با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشجو ی دکتری اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در طی ­سال­های اخیر مشکلات زیست­محیطی افزایش یافته­است و صنعت از بخش‌هایی است که سبب انتشار گازهای آلاینده می­شود، به همین منظور کارایی انرژی و کارایی زیست­محیطی صنایع، توجه زیادی را به خود جلب کرده است.هدف این مطالعه ارزیابی کارایی زیست محیطی بخش صنعت استانی ایران در مصرف گاز طبیعی است. برای این منظور  ضمن استفاده  از  تحلیل پوششی داده‌ها و تابع فاصله جهت‌دار، اثرات زیست محیطی  مصرف گاز طبیعی بررسی شد.   نیروی‌کار، سرمایه و  مصرف گاز طبیعی به عنوان نهاده و دی‌اکسید‌کربن ناشی از مصرف گاز طبیعی  و ارزش افزوده  به ترتیب به عنوان ستاده نامطلوب و مطلوب در نظر گرفته شدند. نتایج دلالت بر آن دارد که کارایی زیست محیطی صنایع در استان های ایران پایین است. در سال ۱۳۹۷  صنایع استان تهران و کرمان  بهترین عملکرد زیست محیطی را به خود اختصاص دادند .  تجزیه و تحلیل منطقه‌ای نیز دلالت براین دارد که استان های واقع در ناحیه یک تقسیمات کشوری  بالاترین میزان کارایی زیست محیطی را دارند. یافته  های این تحقیق همچنین موید پراکندگی قابل توجه در میزان کارایی زیست  نواحی مختلف  است.

کلیدواژه‌ها

تراز نامه انرژی (1396). معاونت امور برق وانرژی وزارت نیرو.
راسخی، سعید؛ شهرازی، میلاد؛ شیدایی، زهرا؛ جعفری، مریم و زهرا دهقان (1395). "ارتباط کارایی اقتصادی و کارایی زیست محیطی: شواهد جدید برای کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته"، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 78، صص 56-31.
رضایی، علی؛ آماده، حمید و تیمور محمدی (1393). "تحلیل بهره‌وری و کارایی زیست محیطی در کشورهای منتخب واردکننده و صادرکننده منابع انرژی فسیلی: رویکرد تابع مسافت جهت‌دار"، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، شماره 2، صص 93-126.
سیفی ، احمد؛ سلیمی فر، مصطفی و هانیه فنودی (1392). "اندازه­گیری کارایی زیست محیطی"، فصلنامه اقتصاد انرژی ایران، شماره 7، صص 17-41.
شهیکی تاش، محمد نبی؛ جعفری، سعید و مصطفی خواجه‌حسنی (1394). "محاسبه کارایی زیست­محیطی در صنایع انرژی‌بر با استفاده از رویکرد تابع فاصله جهت‌دار"، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصادی، شماره 1، صص 99-120.
عربشاهی دلوئی، مهدیه؛ فلاحی، محمدعلی؛ صالح نیا، نرگس (1399). "بررسی عوامل محیطی مؤثر بر کارایی مصرف انرژی در صنایع منتخب انرژی‌بر ایران با استفاده از مدل دو مرحله‌ای تحلیل پوششی داده‌ها (Two-stage DEA)"، فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد صنعتی، doi: 10.30473/indeco.2020.7089.
قاسمی، عبدالرسول و حامد پاشازاده (1393). "پایش کارایی زیست محیطی در کشورهای در حال توسعه (مطالعه موردی: ایران، هند، ترکیه و مصر)"، فصلنامه سیاست­گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)، شماره 4، صص 95-118.
مرکز آمار ایران، www.amar.org.ir.
نجف‌زاده، بهنام و سیاب ممی‌پور (1395). "سنجش عملکرد زیست محیطی شرکت‌های برق منطقه‌ای ایران در چارچوب مرز مقارن و متوالی مازاد مبنا و تابع فاصله جهتدار"، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، شماره 91، پاییز 1395، صص 240-211.
