با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

2 دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط تنوع­بخشی با ریسک­ورشکستگی می­باشد. جامعه آماری مطالعه حاضر شامل کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران طی سال­های 1396-1385 است. حجم نمونه بر اساس روش حذف نظام­مند بالغ بر 82 شرکت می­باشد. راهبردهای تنوع­بخشی محصولات بر تنوع­بخشی مربوط، نامربوط، کل و رقابتی تقسیم شده است. همچنین ریسک ورشکستگی بر اساس شاخص Z برآورد شده است. روش اجرای پژوهش مبتنی بر رگرسیون چندمتغیره با الگوی داده­های ترکیبی به روش حداقل مربعات معمولی است. شواهد پژوهش حاکی از آن است که با اتخاذ راهبردهای تنوع­بخشی محصولات، واکنش شرکت­ها نسبت به ریسک ورشکستگی منفی است. به بیان دیگر شرکت­ها می­توانند در مواقعی که در شرایط بحرانی قرار دارند، از راهبردهای تنوع­بخشی به عنوان سازوکاری جهت رهایی از شر ورشکستگی استفاده نمایند. با افزایش 1% راهبردهای تنوع­بخشی به ترتیب ریسک ورشکستگی در راستای اتخاذ راهبرد تنوع­بخشی مربوط 20/2%، راهبرد تنوع­بخشی نامربوط 9/6%، راهبرد تنوع­بخشی کل 2/4% و اتخاذ راهبرد تنوع­بخشی رقابتی 15/0% کاهش می­یابد.

کلیدواژه‌ها

احمدی­کاشانی، سیدعباس.(1384). " ارایهالگوپیشبینیورشکستگیدرصنعتتجهیزاتولوازمخانگی وحسابداری"، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دانشکده اقتصاد.
آقایی، محمد علی؛ سپاسی، سحر؛ کاظم پور، مرتضی(1395). "بررسی جامع روابط درونی ساختار سرمایه، جریان وجه نقد آزاد، انتروپی تنوع پذیری محصولات و عملکرد (شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران)". فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، سال پنجم، شماره بیستم، زمستان 1395.
آقایی­چادگانی، آرزو؛ بخردی­نسب، وحید. (1397). "تأثیر درآمد غیربهره‌ای بر ریسک و سودآوری (مورد مطالعه: بررسی تطبیقی بانک‌های سالم مالی و بانک‌های در معرض خطر)". فصل‌نامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 4، 103-140.
امامی­نائینی، محمدرضا؛ رحیمی موگویی، فروغ. (1395). "نقش ریسک ورشکستگی در توسعه تئوریک و بهبود عملکرد مدلهای ارزشیابی مبتنی بر عایدات غیرعادی"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، شماره بیستم، زمستان 1395.
بخردی­نسب، وحید. (1398). "پیش‌بینی وقوع ورشکستگی با استفاده از چابک‌سازی نیروی کار در سازمان". مجله توانمندسازی سرمایه انسانی، 2(4)، 317-329.
پی نوو، ترجمه پارسائیان. (1387). "مدیریت مالی"، انتشارات سمت .
تهرانی، رضا؛ بابایی، محمد ، کیانا، کریمی. (1386) . "تاثیر استراتژی تنوع بر عملکرد مالی شرکت های تولیدی عضو بورس اوراق بهادار تهران"، تحقیقاتمالی، دوره 10، شماره 25، ص 40-21.
ثقفی، علی؛ محمدی، امیر (1391). "جریان‌های نقدی آتی، اقلام تعهدی غیرعادی و ریسک ورشکستگی"، پژوهش های حسابداری مالی، سال ۴، شماره ۳، شماره ۳ صفحات ۱-۱۲.
حاجیها، زهره و الهام سعید (1393). "بررسی رابطة بین متنوع سازی شرکتی و عدم تقارن اطلاعاتی"، راهبرد مدیریت مالی، سال دوم، شماره 6، ص 95-114.
حاجیها، زهره و فهیمه مقامی (1393). "تاثیر استراتژی متنوع سازی شرکتی بر هزینه بدهی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، دانش حسابداری، شماره 57، ص 89-106.
