با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران.

چکیده

نحوة استقرار فعالیت‌های مختلف اقتصادی به‌خصوص فعالیت‌های صنعتی در یک منطقه می‌تواند بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی مانند تولید و اشتغال اثرگذار باشد. در این مقاله اثرات مستقیم و سرریزی تجمع صنعتی بر اشتغال بخش صنعت استان‌های ایران ارزیابی می‌شود. برای این‌منظور ضمن استفاده از داده‌های پنلی ۳۱ استان برای دوره 1398-1385، مدل اقتصادسنجی فضایی تخمین زده می‌شود. نتایج تخمین مدل دوربین فضایی (SDM) با اثرات ثابت فضایی حاکی از آن است که متغیر ارزش‌افزوده بخش صنعت به‌‌طور مستقیم اثر مثبت و معناداری بر اشتغال صنعتی استان‌ها دارد اما اثرگذاری فضایی (سرریزی) این متغیر بر اشتغال صنعتی استان‌ها منفی و معنی‌دار است. همچنین اثرگذاری مستقیم و فضایی سرمایه‌گذاری صنعتی مثبت و بی‌معنی می‌باشد. از طرفی اثرگذاری مستقیم شاخص تجمع صنعتی بر اشتغال صنعتی مثبت و معنادار است. علاوه بر این نتایج دلالت بر آن دارد که اثر فضایی یا سرریزی شاخص تجمع صنعتی بر اشتغال صنعتی استان‌ها مثبت و معنادار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

باقری پرمهر، شعله؛ خوشدلی، فاطمه؛ سرزعیم، علی. (1398). بررسی ارتباط میان اشتغال و ارزش‌افزوده بخش صنعت در اقتصاد ایران با استفاده از روش تغییرات زمانی. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره 9، شماره 32، پاییز 1398، صص 82.-66.
پیرانی، طاهره؛ مؤیدفر، رزیتا. (1395). بررسی اثرات صرفه‌های ناشی از تجمع‌های صنعتی بر رشد اقتصادی در استان‌های ایران (1389-1379). فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، دوره 16، شماره 1، بهار 1395، صص 189-165.
دهقان شبانی، زهرا. (۱۳۹۱). تحلیل تأثیر تجمیع فعالیت‌های صنعتی بر رشد منطقه‌ای اقتصاد در ایران. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، دوره ۳، شماره ۸، تابستان ۱۳۹۱، صص ۵۵-۲۳.
دهقان شبانی، زهرا؛ صدرایی جواهری، احمد شهریاری فهلیانی، مریم. (1396). بررسی تأثیر تجمیع فضایی فعالیت‌های صنعتی بر بهره‌وری کل عوامل تولید در صنایع شیمیایی و ماشین‌آلات استان‌های ایران. اقتصاد شهری، دوره 2، شماره 1، پیاپی 2، شهریور 1396، صص 105-89..
سامتی، مرتضی؛ فتح‌آبادی، مهدی؛ رنجبر، همایون (1393). اثرات صرفه‌های تجمع صنعتی و شهرنشینی بر رشد اقتصادی: شواهدی از بازارهای ایران. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال هشتم، شماره 3، پیاپی 27، پاییز 1393، صص 36-17.
سپهردوست، حمید؛ زمانی شبخانه، صابر. (1394). تأثیر انواع تسهیلات اعتباری بر اشتغال تعاونی‌های صنعتی کشور. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال پانزدهم شماره اول، بهار 1394، صص 1-21.
سامتی، مرتضی؛ فتح‌آبادی، مهدی؛ رنجبر، همایون. (1395). تجمع جغرافیایی فعالیت‌های صنعتی و رشد بهره‌وری: شواهدی از صنایع تولیدی استان‌های ایران. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال دهم، شماره 2، پیاپی 34، تابستان 1395، صص 72-51.
شریفی، نورالدین؛ حسین‌‌زاده، رمضان. (1395). اثر صادرات بین منطقه‌‌ای بر رشد تولید مناطق: مطالعه موردی استان گلستان و سایر مناطق با استفاده از تحلیل داده-ستانده دومنطقه‌‌ای، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شماره 24، صص 123-146.
صالح‌نیا، نرگس؛ مقصودپور، محمدعلی. (1400). تأثیر صرفه‌های ناشی از تجمع و شهرنشینی بر رشد اقتصادی صنایع غذایی و آشامیدنی. مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال هشتم، شماره 2، پیاپی 15، پاییز و زمستان 1400، صص 177-161.
عباسی‌نژاد، حسین؛ عبدلی، گلیدا. (1386). تجمع‌های صنعتی در توسعه صنعتی و منطقه‌ای. مجله تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران، دوره 42، شماره 1، صص 59-86.
عزتی، مرتضی؛ حیدری، حسن؛ مریدی، پروین. (1399). بررسی اثر تحریم‌های اقتصادی بر تولید و اشتغال صنعت ایران. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 8، شماره 1، پیاپی 29، بهار 1399، صص 38-65.
فرهمند، شکوفه؛ ابوطالبی، مینا. (1391). تأثیر تنوع و تخصص اقتصادی بر رشد اشتغال استانی در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 47، شماره 3، سال 1391، صص 63-45.
مرکز آمار ایران، سالنامه‌های آماری کشوری و جداول آماری کارگاه‌های صنعتی 10 نفر کارکن و بیش‌تر طی سال‌های 1398-1385.
مولایی، محمد؛ آشتیانی، مدیحه. (1391). تخمین تابع تقاضای نیروی کار در بخش صنعت طی سال‌های 138-1387. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، سال دوازدهم، شماره 45، پیاپی 2، تابستان 1391، صص 227-242.
نجکار، نسترن؛ کهنسال، محمدرضا؛ قربانی، محمد. (1398). تأثیر تراکم صنعتی بر بهره‌وری: شواهدی از صنایع غذایی ایران. علوم جغرافیایی چینی، 30 (2)، صص 323-309.
یوسفی، محمدقلی؛ آماده، حمید؛ کرمی دستنایی، طاهره. (1392). تغییرات ساختاری و تأثیر آن بر اشتغال صنعتی در صنایع کارخانه‌ای ایران. فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی، سال یازدهم، شماره 28، بهار 1392، صص 136-119.
یوسفی، محمدقلی. (1392). مقایسه ظریف‌های بالقوه و بالفعل اشتغال‌زایی در صنایع کارخانه ایران. فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 20، شماره 76، زمستان 1392، صص 68-35.
 
