محمد علی فیض پور؛ مرجان حبیبی
چکیده
در ادبیات اقتصاد صنعتی،ارتباط مقدار تولید با هزینههایی که برای تولید آن میزان محصول صرف میشود را میتوان باعنوان منحنی یادگیری بیان کرد. این در حالی است که براساس ادبیات موجود، یادگیری در میان صنایع متفاوت بوده و علاوه بر آن، میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر سطح فناوری صنعتی قرار گیرد. بر این اساس و باتوجه به نبود چنین مطالعاتی ...
بیشتر
در ادبیات اقتصاد صنعتی،ارتباط مقدار تولید با هزینههایی که برای تولید آن میزان محصول صرف میشود را میتوان باعنوان منحنی یادگیری بیان کرد. این در حالی است که براساس ادبیات موجود، یادگیری در میان صنایع متفاوت بوده و علاوه بر آن، میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر سطح فناوری صنعتی قرار گیرد. بر این اساس و باتوجه به نبود چنین مطالعاتی در ایران، پژوهش حاضر میکوشد تا تأثیر سطوح مختلف فناوری بر یادگیری در صنایع تولیدی ایران را بررسی کند. بدین منظور، مدل لگاریتم خطی و تابع هزینۀ کابداگلاس تلفیق شده و از تعریف OECD از طبقهبندی صنایع برحسب سطوح فناوری استفاده شده است. نتایج نشان میدهدکه بیشترین یادگیری متعلق به صنایع با فناوری برتر است و از نظر سیاستگذاری، توجه به این صنایع ضروری است. همچنین، نرخ یادگیری بالاتر در صنایع مذکور قادر است برخی از هزینههای اولیۀ آنها را پوشش دهد. ازاینرو، توجه به یادگیری لازمۀ سیاستگذاری توسعه صنعتی است.
محمدرضا حاجیان؛ حمیده بصیرت پور
چکیده
در این مقاله در صدد هستیم ﺗﺄثیر عناصر ساختاری همچون تمرکز، موانع ورود، تفاوت کالا و صرفههای مقیاس بر سودآوری و عملکرد صنعت بانکداری بررسی میشود. بدین منظور یک سیستم معادله همزمان مشتمل بر سه معادله رفتاری، عملکردی و ساختاری با استفاده از روش 3SLS تخمین زده شد. نتایج، حاکی از آن است که رابطه U معکوس بین تمرکز و تبلیغات برقرار است . ...
بیشتر
در این مقاله در صدد هستیم ﺗﺄثیر عناصر ساختاری همچون تمرکز، موانع ورود، تفاوت کالا و صرفههای مقیاس بر سودآوری و عملکرد صنعت بانکداری بررسی میشود. بدین منظور یک سیستم معادله همزمان مشتمل بر سه معادله رفتاری، عملکردی و ساختاری با استفاده از روش 3SLS تخمین زده شد. نتایج، حاکی از آن است که رابطه U معکوس بین تمرکز و تبلیغات برقرار است . به عبارت دیگر، در سطوح پایین تمرکز، شدّت تبلیغات کم شده و با افزایش تمرکز بر آن افزوده شده است. در نهایت، سطوح بالای تمرکز، مجدداً شدّت تبلیغات را کاهش میدهد. با در نظر گرفتن معادله ساختاری تخمین زده شده در مییابیم صرفههای مقیاس، ﺗﺄثیر مثبت و معنیداری بر اندازه تمرکز نظام بانکی ایران دارد. همچنین تبلیغات موجب افزایش تمرکز میشود. برخلاف انتظار، سودآوری بیشتر منجر به تمرکز بیشتر در صنعت بانکداری ایران نمیشود. یافتهها نشان میدهد که صرفههای مقیاس، تمایز کالا و موانع ورود اثر مثبت بر سودآوری نظام بانکی ایران داشته و برخلاف انتظارات نظری تمرکز بازار ﺗﺄثیر منفی بر سودآوری دارد.