دادبه، فاطمه و سیدمحمد باقرآبادی ( 1391 ). "روزنامة دنیای اقتصاد"، شمارة 2795 ، ص 9.
دیدار، حمزه؛ ایمانی برندق، محمد؛ شاهرضایی، سمانه؛ (1393)، "تأثیر تنوع‌سازی کسب و کار بر عملکرد و ارزش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تفکیک درجه تمرکز صنعتی" ، مدیریت دارایی و تامین مالی، شماره 5 ، از 65 تا 86
رحمانی، علی؛ بذرافشان، آمنه .(1393)، "بررسی اثر ریسک ورشکستگی بر  توان اقلام تعهدی غیرعادی در پیش بینی جریان نقد". دانش حسابرسی. سال سیزدهم بهاز 1392 شماره 50.
رستمی، علی؛ نیک نیا، نرگس (1392). "تاثیر متنوع سازی پرتفوی بر ارزش در معرض ریسک در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، سال دوم، شماره ششم، تابستان1392.
رضایی، فرزین؛ چاووشی نیا، کاظم(1393). "متنوع سازی (مرتبط/غیرمرتبط) محصولات، ساختار مالکیت و ساختار سرمایه"، فصلنامه تحقیقات مالی، دوره 16، شماره 2، پاییز و زمستان 1393، ص. 288-271.
زراءﻧﮋاد، م ، اﻧﻮاری، ا. (1387).  "ﺑﺮآورد ﺗﺎﺑﻊ ﻗﯿﻤﺖ ﻫﺪاﻧﯿﮏ ﻣﺴﮑﻦ ﺷﻬﺮ اﻫﻮاز ﺑﻪ روش دادهﻫﺎی ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ"،  ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﺮان، ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ، 28:139-168.
 ژولانژاد، فاطمه؛ بخردی­نسب، وحید. (1397). "بررسی تطبیقی ضریب واکنش شرکت­هایی با اتخاذ راهبردهای کسب و کار رهبری هزینه و شرکت هایی با اتخاذ راهبردهای کسب و کار متمایز نسبت به اعلان سود با استفاده از معادلات شکست ساختاری". مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 9(34)، 143-174.
ژولانژاد، فاطمه؛ بخردی­نسب، وحید. (1397). "بررسی واکنش سود در شرکت­هایی با راهبردهای کسب و کار ناهمگون". حسابداری، پاسخگویی و منافع جامعه، 8(4)، 167-197.
ژولانژاد، فاطمه؛ بخردی­نسب، وحید. (1399). "مقایسه مدل‌های انتخاب دوگانه تقارن و عدم‌تقارن در پیش بینی ورشکستگی شرکت‌های مسئله‌دار". حسابداری، پاسخگویی و منافع جامعه، مقالات آماده انتشار.
ژولانژاد، فاطمه؛ بخردی­نسب، وحید؛ بخشی، محمد. (۱۳۹۴). "بررسی ورشکستگی در شرکت های برتر بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از نسبت های مالی"، چهارمین کنفرانس ملی حسابداری، مدیریت مالی و سرمایه گذاری، آزادشهر، انجمن علمی و حرفه ای مدیران و حسابداران گلستان، دانشگاه آزاداسلامی واحد آزادشهر.
صالحی، مهدی؛ برذگر، حمید (1394). "رابطه بین کیفیت سود و ریسک ورشکستگی"، نشریه راهبرد های مدیریت مالی، مقاله 6، دوره 3، شماره 1، بهار 1394، صفحه 113-140
طالب نیا، قدرت اله ، بالایی، مجید (1390). "بررسی ارتباط بین جریان­های نقدی عملیاتی، ریسک  ورشکستگی و جریان­های نقدی عملیاتی آتی". نشریه حسابداری مدیریت، دوره  4، شماره 10، از صفحه 77 تا صفحه 93.
عالم زاده (1392). "بررسی تأثیر متنوع سازی شرکتی بر نگهداشت وجه نقد"، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حسابداری، دانشگاه تهران مرکز.