Briec W. (1997). “A Graph-Type Extension of Farrell Technical Efficiency Measure”, Journal of Productivity Analysis, 8 (1), pp. 95-110.
Calvet R., Conesa D., Calvet A. and E. Ausina (2014). “Energy efficiency in the European Union: What can be learned from the joint application of directional distance functions and slacks-based measures?”, Applied Energy, 132, pp.137-154.
Chambers R.G., Chung Y. and R. Fare (1996). “ Benefit and Distance Functions”, Journal of Economic Theory, 70, pp. 407-419.
Chang Y., Fare R. and S. Groskopf (1997). “ Productivity and Undesirable Outputs: A Directional Distance Function Approach”, Journal of Environmental Management, 51, pp.229-240.
Fare R. and C. Lovell (2006). “Measuring the technical efficiency of production”, Journal of Economic Theory, 19(1), pp. 150-162.
Fare R. and S. Groskopf (2004). “New Directions: Efficiency and Productivity”, Kluwer Academic Publishers, 174.
Farrell M. (1957). “The Measurement of Productive Efficiency”, Journal of Royal Statistical Society, 120(3), pp. 253-290.
Fukuyama H. and W. L. Weber (2010). “A Slacks-based Inefficiency Measure for A Two-stage System with Bad Outputs”, Omega, 38, pp.398-409.
Graham M. (2004). “Environmental Efficiency Meaning and Measurement and Application to Australian Dairy Farms”, Presented at the 48th Annual AARES Conference, Melbourne, Victoria, February, pp. 1-16.
Honma S. and J.L.  Hu  (2014). “Industry-Level Total-factor Energy Efficiency in Developed Countries: A Japan-Centered Analysis”, Apply Energy, 119, pp. 67-78.
Jia W. and W. Li (2015). “Measuring Chinas Industrial Energy Efficiency  both DEA and Directional Distance Function Approach at the Provincial Level”. International Journal of Environmental Technology and Management, 4, pp.1466-2132.
Lin, B. and K. Du (2015). “Energy and CO2 Emission Performance in Chinas Regional Economies: Do Market- Oriented Reform Matter?”, Energy Policy, 78, pp. 113-124.
Reinhard, S., Knox L., C. A. and G. Thijssen (1999). “Econometric Estimation of Technical and Environmental Efficiency: An Application to Dutch Dairy Farms”, American Journal of Agricultural Economics, 81, pp. 44-60.
Ren J., Gao B., Zhang J. and C. Chen (2020). “ Measuring the Energy and Carbon Emission Efficiency of Regional Transportation Systems in China: Chance-Constrained DEA Models”, Mathematical Problems in Engineering, pp.4-12.
Scheel H. (2001). “Undesirable Outputs in Efficiency Valuations”, European Journal of Operational Research, 132, pp.400-410.
Seiford  L. and J. Zhu (2002). “Modeling Undesirable Factors in Efficiency Evaluation”, European Journal of Operational Research, 142, pp.16-20.
Sueyoshi T. and M. Goto (2011). “DEA Approach for Unified Efficiency Measurement: Assessment of Japanese Fossil Fuel Power Generation”, Energy Economics, 33, pp.195-208.
Zhang N. and B. Wang (2015). “A Deterministic Parametric Meta frontier Luenberger Indicator for Measuring Environmentally-sensitive Productivity Growth: A Korean Fossil- Fuel Power Case”, Energy Economics, 51, pp.88-98.
Zhou P., Ang B. and K. Poh (2008). “Measuring Environmental Performance Under Different Environmental DEA Technologies”, Energy Economics, 30(1), pp.1-14.
Zhou Z., Wu1 H., Ding1 T. and Q. Xia (2020). "Nonradial Directional Distance Function for Measuring the Environmental Efficiency of the Chinese Iron and Steel Industry", 12, pp. 1-12.