با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسنده

استادیار، گروه علمی اقتصاد، دانشگاه پیام‌نور، تهران.

چکیده

در این مقاله با بکارگیری مدل هال –راجر ساختار بازاری صنعت فلزات پایه مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی مطالعه حاضر سنجش حاشیه سود بوده است. بدین منظور از داده‌های 4 صنعت فعال در تولید فلزات پایه با کد چهار رقمیISIC طی دوره 1396- 1383 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در هر چهار صنعت قیمت بیشتر از هزینه نهایی بوده است و شکاف بین قیمت - هزینه در کل این صنعت حدود 33/0 تخمین زده شد. همچنین، صنعت تولید فلزهای پایه گرانبها و سایر فلزهای غیرآهنی دارای بیشترین مقدار شاخص لرنر )76/0(  و قدرت بازاری بالا، و صنعت ریخته‌گری فلزات غیرآهنی دارای کمترین مقدار شاخص لرنر (137/0)و مارک آپ (16/1) بوده­اند. علاوه‌براین، نتایج بیانگر آن است که در نیمی از صنعت فلزات پایه،  اندازه نسبت تمرکز 4 بنگاه برتر، بیش از 40 درصد  و در نیمی دیگر کمتر از آن بوده است.

کلیدواژه‌ها

احمدیان، مجید و متفکر آزاد، محمد علی (1384). بررسی عوامل مؤثر بر حاشیه سود در دو بازار انحصار چندگانه فروش کالای فرآوری شده و نهاده اصلی تولیدی. فصلنامه جستارهای اقتصادی، شماره 4، 30-11.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1397). شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور سه ماهه اول 1397. 5-1.
پژویان، جمشید؛ خداداد کاشی، فرهاد و شهیکی تاش، محمدنبی. (1390). ارزیابی ناپارامتریک شکاف بین قیمت و هزینه نهایی در صنایع ایران در قالب یک مدل کورنویی. مجله اقتصاد مقداری، (2)8، 95-121.
خداداد کاشی، فرهاد (1394). اقتصاد صنعتی (نظریه و کاربرد). چاپ پنجم، انتشارات سمت.
خداداد کاشی، فرهاد (1388). دیدگاه‌های مختلف در مورد مفهوم و نظریه رقابت و تطبیق آن با وضعیت رقابت در بخش صنعت ایران. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 17، شماره 51، 40-25.
خداداد کاشی، فرهاد. (1379). ارزیابی قدرت و حجم فعالیت‌های انحصاری در اقتصاد ایران. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی. تهران، چاپ اول.
شهیکی تاش، محمدنبی؛ محمودپور، کامران و محسنی، حدیثه. (1393). مقایسه تطبیقی شکاف میان قیمت و هزینه نهایی در صنایع کارخانه ای ایران وکشورهای منتخب. سیاست‌های راهبردی و کلان، (6)2، 39-56.
خداداد کاشی، فرهاد؛ عبادی، جعفر؛ کیاالحسینی، سید ضیاء‌الدین و حیدری، خلیل. (1397). برآورد قدرت بازاری و پراکندگی آن در صنایع غذایی ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، (102)26، 215-195.
میکائیلی، سیده وجیهه، نورانی آزاد، سمانه  کریم، محمد‌حسین (1399). اندازه‌گیری مارک‌آپ و قدرت بازاری در بخش صنعت ایران: رویکرد مرز تصادفی. فصلنامه پژوهش های اقتصاد صنعتی، 4(13)، 27-46.
نورانی آزاد، سمانه و اسحاقی گرجی، مرضیه. (1397). سنجش پویای ضریب کشش تغییرات حدسی و قدرت بازاری در صنعت چاپ ایران. فصلنامه پژوهش های اقتصاد صنعتی، (4)2، 83-96.
Asongu, S. A.; & Odhiambo, N. (2019). Size, efficiency, market power, and economies of scale in the African banking sector. Financial Innovation, 1(5), 1-22.
Boone, J. (2008). A New Way of Measuring Competition. The Economic Journal, 118, 1245, 61.
Christopoulou, R., & Vermeulen, P. (2012). Markups in the Euro area and the US over the period 1981–2004: a comparison of 50 sectors. Empirical Economics42(1), 53-77.
Chrysovalantis, A.N., (2017). An Investigation of the Degree of Market Power in the Greek Manufacturing and Service Industries. Journal of Industry, Competition and Trade, 17, 447–464.
Dhanora, M., Sharma,  R., & Khachoo,  Q. (2018). Non-linear impact of product and process innovations on   market power: A theoretical and empirical investigation. Economic Modelling, 70, 67-77.
Martins JO, Scarpetta S, Pilat D (1996) Mark-up ratio in manufacturing industries: estimation for 14 OECD countries. OECD, Working Papers, 1- 48.
Hall, R. E. (1988). The relation between price and marginal cost in US industry. Journal of political Economy96(5), 921-947.
Homma, T., Tsutsui, Y., and Uchida, H. (2014). Firm growth and efficiency in the banking industry: A new test of the fficient structure hypothesis. Journal of Banking and Finance, 40, 143–153.
Kumbhakar, S. C., Baardsen, S., and Lien, G. (2012). A new method for estimating market power with an application to Norwegian sawmilling. Review of Industrial Organization, 40(2), 109-129.
Lopez, R. A., He, X., & Azzam, A. (2018). Stochastic frontier estimation of market power in the food industries. Journal of agricultural economics, 69(1), 3-17.
Rezitis, A. N., & Kalantzi, M. A. (2016). Evaluating the state of competition and the welfare losses in the Greek manufacturing sector: an extended Hall–Roeger approach. Empirical Economics50(4), 1275-1302.
Roeger, W. (1995). Can imperfect competition explain the difference between primal and dual productivity measures? Estimates for US manufacturing. Journal of political Economy103(2), 316-330.