عقیلی­کرمانی، پرویز (1391). "ورشکستگی: تصفیه یا بازسازی"، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۲۷۳۸.
علی احمدی، علیرضا. (1389)." نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک". چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات تولید دانش.
قالیباف اصل، حسن و منیژه افشار (1393). "بررسی کاربرد استفاده از مدل KMV در پیش بینی ریسک ورشکستگی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و مقایسه مدل با نتایج مدل رتبه Z آلتمن"،  مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 21، ص75-88.
مصباحی مقدم، غ؛  صفری، م. ( 1388). "بررسی درآمد حاصل از تحمل ریسک از دیدگاه آموزه‌های اسلامی"، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 36: 124.
مهرانی، کاوه؛ زارع زادگان، امید.(1392). "کیفیت سود، ریسک ورشکستگی و جریان‌های نقدی آتی". فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی، مقاله 6، دوره 20، شماره 1، بهار 1392، صفحه 93-112
همتی، حسن ؛ یوسفی راد، زهره (1392). "ارتباط راهبرد تنوع بخشی و ارزش سطح نگهداشت وجه نقد با بازده غیر عادی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". نشریه مطالعات تجربی حسابداری مالی، مقاله 6، دوره 11، شماره 37، بهار 1392، صفحه 127-148.
 
 
 
Aaker,D. (2001). "Developing Business Strategies". 6 th ed.New York: John Wiley & Sons,Inc.
Aaker. D, (2001). "Strategic Market Management”, Wiley, New York.68.
Aggarwal, R.K., Samwick, A.A., (2003). "Performance incentives within firms: the effect of managerial responsibility". Journal of Finance 58, 1613–1650.
Aharony, J., Jones, C.P., Swary, I., (1980). "An analysis of risk and return characteristics ofcorporate bankruptcy using capital market data". Journal of Finance 35, 1001–1016
Andereea Apostu (2010). "The Effect of Corporate Diversification Strategies on Capital structure” Aarhus School of Business, Aurhus University.
Anderson R., T . Bates, J. Bizjak, and M. Lemmon (2009) ."Cash corporate Governce and firm Diversification Financial Management" , 29 (1) ,pp.5-22.
Ansoff, H. I. (1957). "Strategies for diversification". Harvard Business Review, 35, 113–124.
Berger, P.G., Ofek, E., (1995). "Diversification’s effect on firm value". Journal of Financial Economics 37, 39–65.
Betker, B.L., (1995). "Management’s incentives, equity’s bargaining power and deviations from absolute priority in Chapter 11 bankruptcies". Journal ofBusiness 68, 161–184.
Charitou,A.; Lambertides, N. and Trigeorgis, L. (2011). “Distress Risk, Growth and Earnings Quality.” Abacus, Vol. 47, Issue 2, pp. 158-181
Erdorf & Hartman (2012). "Corporate Diversification and Firm Value: A Survey of Recent Literature”. Cologne Graduate School.
Furfine, C.H., Rosen, R.J., (2011). "Mergers increase default risk". Journal of Corporate Finance 17, 832–849.
Goldberg, S.R., & Heflin, F.L. (1995). "The association between the level of international  and risk". Journal of International Financial Management & Accounting, 6, 1–25.
Habib, Ahsan; Bhuiyan, Borhan Uddin and A. Islam. (2013). “Financial distress, earnings management and market pricing of accruals during the
Henderson, T., (2007). "Paying CEOs in bankruptcy: executive compensation when agency costs are low". Northwestern University Law Review 101, 1543–1618.
Javaid, M. N. (2008). "Financial System, Corporate Diversification and Technological Catching-up: South-Korea". an Globelics Academy PhDSchool University of Tempere- Finland 2-47.
Jensen, M.C., (1986). "Agency costs of free cash flow, corporate finance, and takeovers".American Economic Review 76, 323–329.
Joliet, R., & Hübner, G. (2008). "Corporate international diversification and the cost of equity: European evidence". Journal of International Money and Finance, 27, 102–123.
karpel, A.A,(2015). "Corporate international diversification and risk" . international Review of financial analysis 37, 1-13
Khanna, N., Tice, S., (2001). "The bright side of internal capital markets". Journal of Finance 56, 1489–1526.