احمد صدرائی جواهری؛ پروین مهبودی
چکیده
این مقاله ارتباط اندازه با رشد بهرهوری بنگاه های فعال در صنعت داروسازی ایران را بررسی میکند. نمونة مورد مطالعه شامل 23 بنگاه تولیدکننده داروهای شیمیایی فعال در بورس اوراق بهادار است. جهت بررسی اثر اندازة بنگاه بر بهرهوری عوامل تولید، بنگاهها بر اساس تعداد نیروی کار به دو دستة بزرگ، کوچک و متوسط تقسیم شدهاند. در این دستهبندی، ...
بیشتر
این مقاله ارتباط اندازه با رشد بهرهوری بنگاه های فعال در صنعت داروسازی ایران را بررسی میکند. نمونة مورد مطالعه شامل 23 بنگاه تولیدکننده داروهای شیمیایی فعال در بورس اوراق بهادار است. جهت بررسی اثر اندازة بنگاه بر بهرهوری عوامل تولید، بنگاهها بر اساس تعداد نیروی کار به دو دستة بزرگ، کوچک و متوسط تقسیم شدهاند. در این دستهبندی، اثر نوع مالکیت بنگاه بر رشد بهرهوری نیز بررسی شده است. روش تحلیل پوششی دادهها (DEA)برای اندازهگیری تغییرات بهرهوری و کارایی طی سالهای 1380 تا 1386 استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد در صنعت داروسازی ارتباط معنیداری بین اندازة بنگاه و رشد بهرهوری کل در بنگاههای منتخب وجود ندارد
علی دهقانی؛ زکیه استادی
چکیده
مطالعة حاضر، تأثیر شدّت مالکیت خصوصی بر شدّت سودآوری در صنایع موادغذایی و آشامیدنی در هر کد چهار رقمی ISIC در صنایع موادغذایی و آشامیدنی ایران را بررسی میکند. بدین منظور، دادهها و اطلاعات صنایع ده نفر کارکن و بیشتر به صورت ترکیبی در سالهای 1392-1382 با جامعة آماری 23 کد چهار رقمی ISIC استفاده شده است. شدّت سودآوری بهعنوان متغیر ...
بیشتر
مطالعة حاضر، تأثیر شدّت مالکیت خصوصی بر شدّت سودآوری در صنایع موادغذایی و آشامیدنی در هر کد چهار رقمی ISIC در صنایع موادغذایی و آشامیدنی ایران را بررسی میکند. بدین منظور، دادهها و اطلاعات صنایع ده نفر کارکن و بیشتر به صورت ترکیبی در سالهای 1392-1382 با جامعة آماری 23 کد چهار رقمی ISIC استفاده شده است. شدّت سودآوری بهعنوان متغیر وابسته و شدّت مالکیت، شدّت تبلیغات، شدّت تحقیق و توسعه، شدّت سرمایهگذاری، شدّت صادرات و سهم بازار، متغیرهای توضیحی مدل هستند. نتایج حاکی از رابطة مثبت و معنادار شدّت مالکیت با شدّت سودآوری است. همچنین با افزایش تحقیقوتوسعه، صادرات و سرمایهگذاری، سودآوری افزایش و با افزایش سهم بازار و تبلیغات، سودآوری کاهش مییابد.
حمیدرضا حری؛ زین العابدین صادقی؛ سعیده رضایی نژاد
چکیده
این مقاله به عنوان یک پژوهش کاربردی، به دنبال اندازهگیری صرفههای ناشی از مقیاس، در صنعت برق ایران طی دوره 93-1387 به تفکیک نیروگاههای گازی، بخاری و سیکل ترکیبی با استفاده از تابع هزینه ترانسلوگ است. نتایج حاصل از این پژوهش وجود صرفههای ناشی از مقیاس را برای تمامی نیروگاهها در صنعت برق ایران تأیید کرده است. به طوری که متوسط بازده ...
