با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن اقتصاد دفاع ایران و انجمن اقتصاد انرژی ایران

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مفید

2 عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

3 استادیار موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی

چکیده

هدف مقاله حاضر تجزیه و تحلیل محتوی فناورانه، تغییر پیچیدگی سبد صادراتی و عوامل تولید تجسم یافته در صادرات ایران است. برای این منظور از روش لال(2000) برای تشریح ترکیب فناورانه صادرات، روش هاسمان، هوآنگ و رودریک (2007) برای برآورد تغییرات پیچیدگی صادرات و روش شیروتی و همکاران(2010) برای تعیین شدت عوامل تولید تجسم یافته در صادرات استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که سبد صادراتی ایران همواره وابسته به محصولات اولیه بوده و برنامه‌های کلان توسعه اقتصادی کشور در دهه‌های اخیر منجر به تغییر در ترکیب فناورانه صادرات کشور به سمت کالاهای دانش‌بنیان و دارای ارزش افزوده بالا نشده است. یافته‌های مقاله حاکی است پیچیدگی کالاهای صادراتی ایران در سطح پایینی قرار دارد و علاوه بر آن شدت سرمایه فیزیکی و شدت سرمایه انسانی تجسم یافته در صادرات کشور نیز در سطح پایینی قرار دارد. برای دستیابی به نرخ رشد اقتصادی پرشتاب مورد نظر در سند چشم انداز 1404 لازم است با اتکا به توانمندی‌ها و مزیت‌های نسبی نهفته در کشور و استفاده از تجارب کشورهای موفق در نحوه صحیح بکارگیری فناوری‌های موجود دنیا، تشویق و ایجاد انگیزه در بنگاه‌ها جهت تحول در فناوری، بهره‎وری و تولید محصولات دارای ارزش افزوده بالا و همچنین فراهم‌سازی شرایط مناسب برای خلق نوآوری با هدف ارتقای محصولات در صنایع مختلف، زمینه‌های تحول فناورانه در صادرات کشور، افزایش رقابت‌پذیری محصولات صادراتی و جلوگیری از تداوم خام فروشی را فراهم نمود.

کلیدواژه‌ها

سالازار خیریناکز، مانوئل خوزه؛ نو.بلر، ایرمگارد و کوزول-رایت، ریچارد(2014). ایجاد تحول در اقتصاد، سیاست صنعتی در خدمت رشد، اشتغال و توسعه. ترجمه گروه مترجمان(1394): موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
 Anand,R. Mishra,S.,Spatafora,N. (2012). Structural Transformation and the Sophistication of Production. IMF Working Paper. Research Department. WP/12/59.
Hausmann,R.  Hwang,J. Rodrik, D.( 2005). What You Export Matters. Center for International Development at Harvard University. CID Working Paper No. 123
Hausmann.R, Bustos,S. (2011). Comparative study on export policies in Egypt, Morocco,Tunisia and South Korea. African Development Bank, Banque africaine de développement
Hausmann, R., Hwang, J., Rodrik, D. (2007). "What you export matters". Journal of Economic Growth 12, 1-25.
http://wits.worldbank.org
Lall, S. 2000. The technological structure and performance of developing country manufactured exports, 1985–98, in Oxford Development Studies, Vol. 28, No. 3, pp. 337–369.
Lall, S; Weiss, J.; Zhang, J. 2006. The ‘sophistication’ of exports: A new trade measure, in World Development, Vol. 34, No. 2, pp. 222–237.
Shirotori, M. Tumurchudur.B., Cadot,O. (2010).  Revealed factor intensity indexes at the product level. United Nations, New York and Geneva. 2010, UNCTAD/ITCD/TAB/46, ISSN 1607-8291
Ros, J. (2000). Development theory and the economics of growth (Ann Arbor, MI, University of Michigan Press).
Ocampo, J.A. (2005). The quest for dynamic efficiency: Structural dynamics and economic growth in developing countries, in J.A. Ocampo (ed.): Beyond reforms: Structural dynamics and macroeconomic vulnerability (Palo Alto, Stanford University Press, ECLAC and World Bank).
Katz, J. (1987). Domestic technology generation in LDCs: A review of research findings, in J. Katz (ed.): Technology generation in Latin American manufacturing industries (London, Macmillan).
Felipe, J.; Kumar, U.; Abdon, A. (2010). How rich countries became rich and why poor countries remain poor: It’s the economic structure... duh!, Levy Economics Institute Working Paper No. 644 (Annandale-on-Hudson, NY, Levy Institute).
Cadot, O., Shirotori, M., & Tumurchudur, B. (2010). Revealed factor intensity indices at the product level (Policy Issues in International Trade and Commodities No. 44). New York: United Nations Conference on Trade and Development.
Jankowska, A.; Nagengast, A.J.; Perea, J.R. (2012). The product space and the middle income trap: Comparing Asian and Latin American experiences, OECD Development Centre Working Paper No. 311 (Paris, OECD Development Centre)
Hidalgo, C.; Klinger, B.; Barabási, A.L.; Hausmann, R. (2007). The product space conditions the development of nations, in Science , Vol. 317, No. 5837, pp. 482–487.
Ocampo, J. A.; Rada, C.; Taylor, L. (2009). Economic Structure, Policy and Growth in Developing Countries. New York: Columbia University Press.
Online Trade Outcomes Indicators - World Integrated Trade Solution, 2013. User’s Manual. The World Bank.Version 1.0.