج، علی و یداله دادگر (1385)، "رابطه بین تورم و رشد اقتصادی"، جستارهای اقتصادی، شمارة 5، صص 91-65.
ملکی، رضا (1378)، "بررسی رابطه علیت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی.
مهرگان، نادر؛ حقانی، محمود و سالار عبداللهی حقی (1391). "افزایش قیمت حامل­های انرژی و بیکاری در بخش صنعت"، فصلنامه اقتصاد کاربردی، سال دوم، شماره7، صص 104-79.
 
 
 
Enders, W. and P. Siklos (2001), "Co Integration and Threshold Adjustment", Journal of Business and Economic Statistics, Vol. 19, PP. 166–177.
Gillman, M.; Harris, M. and L. Mátyás (2001), Inflation and Growth: Some Theory and Evidence. Central University Working Paper.
Kilavuz, Emine, Altay Topcu, Betül  (2012), "Export and Economic Growth in the Case of the Manufacturing Industry: Panel Data Analysis of Developing Countries", International Journal of Economicsand Financial Issues. Vol. 2, No. 2, pp. 201-215.
Sari R.; Ewing B.T. and U. Soytas (2008), "The Relationship Between Disaggregate Energy Consumption and Industrial Production in the United States: An ARDL Approach", Energy Economics, No. 30, pp. 2302- 2313.
Soytas, U. and R. Sari (2007), "The Relationship between Energy and Production: Evidence fromTurkish Manufacturing Industry”, Energy Economics, pp. 1151– 1165.
Tong, H. (1983), “Threshold Models in Non-linear Time Series Analysis”, Verlag: Springer.
Tong, H. (1978), On a Threshold Model, In Pattern Recognition and Signal Processing, by C.H. Chen. Amsterdam: Sijhoff and Noordhoff.
Tong, H. (1990), Non-linear Time Series: A Dynamical System Approach. Oxford. U.K.: Oxford university Press.
Tong, H. and K.S. Lim. (1980), "Threshold Autoregression, Limit Cycles and Cyclical Data", Journal of the Royal Statistical Society B 42, pp. 245-292.
Ziramba, E. (2009), "Disaggregate Energy Consumption and Industrial Production in South Africa", Energy Policy. No. 37. pp. 2214–2220.