با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

3 استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

چکیده

یکی از رفتارهای ضد رقابتی در صنعت خودرو سوء استفاده از وضعیت اقتصادی مسلط است. سوءاستفاده ای که می‎تواند منتهی به انحصاری شدن بازار خودرو، تضعیف قیمت‌های رقابتی، تحمیل شروط قراردادی غیرمنصفانه و افزایش قدرت بازاری تعداد محدودی از شرکت‌های خودروساز گردد. این مطالعه با روشی توصیفی-تحلیلی در صدد است تا به این سؤال پاسخ دهد که سوء استفاده از وضعیت اقتصادی مسلط در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپا دارای چه مبانی و مصادیقی است و چه راهکارهایی جهت محدودیت و جلوگیری از آن وجود دارد؟یافته های این تحقیق نشان می دهد که حمایت‌های مالی بی‌شائبه و غیرهدفمند دولتی، عدم امکان حضور جدی بخش خصوصی در صنعت خودرو، وجود موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای برای فعالیت شرکت‌های خودروساز خارجی از جمله عوامل به وجودآورنده ی وضعیت اقتصادی مسلط هستند. استفاده از تجارب موفق نظام رقابت اتحادیه ی اروپا می تواند به عنوان الگویی برای بهبود وضعیت کنونی بازار خودرو ایران به کار رود.

کلیدواژه‌ها

اسمعیلی پور، الهام، صادقی‌نیارکی، مهدی. (1400).  ساختار تنظیم‌گری صنعت خودروی ایران و راهکارهایی برای اصلاح آن. فصل‌نامه علمی بهبود مدیریت. 16(15)، 34-54.
افتخارجهرمی، گودرز، معبودی‌نیشابوری، رضا. (1390). ممنوعیت کمک‌های دولتی مخل رقابت «مطالعه‌ی تطبیقی در نظام‌های حقوقی ایران و اتحادیه‌ی اروپا. فصل نامه تحقیقات حقوقی، 6(39)، 44-48.
پورپرتوی، میرطاهر، دانش‌جعفری، داوود. (1388). مقایسه تطبیقی انحصار و تمرکز در برخی از صنایع کشور. پژوهش‌نامه اقتصادی. 35(21)، 23-28.
بانک خاورمیانه. (1394). گروه تحقیقات اقتصادی، بررسی صنعت خودروسازی ایران. قابل دسترسی در: https://www.middleeastbank.ir/uploads/autoindustry-94-10.pdf (last visited: 2022-05-19)". ص 2-3.
حسینی، مینا. (1396). حقوق رقابت در آیینه‌ی ساختار و تصمیمات شورای رقابت. انتشارات مجد. 312-317.
دعاگویی، محمدمصطفی، محمدی؛ زینب. (1393). شروط تحمیلی در قراردادهای صنعت خودرو. فصل‌نامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، 7(14). 119-132.
راسخی، سعید. (1381). عوامل تعیین‌کننده خاص صنعت انواع تجارت درون صنعت ایران. فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 10(34). 23-45.
راسخی، سعید. (1397). عوامل تعیین‌کننده مزیت رقابتی صنایع کارخانه‌ای ایران. فصل‌نامه اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 13(1). 33-39.
رضاعی، سیدمهدی، رحیمی، عبدالرضا. (1395). بررسی وضعیت فعلی صنعت خودروسازی کشور از بعد رقابت‌پذیری در قیمت و کیفیت و مقایسه با صنعت خودروسازی جهانی و عوامل اصلی عدم رقابت‌پذیری. پژوهش‌نامه ششمین کنفرانس بین‌المللی حساب‌داری و مدیریت با رویکرد علوم پژوهشی نوین،12(32). 67-69.
رنجبریان، بهرام. (1391). نقش آمیخته بازاریابی در توسعه صادرات قطعه‌سازی خودرو. فصل‌نامه چشم انداز مدیریت بازرگانی، 10(11). 90-99.
رودسری، محمدحسن، طباطبائیان، سیدحبیب‌الله، رادفر، رضا. (1398). الزامات خودروساز شدن در عرصه جهانی؛ نگاهی به وضعیت صنعت خودروسازی ایران. فصل‌نامه مجلس و راهبرد، 26(98). 212-219.
رئوفی‌نیا، مرجان، برادران، وحید. (1398). توسعه مدل تئوری بازی‌های پویا به منظور تحلیل رقابت در ساختار بازارهای انحصاری چندجانبه. فصل‌نامه چشم‌انداز مدیریت صنعتی، 8(31). 112-117.
زنوز ،بهروز. (1380). مجموعه مقالات همایش صنعت خودرو ایران و اقتصاد جهانی.  انتشارات پیام ایران‌خودرو، 29-55.
شیری، مهرزاد. (1395). قواعد حقوق رقابت در ایران و تحولات آن در پرتو سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی. فصل‌نامه قضاوت، 95(12). 90-98.
عبدی‌پور، ابراهیم. (1388). سوءاستفاده از وضعیت اقتصادی مسلط». فصل‌نامه حقوق اسلامی. 21(6). 83-97.
غفاری‌فارسانی، بهنام. (1398). حقوق رقابت و ضمانت اجراهای مدنی آن. انتشارات میزان، چاپ دوم، 528-532.
غمامی، محمدمهدی، اسماعیلی، محمد. (1389). مطالعه تطبیقی نظام حقوق رقابت در ایران و فرانسه. پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، 11(2). 161-171.
فرح‌زادی، علی‌اکبر. (1392). شرط مجهول. مجله حقوقی دادگستری، 81(102). 212-219.
معصومی‌نیا، علی. (1383). بازار مطلوب و رقابت کامل. فصل‌نامه اقتصاد اسلامی، 15(21). 21-32.
موسوی، سید فضل‌الله. (1400). مطالعه تطبیقی قواعد رقابت در قوانین رقابتی ایران و اتحادیه اروپا. فصل‌نامه حقوقی دانشگاه قم، 8(2) . 34-43.
میثاقی، مرتضی. (1397). پیش‌بینی وضعیت بازار خودروی ایران بعد از خروج آمریکا از برجام. راز صنعت (ماهنامه تخصصی خودرو-ویژه نامه وضعیت بازار خودرو ایران بعد از خروج آمریکا از برجام)، 10(6). 98-101.
اسمعیلی‌پور، الهام. (1401). شناسایی ابزارهای تامین مالی نظام تولید خودرو مبتنی بر تحلیل زنجیره ارزش صنعت. سیاست علم و فناوری، 48(2). 119-123.
گودرزی، حسین. (1392). تاریخچه صنعت خودرو. انتشارات شهبازی، چاپ اول، 22-43.
 
Akman, P. (2017). International Report in Këllezi, P., Kilpatrick, B., & Kobel, P. (Eds.). Abuse of Dominant Position and Globalization & Protection and Disclosure of Trade Secrets and Know-How. Springer: 3-26.
Baldwin, R., & Wyplosz, C. (2019). EBOOK The Economics of European Integration 6e. McGraw Hil (chapter 7, state aids: 20-32).
Barents, R. (2022). Directory of EU Case Law on State Aids (Vol. 37). Kluwer Law International BV.
Gormsen, L. L. (2010). A Principled Approach to Abuse of Dominance in European Competition Law. Cambridge University Press: 254-289.
Hartmann Ruppel, M. (2017). Chapter 6: Germany. In Abuse of Dominant Position and Globalization & Protection and Disclosure of Trade Secrets and Know-How. Springer: 109-119.
Khemani. R. Shyam (2002), "Application of Competition Law, exemptions and exceptions". UNCTAD/DITC/CLP/Mis: 54-78.