با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 مدیر گروه دکترای /دانشگاه آزاد شیراز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه آزاد شیراز،شیراز،ایران

چکیده

موضوع رقابت در صنعت بانکداری در راستای اصلاح ساختار یکی از سیاست‌های عمومی نظام بانکی در دهه‌های اخیر می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین ساختار بازار و شرایط رقابتی در سیستم بانکی ایران و شناسایی الگوی مناسب سیستم بانکی در راستای بهبود رقابت انجام شده است. پس از بررسی مطالعات انجام شده در این زمینه در داخل و خارج کشور، با توجه به میزان دسترسی به اطلاعات، از هر دو روش ساختاری و غیر ساختاری به منظور برآورد وضعیت رقابت در سیستم بانکی ایران استفاده می‌شود. از شاخص هرفیندال-هریشمن بعنوان روش ساختاری و از روش غیر ساختاری مدل پانزار-رز با استفاده از داده‌های ترکیبی 10 بانک کشور طی سال‌های 1381-1395، وضعیت فضای رقابتی سیستم بانکی تخمین زده شد. نتایج حاکی از وجود وضعیت رقابت انحصاری در سیستم بانکی ایران است. سپس به منظور ارزیابی بهتر فضای رقابتی سیستم مالی و تعیین مهمترین متغیرهای موثر بر این فضا، با استفاده از تحلیل حساسیت الگو نسبت به هر یک از متغیرها، این نتیجه به دست آمد که افزایش نرخ سود، افزایش هزینه پرسنلی و کاهش تعداد پرسنل، کاهش هزینه هر واحد سرمایه فیزیکی، افزایش دارایی‌های ریسکی و تسهیلات پرداختی، افزایش دارایی کل، کاهش سرمایه و کاهش تعداد شعب در بهبود فضای رقابتی اثرگذار است ضمن اینکه حساسیت الگو نسبت به هزینه پرسنلی و سرمایه فیزیکی کمتر از سایر متغیرها می‌باشد

کلیدواژه‌ها

پژویان، جمشید و افسانه شفیعی (1387)."تحلیل ساختار در صنعت بانکداری ایران:کاربرد تجربی شاخصUدیویس". فصلنامه اقتصاد مقداری، 5(4)، صص 105-81.
حسینی، سید صفدر؛ شعبانی، زهره و حامد رفیعی (1384). "بررسی قدرت بازاری شبکه بانک‌های دولتی ایران". بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
خدادادکاشی، فرهاد و پری جعفری لیلاب (1391). "بررسی ساختار بازار در صنعت بانکداری ایران (1380-1385)". بررسی‌های بازرگانی، شماره 52، صص 34-40.
خیابانی، ناصر و مهدی حمیدی صحنه (1387). "اندازه‌گیری کارایی هزینه و کشش جایگزینی مکملی عومل هزینه در سیستم بانکی ایران". فصلنامه برنامه و بودجه، شماره 110، صص 55-75.
رئیسی، شهرام (1382). "بررسی تأثیرات متقابل شاخص‌های نظام بانکی ایران و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
عیسی‌زاده، سعید و زینب شاعری (1391). "ساختار بازار وکارایی نظام بانکی مطالعه موردی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا". پژوهشنامه علوم اقتصادی، سال ششم، شماره12، صص84-63.
قندی‌نژاد، مرجانه (1385). "بررسی ساختار اندازه گیری تمرکز در صنعت بانکداری ایران و هزینه‌های اجتماعی انحصار". دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
Al-Moharami A., Mathews K. and Y. Khabari (2006). "Market Structure and Competitive Condition in the Arab GCC Banking System", Journal  of Banking and Finance.
Arnod W., Boot A. and M. Marinc (2005). "Competition in Banking: Implication for Stability and Regulation". IMF Working paper.
Berger A. (2003). “The Economic Effects of Technological Progress: Evidence from the Banking Industry”, Journal of Money, Credit, and Banking, 35(2), pp. 141–76.
Bikker J.A. and K. Haaf (2002). "Competition, Concentration and their Relationship: An Empirical Analysis of the Banking Industry", Journal of Banking and Finance. 24(11), pp.2191- 214.
 
Bain J.S. (1951). “Relation of Profit Rate to Industry Concentration: American Manufactoring”. 1936-40, Quarterly Journal of Economics, No. 65, pp.  293-324.
Bresnahan T.F. (1982). The Oligopoly Solution Concept is Identified. Economics Letters, No.19, pp.87–92.
De Bandt and O. Davis (2000). "Competition, Contestability and Market Structure in European Banking Sector", Journal of Banking and Finance. Vol. 24. pp. 1045- 66.
Demsetz H. (1973). “Industry Structure Market Power Rivalry and Public Policy”. Journal of law and Economics, 16(1), pp. 1-10.
Gonzalez F. and V. Gonzalez (2008). “Influence of Bank Concentration and Institutions on Capital Structure: New International Evidence”. Journal of Corporate Finance, No. 14, pp. 363-375
Koetter M. (2013). “Market Structure and Competition in German Banking”.German Council of Economic Experts.
Kyung So Im, Pesaran  M. and Yongcheol Shin (2003). “ Testing for unit Roots in Heterogeneous Panels”. Journal of Econometrics, 115(1), pp. 53-74
Panzar j. and j. Ross (1987). “Testing for Monopoly Equlilbrium”. Journal of Industrial Economics. No. 35, pp. 443-456.
Prasad A. and S. chosh (2005). "Competition in India Banking",  IMF Working paper.
Smith R.T. (1998). “Banking Competition and Macroeconomic Performance”, Journal of Money, Credit and Banking,30(4), pp.793–815.
victor M. Gonzalez and Frannciso (2012). “Firm size and Capital Structure: Evidence using Dynamic Panel data”. Journal Applied Economics 44(36).