بیشتر
این مقاله به عنوان یک پژوهش کاربردی، به دنبال اندازهگیری صرفههای ناشی از مقیاس، در صنعت برق ایران طی دوره 93-1387 به تفکیک نیروگاههای گازی، بخاری و سیکل ترکیبی با استفاده از تابع هزینه ترانسلوگ است. نتایج حاصل از این پژوهش وجود صرفههای ناشی از مقیاس را برای تمامی نیروگاهها در صنعت برق ایران تأیید کرده است. به طوری که متوسط بازده نسبت به مقیاس در این دوره 1.04 بوده است. نتایج به دست آمده از کشش موریشیما حاکی از رابطه جانشینی میان نهادهها با یکدیگر است. اکثر مقادیر به دست آمده بالاتر از یک هستند که نشان دهنده یک رابطه جانشینی قوی میان نهادهها (انرژی، سرمایه و نیروی کار) است. بر طبق نتایج حاصل از محاسبات کششهای جزئی خودی آلن-اوزاوا طبق انتظار منفی هستند.
فرهاد رهبر؛ محسن بهزادی صوفیانی؛ پوریا اصفهانی
چکیده
با توجه به ساختار صنعت در اقتصاد ایران، عوامل متعدد درونی و بیرونی، مهمترین قسمتهای این بخش یعنی ارزش افزوده و تولید را تحت تأثیر قرار میدهند. در این مطالعه تأثیر غیرخطی متغیرهای نرخ ارز، شاخص قیمت تولیدکننده، نرخ سود بانکی، مصرف انرژی و سرمایة فیزیکی بر شاخص تولید کارگاههای صنعتی در بازة 1393-1369 با دادههای فصلی و با اتخاذ ...
بیشتر
با توجه به ساختار صنعت در اقتصاد ایران، عوامل متعدد درونی و بیرونی، مهمترین قسمتهای این بخش یعنی ارزش افزوده و تولید را تحت تأثیر قرار میدهند. در این مطالعه تأثیر غیرخطی متغیرهای نرخ ارز، شاخص قیمت تولیدکننده، نرخ سود بانکی، مصرف انرژی و سرمایة فیزیکی بر شاخص تولید کارگاههای صنعتی در بازة 1393-1369 با دادههای فصلی و با اتخاذ مدل آستانهای برآورد شده است. مطابق با الگوی تجربی، دو حد آستانهی ۴ درصد و تقریباً صفر درصد برآورد شد (دو شکست ساختاری با سه رژیم) حاصل گردید و شاخص تولید کارگاههای بزرگ صنعتی ایران به عنوان متغیر آستانه انتخاب شد. اگر رشد شاخص تولید صنعتی فصل حاضر منفی یا تزدیک به صفر باشد، اقتصاد در رژیم اول قرار دارد (رکود). رشد حقیقی مثبت شاخص تولید صنعتی اقتصاد را به سمت رژیم دوم و سوم سوق میدهد (رونق). نتایج نشان میدهد که مصرف انرژی و سرمایة فیزیکی در تمامی حالات تأثیر مثبت و معنادار بر تولید صنعتی دارند. نرخ ارز در دو رژیم پایین تأثیر منفی بر تولید صنعتی دارد و در رژیم رونق بالا بیمعنا است. نرخ سود بانکی فقط در دورة رکود (رژیم پایین) تأثیر منفی بر تولید صنعتی دارد (کاهش تولید صنعتی). در نهایت، فقط در دورة رونق، شاخص قیمت تولیدکننده تأثیر مثبت بر تولید بنگاههای صنعتی دارد.
کیومرث شهبازی؛ اکبر پیله ور سلطان احمدی؛ سمیرا پاشائی حیدرانلو
دوره 2، شماره 4 ، تیر 1397، ، صفحه 13-28
چکیده
تمرکز صنعتی که یکی از خصوصیات ساختاری بخش کسب و کار است، به نحوة توزیع بازار بین بنگاههای تولیدی صنایع مختلف اشاره میکند. ازاینرو، این مطالعه تأثیر تمرکز جغرافیایی صنایع و ضریب جینی سطح تحصیلات (بهعنوان شاخص کیفیت آموزشی) بر بهرهوری نیروی کار بخش صنعت، در دورة زمانی 1390-1379 را بهصورت استانی و با استفاده از دادههای ...
بیشتر
تمرکز صنعتی که یکی از خصوصیات ساختاری بخش کسب و کار است، به نحوة توزیع بازار بین بنگاههای تولیدی صنایع مختلف اشاره میکند. ازاینرو، این مطالعه تأثیر تمرکز جغرافیایی صنایع و ضریب جینی سطح تحصیلات (بهعنوان شاخص کیفیت آموزشی) بر بهرهوری نیروی کار بخش صنعت، در دورة زمانی 1390-1379 را بهصورت استانی و با استفاده از دادههای پانل پویا بررسی میکند. ابتدا، شاخصهای موردنظر محاسبه شده و نرخ رشد آنها تجزیهوتحلیل شده است.. همچنین، استانهای کشور برحسب درجة تمرکز صنایع و شکاف آموزشی رتبهبندی شده و درنهایت، مدل اقتصادسنجی به روش آرلانو و باند برآورد شده است. نتایج برآورد نشان میدهد که متغیر دستمزد سرانه نیروی کار بیشترین تأثیر را بر بهبود بهرهوری نیروی کار بخش صنعت دارد. همچنین، درجة تمرکز صنعتی رابطة معنیدار و مثبتی با متغیر وابسته دارد. ضریب جینی آموزش نیز رابطة معنیدار و منفی با بهرهوری نیروی کار دارد که نشاندهندة لزوم بهکارگیری سیاست کاهش پراکندگی سطح تحصیلات نیروی کار برای بهبود بهرهوری است.
باقر درویشی؛ نادیه کرمی
چکیده
سؤال مطرح در مقاله حاضر این است که آیا روشهای مختلف برآورد زیان رفاهی، رتبهبندی یکسانی از صنایع مختلف براساس میزان زیان رفاهی و درجة انحصار آنها ارائه میکنند؟ پاسخگویی به این سؤال از منظر تدوین سیاستهای ضد انحصار در صنایع مختلف بسیار با ارزش است. از اینرو، برای پاسخ به سؤال مذکور، زیان رفاهی ده صنعت منتخب در ایران، ...
بیشتر
سؤال مطرح در مقاله حاضر این است که آیا روشهای مختلف برآورد زیان رفاهی، رتبهبندی یکسانی از صنایع مختلف براساس میزان زیان رفاهی و درجة انحصار آنها ارائه میکنند؟ پاسخگویی به این سؤال از منظر تدوین سیاستهای ضد انحصار در صنایع مختلف بسیار با ارزش است. از اینرو، برای پاسخ به سؤال مذکور، زیان رفاهی ده صنعت منتخب در ایران، براساس سه رویکرد نظری متفاوت (مدلهای ساختار- رفتار- عملکرد، رهبری قیمت و انحصار چندجانبه در سطح صنعت)، در دورة 1374 تا 1386 برآورد شده است. نتایج نشان میدهد که رتبهبندی صنایع با توجه به درجة انحصاری بودن آنها، نوع رویکرد نظری و شاخصهای مورد استفاده برای محاسبه زیان رفاهی، متفاوت از هم هستند. بنابراین، در هدف گذاری صنایع برای سیاستگذاریهای ضد انحصار باید احتیاط لازم بهعمل آید. در واقع، صرف تکیه بر نتایج یک مدل، بدون توجه به ساختار صنعت، عملکرد بنگاهها و انطباق مدل با شرایط صنایع، میتواند گمراهکننده باشد.
علی رجب زاده؛ احمد رضا قاسمی؛ عادل آذر؛ روح ا لله حسینی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تجزیه و تحلیل معیارهای اولویتگذاری و انتخاب پروژههای صنعتی است. جامعة آماری پژوهش حاضر مدیران، خبرگان و کارشناسان صنعت میباشد و ابزار مورد استفاده مصاحبه و پرسشنامه است که تعداد 50 پرسشنامه بین خبرگان توزیع و در نهایت 21 پرسشنامه جمعآوری گردید و در بخش مصاحبه با 19 نفر از خبرگان و صاحب نظران صنعت مصاحبه ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تجزیه و تحلیل معیارهای اولویتگذاری و انتخاب پروژههای صنعتی است. جامعة آماری پژوهش حاضر مدیران، خبرگان و کارشناسان صنعت میباشد و ابزار مورد استفاده مصاحبه و پرسشنامه است که تعداد 50 پرسشنامه بین خبرگان توزیع و در نهایت 21 پرسشنامه جمعآوری گردید و در بخش مصاحبه با 19 نفر از خبرگان و صاحب نظران صنعت مصاحبه شد. جهت تبیین معیارهای اولویتگذاری صنعت از نظریة برخاسته از دادهها و برای تحلیل روابط علی میان شاخصها از تکنیک دیمتل فازی استفاده شد. نتایج نظریة برخاسته از دادهها، بیانگر این است که دانش ضمنی خبرگان برای مقولات فنی، فرهنگی اجتماعی و مالی اهمیت بیشتری قائل هستند. شاخص فنی در نظریة برخاسته از دادهها واجد بیشترین میزان اهمیت بوده است. این به معنای آن است که متخصصان اهمیت بیشتری را به شاخص فنی میدهند. خروجی تکنیک دیمتل فازی مؤید آن است که معیار زیست محیطی از میزان تعامل بیشتری برخوردار است. براساس نتایج معیارهای فرهنگی–اجتماعی، زیست محیطی، مالی، زیر بنایی و سیاسی قانونی علی و معیارهای فنی، اقتصادی و بازار در گروه معلول هستند. از نظر اهمیت به ترتیب معیار زیست محیطی، فرهنگیـ اجتماعی، زیربنایی و سیاسی قانونی میزان دارای بیشترین اهمیت هستند. معیار فرهنگیـ اجتماعی، معیار تأثیرپذیرتر و معیار فنی از میزان تأثیرگذاری بیشتری برخوردار است. معیار مالی از همه معیارها به غیر از معیار زیست محیطی تأثیر میپذیرد.
علی فلاحتی؛ محمدنبی شهیکی تاش؛ الهام رضائی؛ عبدالرضا کرانی
چکیده
این مقاله در نظر دارد با استفاده از مبانی نظری که از فرایند بهینهسازی اقتصاد خرد به دست آمده است، به تحلیل عوامل مؤثر بر سودآوری صنایع کارخانهای ایران با سطوح تکنولوژیکی مختلف (صنایع با تکنولوژی بالا و صنایع با تکنولوژی پایین) طی سالهای 1387-1375 بپردازد. از جمله این عوامل، سرمایهگذاریهای تحقیق و توسعه، شدّت تبلیغات، شدّت ...
بیشتر
این مقاله در نظر دارد با استفاده از مبانی نظری که از فرایند بهینهسازی اقتصاد خرد به دست آمده است، به تحلیل عوامل مؤثر بر سودآوری صنایع کارخانهای ایران با سطوح تکنولوژیکی مختلف (صنایع با تکنولوژی بالا و صنایع با تکنولوژی پایین) طی سالهای 1387-1375 بپردازد. از جمله این عوامل، سرمایهگذاریهای تحقیق و توسعه، شدّت تبلیغات، شدّت تمرکز و شدّت سرمایه فیزیکی و شدّت مانع ورود است. ثاثیر هر یک از این عوامل بر سودآوری صنایع در هر یک از سطوح تکنولوژیکی با استفاده از رویکرد دادههای پانلی مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها نشان داد که کلیه این عوامل بر سودآوری صنایع با تکنولوژی بالا ﺗﺄثیر مثبت داشته است و در صنایع با تکنولوژی پایین به ترتیب ﺗﺄثیر منفی، بی معنی، منفی و مثبت داشته است. علت ﺗﺄثیرات منفی هزینههای تحقیقاتی و تبلیغاتی بر سود صنایع با تکنولوژی پایین را میتوان هزینه بر بودن و زمان بر بودن و همچنین واردات بی رویه کالاهای مشابه دانست. از طرفی، رفتار رقابتی این سطح از صنایع، منجر به ﺗﺄثیر عکس شدّت تمرکز بر سود شده است
منیره دیزجی؛ آرش کتابفروش بدری
چکیده
بازار سرمایه به عنوان یکی از نهادهای مالی فعال در اقتصادها، نقش برجسته ای در تقویت رشد اقتصادی، سرمایهگذاری، اشتغال زایی و ایجاد کسب و کار دارد. با توجه به این مهم، این مطالعه با استفاده از روش VECM به ارزیابی و تحلیل رابطه بین متغیرهای عمده بازار سهام و نرخ بیکاری ایران با تاکید بر بخش صنعت در دوره زمانی 1375 تا 1396 به صورت فصلی پرداخته ...
