با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، ایران

2 استادیار بازاریابی، گروه مدیریت، واحد بوئین زهرا، دانشگاه آزاد اسلامی، بوئین زهرا، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی، گروه مدیریت کارآفرینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، ایران

چکیده

ایران و برخی از کشورهای منطقه خاورمیانه با توجه  برخورداری از منابع غنی نفت، گاز و میعانات گازی (خوراک)، و همچنین  دسترسی به آب­های آزاد و بین­المللی و نزدیکی و به بازارهای آسیا و اروپا از مزیت نسبی در صنایع پتروشیمی برخوردارند. اما حفظ سهم این کشورها از بازار جهانی محصولات پتروشیمی و افزایش آن در دنیای به شدت رقابتی امروز تنها با توسل به مزیت نسبی امکان­پذیر نیست و موفقیت در این زمینه نیازمند دستیابی به مزیت رقابتی است. در این مقاله ضمن استفاده از رهیافت داده­های تابلویی و روش گشتاورهای تعمیم­یافته تأثیر جهانی­شدن و توسعه فضای کارآفرینی بر مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی ایران و ،امارات متحده عربی، ترکیه، عربستان سعودی، قطر و کویت طی دوره 2018-2014 بررسی می شود. نتایج نشان داد، شاخص­های جهانی­شدن کل، جهانی­شدن سیاسی، جهانی­شدن اقتصادی و فضای کارآفرینی بر مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی در کشورهای منتخب تأثیر مثبت و معناداری دارند. به­علاوه، جهانی­شدن اثر مثبت فضای کارآفرینی بر مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی را تقویت می­کند. اما، تأثیر جهانی­شدن اجتماعی بر مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی تأیید نشد. دیگر نتایج برآوردی نیز نشان داد زیرساخت­ها و ثبات محیط اقتصاد کلان بر مزیت رقابتی صنعت پتروشیمی تأثیر مثبت و معناداری دارند.  

کلیدواژه‌ها

اسدزاده، عبدالله و نوروزی، مهناز. (1395). "شناسایی اجزاء هوش رقابتی مدیران در صنعت پتروشیمی ایران و تحلیل رابطه آن با مزیت رقابتی". نخستین کنفرانس بین­المللی پارادیم­های نوین مدیریت هوشمندی تجاری و سازمانی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 29 اردیبهشت­ماه.
امیری نژاد، قنبر و سلامی، مهدی. (1395). "بررسی عوامل موثر در کسب مزیت رقابتی در شرکت پتروشیمی رازی". کنفرانس ملی مدیریت و اقتصاد جهانی، تهران: دانشگاه علم و فرهنگ، 28 بهمن­ماه.
برخورداریون، ابوالفضل و کمالی تبریزی، فریبرز. (1387). "نقش روانکاری و روان­کننده­ها در ایجاد مزیت رقابتی در صنعت پتروشیمی کشور". اولین کنفرانس پتروشیمی ایران، تهران: شرکت ملی صنایع پتروشیمی، 1 مرداد­ماه.
جانی، سیاوش. (1390). "تبیین و تحلیل رقابت­پذیری در کشورهای حوزه مورد نظر سند چشم­انداز و اولویت­های ایران در ارتقای رقابت­پذیری". فصلنامه برنامه­ریزی و بودجه، دوره 16، شماره 2، صص 176-147.
حسینی، سید شمس­الدین و احتیاطی، احسان. (1385). "مزیت رقابتی و اندازه­گیری آن، مطالعه موردی متانول ایران". فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، دوره 8، شماره 28، صص 193-169.
حسینی، سید محمود و روزبهانه، داریوش. (1390). "توسعه الگوی مزیت رقابتی پورتر و کاربرد آن در صنعت پتروشیمی ایران". فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، دوره 2، شماره 5، صص 82-63.
راسخی، سعید و ذبیحی لهرمی، المیرا. (1387). "مزیت رقابتی در صنعت پتروشیمی ایران طی دورة زمانی 85-1381". فصلنامه تحقیقات اقتصادی، دوره 43، شماره 3، صص 25-1.
رضایی دولت­آبادی، حسین و سادات صانعیان، زهرا. (1395). "تحلیل الگوی تأثیرگذاری نوآوری بازاریابی بر مزیت رقابتی پایدار از طریق کارآفرینی­گرایی". فصلنامه توسعه کارآفرینی، دوره 6، شماره 4، صص 129-113.
سوری، علی. (1389). "اقتصادسنجی همراه با کاربرد نرم افزار ایویوز 7". تهران: نشر فرهنگ شناسی، چاپ اول.
طیبی، سیدکمیل و فخری، مریم. (1389). "آثار جهانی­شدن و تجارت بین­الملل بر توسعه کارآفرینی (مطالعه موردی: کشورهای OECD)". فصلنامه توسعه کارآفرینی، دوره 3، شماره 9، صص 57-34.
کلالی، نادر. (1399). "مزیت رقابتی در صنعت مشاورۀ مدیریت ایران و آلمان: نقش قابلیت­های پویا". فصلنامه مدیریت کسب­وکار بین­المللی، دوره 3، شماره 2، صص 42-23.
ملک اخلاق، اسماعیل.، مرادی، محمود.، درستکار احمدی، ناهید و مهدی­زاده، مهران. (1393). "بررسی تاثیر کارآفرینی استراتژیک بر دستیابی به مزیت رقابتی (مطالعه موردی صنعت ساختمان و مسکن)". فصلنامه پژوهشنامه مدیریت اجرایی، دوره 6، شماره 11، صص 174-145.         
 Bang, K. E. & Markeset, T. (2011). "Impact of globalization on model of competition and companies’ competitive situation". International Conference on Advances in Production Management Systems: Advances in Production Management Systems. Value Networks: Innovation, Technologies, and Management, 276-286.
Bavarsad, B., Jafari, S., Hosseini, S. A. & Hozhabri, A. A. (2015). "Analyzing the impact of entrepreneurial marketing on sustainable competitive advantage in SMEs". DOI: 10.1109/ ECDC.2015. 7156327.
Bianchi, C. & Saleh, M. A. (2010). "On importer trust and commitment: A comparative study of two developing countries". International Marketing Review, 27(1), 55-86.
De Toni, A. & Tonchia, S. (2003). "Strategic planning and firms' competencies: Traditional approaches and new perspectives". International Journal of Operations & Production Management, 23(9), 947-976.
Feng, L. (1993). "Comparative advantage and food grain imports in China". Journal of International Development, 5(3), 275-289.
Ferreira, J. J. M., Fernandes, C. I. & Kraus, S. (2019). "Entrepreneurship research: mapping intellectual structures and research trends". Review of Managerial Science, 13(1), 181-205.
French, S. (2017). "Comparative advantage and biased gravity". Journal of International Economics, 53(1), 81-104.
Herman, E. (2018). "Innovation and entrepreneurship for competitiveness in the EU: An empirical analysis". Proceedings of the International Conference on Business Excellence, Sciendo, 12(1), 425-435.
Mornah, D. & MacDermott, R. (2016). "Culture as a determinant of competitive advantage in trade". International Journal of Business and Economic Sciences Applied Research, 9(1), 69-76.
Niu, Y., Deng, X., Zhang, L. & Duan, X. (2019). "Understanding critical variables contributing to competitive advantages of international high-speed railway contractors". Journal of Civil Engineering and Management, 25(2), 184-202.
Zeebaree, M. R. Y. & & Siron, R. (2017). "The impact of entrepreneurial orientation on competitive advantage moderated by financing support in SMEs". International Review of Management and Marketing, 7(1), 43-52.