Kwangmin Park,SooCheong Jang. (2013)."Effect of within-industry diversification and related diversification strategies on firm performance".International Journal of Hospitality Management, Volume 34,pp.51-60.
Leland, H.E., (2002). "Financial synergies and the optimal scope of the firm: implications for mergers, spinoffs, and structured Finance". Journal of Finance, 62, 765–807.
Lewellen, W.G., (2007). "A pure financial rationale for the conglomerate merger". Journal of Finance 26, 521–537.
Mansi, S., Reeb, D.M., (1977). "Corporate diversification: what gets discounted?", Journal of Finance, 57, 2167–2183.
Matsusaka, J.G., (2001). "Corporate diversification, value maximization and organizational capabilities". Journal of Business 74, 409–431.
Mikhail, A.D., & Shawky, H.A. (1979). "Investment performance of US-based multinational corporations". Journal of International Business Studies, 10, 53–66.
Minton, B.A., & Schrand, C. (1999). "The impact of cash flow volatility on discretionary investment and the costs of debt and equity financing". Journal of Financial Economics, 54, 423–460.
mishra, A. & Akbar, M. (2007). "Empirical examination of diversification straties in business groups". International Journal of Emerging, 2 strategies in business groups. International Journal of emerging, 2(1):22-38
Morck, R., Shleifer, A., Vishny, R., (1990). "Do managerial objectives drive bad acquisitions?". Journal of Finance 45, 31–48.
Newton, G.W., (1998). "Bankruptcy Insolvency Accounting Practice and Procedure", 1:   Wiley, pp:21-41
Park, K. , & Jang, S. S. (2013). "Capital structure, free cash flow, diversification and firm performance. nternational Journal of Hospitality Management 33: 51-63. 
Qian, G. (2002). "Multinationality,Product Diversification, and Profitability of Emerging US-Small and Medium Size-Enterprises". Journal of Business Verturing 17, 611-633.
Quinn, J. B. (1980). "Strategies for change: Logical incrementalism". Homewood, IL, Irwin.
Rajan, R., Servaes, H., Zingales, L., (2000). "The cost of diversity: the diversification and inefficient investment". Journal of Finance 55, 35–84.
Rajeev Singhal, Yun (Ellen) Zhu (2013). "Bankruptcy risk, costs and corporate"
Rajeev Singhal, Yun (Ellen) Zhu (2015). "Bankruptcy risk, costs and corporate diversification", Journal of Banking & Finance, Journal of Banking & Finance 37 , 1475–1489
Scharfstein, D.S., Stein, J.C., (2002). "The dark side of internal capital markets: divisional rent-seeking and inefficient investment". Journal of Finance 55,2537–2564.
Scott, J.H., (1977). "On the theory of conglomerate mergers". Journal of Finance 32,1235–1250.
Severn, A.K. (1974). "Investor evaluation of foreign and domestic risk". The Journal of Finance, 29, 545–550.
Shin, H., Stulz, R., (1998). "Are internal capital markets efficient?". Quarterly Journal of Economics 113, 531–553.
Shleifer, A., Vishny, R., (1989). "Management entrenchment: the case of managerspecific investments". Journal of Financial Economics 25, 123–140.
Shumway, T., (2001). "Forecasting bankruptcy more accurately: a simple hazard model". Journal of Business 71, 101–124.
Stein, J.C., (1997). "Internal capital markets and the competition for corporate resources". Journal of Finance 52, 111–133.
Thorburn, K.S., (2000). "Bankruptcy auctions: costs, debt recovery, and firm survival". Journal of Financial Economics 58, 337–368.
Titman, S., & Wessels, R. (1988). "The determinants of capital structure choice". The Journal of Finance, 43, 1–19.
Williamson, R. (2001). "Exchange rate exposure and competition: Evidence fromthe automotive industry". Journal of Financial Economics, 59, 441–475.
Zook,C. (2005). "Beyond The Core: Expand Your Market Without abandoning your Roots".  Harvard Business School Press (Bain and Company, inc). Jan 02, 2004.‏