Baldwin, R. and Forslid, R. (2003). The core-periphery model and endogenous growth: Stabilizing and destabilizing integration. Economica, 67, 307-324.
Davi, M., Barbaccia, J. & L pez- Bazo, E. (2009) Measuring Agglomeration by Spatial Effects: A Proposal: Spatial Econometric Conference SEA 2009, held in Barcelona, July 8-10.
Hu, C., Xu, Z., & Yashiro, N. (2015). Agglomeration and productivity in China: Firm level evidence. China Economic Review, 33, 50-66.‏
Lee, Y. J., Yuhn, K. H., & Lee, D. S. (2007). Endogenous Growth and Agglomeration Economies in Korean Manufacturing: A Sing of Declining Competitiveness. Journal of the Korean Economy, 8, 237-259.‏
Li, D., Lu, Y., & Wu, M. (2012). Industrial agglomeration and firm size: Evidence from China. Regional Science and Urban Economics, 42, 135-143.‏
Mitra, S. and Sato, H. (2007) Agglomeration economies in Japan: technical efficiency, growth and unemployment; Review of urban and regional development studies, 19: 197-209.
Martin, R. Finglaton, B. and Garretsen, H. )2009( Analysis of the Main Factors of Regional Growth: An in-depth study of the best and worst performing Europeanregions; Cambridge Econometrics.
Moha, S. F., Canon, S., & Dai, S. I. S. (2021). Influence of Industrial Aglomeration, Labor, and Happy Levels on Economic Growth. European Journal of Research Development and Sustainability, 2(12), 178-182.‏
Ning, L., Wang, F., & Li, J. (2016). Urban innovation, regional externalities of foreign direct investment and industrial agglomeration: Evidence from Chinese cities. Research Policy, 45(4), 830-843.‏
Otsuka, A., and Yamano, N . (2008). Industrial Agglomeration Effects on Regional Economic Growth: A Case of Japanese Regions. Regional Economics Applications Laboratory.
Sullivan, A. (1990), Urban Economics, The McGraw-Hill Press.
Wei, W., Zhang, W. L., Wen, J., & Wang, J. S. (2019). TFP growth in Chinese cities: The role of factor-intensity and industrial agglomeration. Economic Modelling, 91, 534-549.‏
Wu, X., Huang, Y., Gaob, J. (2022). Impact of industrial agglomeration on new-type urbanization: Evidence from Pearl River Delta urban agglomeration of China, International Review of Economics & Finance, 77, 312-325.
Zhang, X. (2014). The impact of industrial agglomeration on firm employment and productivity in Guangdong Province, China. Asian Economic and Financial Review, 4(10), 1389-1408.‏