با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسنده

گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.

10.30473/jier.2025.74695.1496

چکیده

رقابت‌پذیری صنعتی به‌عنوان یکی از ارکان کلیدی توسعه اقتصادی، نقش تعیین‌کننده‌ای در توانمندسازی کشورها برای حضور مؤثر در بازارهای جهانی ایفا می‌کند. این پژوهش با به‌کارگیری رهیافت فضایی SDM به بررسی تأثیر همزمان ریسک اعتباری، فساد اداری و شرایط نهادی بر رقابت‌پذیری صنعتی در 14 کشور خاورمیانه طی دوره ۲۰۲۳–۲۰۰۰ می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فساد اداری و ریسک اعتباری تأثیر منفی و معناداری بر شاخص رقابت‌پذیری صنعتی داشته و ماتریس اثرات فضایی-نهادی، آشکارا سه خوشه متمایز نهادی را در منطقه شناسایی می‌کند؛ همچنین مدل‌سازی فضایی نشان می‌دهد که اثرات سرریز نهادی مؤثر بر رقابت پذیری صنعتی در منطقه خاورمیانه، بسیار قوی‌تر از اثرات سرریز ناشی از روابط تجاری یا مجاورت جغرافیایی است. ارتقای رقابت‌پذیری صنعتی در خاورمیانه مستلزم رویکردی یکپارچه است که همزمان به مبارزه با فساد اداری، کاهش ریسک‌های اعتباری و تقویت نهادهای حکمرانی با تأکید بر همکاری‌های منطقه‌ای توجه کند، چرا که اثرات سرریز فضایی-نهادی، بهبود رقابت‌پذیری را به‌ویژه در کشورهای با ساختارهای حکمرانی ضعیف، به چالشی جمعی تبدیل کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات