با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خراسان جنوبی، بیرجند، ایران.

2 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، کرمان، ایران.

10.30473/jier.2024.69460.1416

چکیده

سیاست مالی یکی از ابزار‌های موثر دولت برای دخالت در اقتصاد است. ارتباط بین مداخله دولت در اقتصاد و متغیرهای کلان از جمله رشد اقتصادی و اشتغال همواره یکی از مسائل مورد بحث در علم اقتصاد است و در مطالعات تجربی متعددی اثرات سیاست‌های مالی بر تولید، اشتغال و رشد اقتصادآزمون شده است. هدف اصلی این تحقیق تعیین اندازه بهینه دولت در ایران است. همچنین با توجه به نقش  بخش صنعت در اقتصاد ایران، اثر اندازه بهینه دولت بر اشتغال بخش صنعت ارزیابی می‌شود. در این مقاله ضمن استفاده از داده‌های دوره زمانی 1360 تا 1398 از روش کنترل بهینه برای تعیین اندازه بهینه دولت استفاده شد و سپس با به‌کارگیری روش خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) اثر کوتاه‌مدت و بلندمدت اندازه بهینه دولت بر اشتغال بخش صنعت ارزیابی شد. نتایج تحقیق نشان داد اندازه بهینه دولت هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت اثر مثبت و معنادار بر اشتغال بخش صنعت داشته است. علاوه بر این، نتایج دلالت بر آن داشت که تاثیر اندازه بهینه دولت بر اشتغال بخش صنعت در مقایسه با اندازه فعلی دولت بیشتر است. به عبارت دیگر در صورتی که اندازه دولت بهینه باشد، سیاست‌های مالی تاثیر بیشتری بر رشد اشتغال بخش صنعت خواهند داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

افضلیان، ضحی، توتونچی، جلیل و طباطبایی‌نسب، زهره (1393). بررسی رابطه سیاست‌های مالی (مالیات و مخارج دولت) و اشتغال، دومین کنفرانس ملی پویایی مدیریت، توسعه‌ی اقتصادی و مدیریت مالی، شیراز.
امامی میبدی، مریم و علیمرادی ریزی، محمد(1388). تأثیر ابزارهای پولی و مالی بر تقاضای نیروی کار، اولین همایش ملی اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر، اصفهان.
امینی، علیرضا(1394). تحلیل بازار کار و سیاست‌های اشتغال‌زایی اقتصاد ایران با تاکید بر برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مجله اقتصادی، 15 (5و 6) ،23-40.
بازمحمدی، حسین و چشمی، اکبر(1385). اندازه دولت در اقتصاد ایران، مجموعه پژوهش‌های اقتصادی، 29، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
بانک مرکزی ایران، گزارش اقتصادی سال‌های مختلف و بانک داده‌های سری زمانی
پژویان، جمشید(1383). مالیه عمومی و تعیین خط مشی دولت‌ها، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ هفدهم.
پورکاظمی، محمدحسین و لطفی، احمد(1390). شبیه‌سازی رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل رشد اوزاوا - لوکاس با به‌کارگیری کنترل بهینه‌ی پویا، فصلنامه اقتصاد مقداری(بررسی‌های اقتصادی سابق)، 8 (28) ، 147-172.
حیدری، حسن و رفاح کهریز، آرش(1397). بررسی ارتباط غیرخطی بین متغیرهای کلان اقتصادی و اندازه دولت در ایران، 23(75)،21-50.
خداداد کاشی، فرهاد، نورانی آزاد، سمانه و شاطری، سمیه(1399). تأثیر اندازه دولت و حکمرانی بر رشد اقتصادی کشورهای حوزه سند چشم‌انداز (رویکرد آستانه‌ای غیرخطی GMM، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 11(41)، 35-52.
خیاط رسولی، مینا، آل‌عمران، رویا، مهرگان، نادر و محمدزاده، پرویز(1399). ارزیابی اثربخشی دولت و سیستم‌های مالی بر رشد بخش صنعت در ایران: کاربرد رویکرد BVAR، فصلنامه علمی پژوهش‌های اقتصاد صنعتی، 4(12)،73-88.
رضاقلی‌زاده، مهدیه(1394). ارزیابی اثرات سیاست‌های مالی دولت از مسیر تغییر در درآمدهای مالیاتی بر اشتغال در ایران، پژوهشنامه اقتصاد و کسب‌و‌کار، 5(9)،39-50.
زارع مهرجردی، محمدرضا، ضیاءآبادی، مریم و جلائی، سید عبدالمجید (1389). تاثیر آزادسازی تجاری و اندازه‌ی دولت بر اشتغال بخش کشاورزی ایران، اقتصاد کشاورزی، 4 )4)، 65-79.
زاینده‌رودی، محسن، جلائی، سید عبدالمجید و فاطمی، مهدی(1401). تحلیل اثر اندازه دولت بر اشتغال بخش کشاورزی در اقتصاد ایران، فصلنامه علمی پژوهشی روستا و توسعه پایدار فضا، 3 (4)، 22-43.
زاینده‌رودی، محسن، جلائی، سید عبدالمجید و فاطمی، مهدی(1402). بررسی عوامل موثر بر رشد بهینه مخارج دولت با استفاده از روش کنترل بهینه پویا، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مالی، 17(2)، 139-172.
زراءنژاد، منصور و حسین‌پور، عبدالکریم(1393). اثر اندازه دولت بر روی نرخ بیکاری در ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 16(1)، 191-209.
زراءنژاد، منصور و منتظرحجت، امیرحسین(1383). تخمین و تحلیل تابع تقاضا برای نیروی کار در استان خوزستان». پژوهشنامه‌ی علوم انسانی و اجتماعی، 4 (15)، 60-78.
عباسیان، عزت‌ا...، خاتمی، طیبه و آزادواری، مهدی(1392). اعمال سیاست مالی بهینه در ایران در چارچوب برنامه‌ریزی پویا و در افق 1404، پژوهشنامه مالیات، 19(67)،33-54.
علی‌پور، بهزاد، پدرام، مهدی و مجدمی، سهیلا(1392). بررسی تاثیر کوتاه‌مدت و بلندمدت اندازه دولت بر رشد اشتغال ایران طی سال‌های 90-1350، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 4(14)، 83-74.
علی‌پور، بهزاد، پدرام، مهدی، اقبالی، علیرضا و مجدمی، سهیلا(1395). رابطه بین اندازه دولت و نرخ بیکاری در دو گروه کشورهای عضو Mena و کشورهای عضو OECD، مجله اقتصادی، 11، 12،39-64.
غفاری، هادی، پورکاظمی، محمد حسین و خداداد کاشی، فرهاد و یونسی، علی(1394). نرخ بهینه مالیات به عنوان ابزار سیاست مالی: رهیافت تئوری کنترل بهینه پویا، پژوهشنامه مالیات، 29 (77)، 33-66.
فلاحی، فیروز و منتظری شورکچالی، جلال(1393). اندازه دولت و رشد اقتصادی در ایران: آزمون وجود منحنی آرمی با استفاده از مدل رگرسیون انتقال ملایم، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 22(69)،131-150.
کریمی پتانلار، سعید، نادمی، یونس و زبیری، هدی(1394). اندازه دولت و بیکاری در اقتصاد ایران، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 5، 18(18)، 51-64.
کیارسی، مهراب، دلالی اصفهانی، رحیم و طیبی، سید کمیل(1389). تعیین نرخ بهینه مالیات و مخارج دولتی در چارچوب الگوی رشد درونزا- مورد ایران؛ مطالعات اقتصاد بین‌الملل، 21(2)،43-62.
منتظری شورکچالی، جلال و زاهد غروی، مهدی(1400). بررسی اثر اندازه دولت بر بیکاری در ایران: شواهد جدید از الگوی مارکوف- سوئیچینگ، بررسی مسائل اقتصادایران، 8(1)،333-359.
مهرآرا، محسن و اسدان، زینب(1388). تاثیر حکمرانی خوب بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای با درآمد متوسط، مطالعات اقتصاد بین‌الملل، 20(35)، 2 ،1-20.
نادران، الیاس و فولادی، معصومه(1384). ارایه یک مدل تعادل عمومی برای بررسی آثار مخارج دولت بر تولید، اشتغال و درآمد خانوارها، پژوهش نامه اقتصادی، 5 ،4 (19) ،45-80.
یونسی، علی، غفاری، هادی، پورکاظمی، محمدحسین و خدادادکاشی، فرهاد (1394). نرخ رشد بهینه مخارج دولت: تئوری کنترل بهینه پویا، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 6(22)،145-163.
یونسی، علی، غفاری، هادی و پورکاظمی، محمدحسین(1394). سیاست‌های مالی و مطلوبیت خانوار: رویکرد یک مدل ریاضی، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، 3(2)،79-104.
Abouelfarag, H.A. and Qutb, R. (2021), "Does governmenexpenditure, reduce unemployment in Egypt?", Journal of Economic and Administrative Sciences, 37(3), 355-374.
Aysu,A ,Dökmen,G(2011). An Investigation on the Relationship  between Government Size and Unemployment Rate: Evidence from OECD Countries. Sosyoekonomi, 2, 179-190
Feldmann.H.(2005). Government size and unemployment: Evidence from Industrial Countries. Public Choice, 127( 3/4), 451-467
Juardi and Jurais(2021). The Effect of Government Expenditure on Employment Opportunities Through Investment in South Sulawesi Province, UIJRT,United International Journal for Research &Technology ,2(10) 
Kato. R and Miyamoto. H. )2015(. Effects of Fiscal Stimulus on the Labor Market. Policy Research Institute. Ministry of Finance, Japan, Public Policy Review.,11(2) ,277-302.
Primandani,n &Purbadharmaja,I.(2023).The Influence of Government Expenditure, Investment and Education Level on Employment Opportunities and Community Welfare, International Journal of Social Science and Business , 7(2), 425-434.
Saraireh, Sh. (2020). The impact of government expenditure on unemployment:case study of Jordan. https://archive.aessweb.com.
Yilmaz ,C.(2023).The influence of Fiscal policy on unemployment rate in turkiye, journal of management and economic research , 21(3) , 58-72.