بیشتر
بازار سرمایه به عنوان یکی از نهادهای مالی فعال در اقتصادها، نقش برجسته ای در تقویت رشد اقتصادی، سرمایهگذاری، اشتغال زایی و ایجاد کسب و کار دارد. با توجه به این مهم، این مطالعه با استفاده از روش VECM به ارزیابی و تحلیل رابطه بین متغیرهای عمده بازار سهام و نرخ بیکاری ایران با تاکید بر بخش صنعت در دوره زمانی 1375 تا 1396 به صورت فصلی پرداخته است. نتایج بررسیها نشان داد شوکهای قیمت سهام، شاخص صنعت، شاخص مالی، تعداد سهام معامله شده و ارزش معاملات به ترتیب 362/0، 222/5، 946/4، 760/5 و 466/5 درصد از تغییرات بیکاری در ایران را توضیح میدهند.
داوود منظور؛ سجاد رجبی؛ محمد عندلیب؛ وحید کدخدامرادی
چکیده
در این مقاله با استفاده از روش DANP به بررسی تعاملات میان بخشی فعالیتهای اقتصاد ایران بر پایه جدول تجمیعی داده-ستانده سال1390 در 15 بخش، پرداختهشده است. نتایج بیانگر آن است که بالاترین تعامل را بخش «صنایع با فناوری متوسط» دارد. بالاترین ضریب نفوذ یا اثر خالص را بخش «صنایع با فناوری متوسط» در تعاملات بین بخشی اقتصاد نشان ...
بیشتر
در این مقاله با استفاده از روش DANP به بررسی تعاملات میان بخشی فعالیتهای اقتصاد ایران بر پایه جدول تجمیعی داده-ستانده سال1390 در 15 بخش، پرداختهشده است. نتایج بیانگر آن است که بالاترین تعامل را بخش «صنایع با فناوری متوسط» دارد. بالاترین ضریب نفوذ یا اثر خالص را بخش «صنایع با فناوری متوسط» در تعاملات بین بخشی اقتصاد نشان دادهاست و سپس بخشهای «انرژی» و «واسطههای مالی» دارای رتبههای دوم و سوم میباشند. پس از محاسبات جبر ماتریسی بر پایه دیمتل و بهمنظور محاسبه ضرایب اولویت هر بخش، با اعمال بردار ارزشافزوده هر بخش به ماتریس اثرات کل، سوپر ماتریس وزنی بهتوان حدی رسانده شد. نتایج این شبیهسازی نشان داد که بالاترین اولویتبخشی در اقتصاد ایران به ترتیب متعلق است به «صنایع با فناوری متوسط» با ضریب اولویت 0.245 و «کشاورزی و ماهیگیری» با ضریب اولویت 0.226 است.
سیاوش جانی
چکیده
هدف این مقاله ارزیابی تأثیر ورود بنگاه های جدید و همچنین واردات بر عملکرد بازار های صنعتی ایران میباشد. برای تحقق این هدف ضمن استفاده از داده های تابلویی پویا و رویکرد نیکل تأثیر عواملی مثل اندازه رقابت و شکاف فناوری بر نرخ رشد بهره وری تخمین زده میشود.یافتههای ما دلالت بر آن دارد که در صنایع با شکاف فناوری پایین، افزایش ...
بیشتر
هدف این مقاله ارزیابی تأثیر ورود بنگاه های جدید و همچنین واردات بر عملکرد بازار های صنعتی ایران میباشد. برای تحقق این هدف ضمن استفاده از داده های تابلویی پویا و رویکرد نیکل تأثیر عواملی مثل اندازه رقابت و شکاف فناوری بر نرخ رشد بهره وری تخمین زده میشود.یافتههای ما دلالت بر آن دارد که در صنایع با شکاف فناوری پایین، افزایش واردات، تحت تأثیر اثر رهایی از رقابت موجب رشد بهرهوری میشود اما در صنایع با شکاف فناوری بالا، تحت تأثیر اثر شومپیتری به کاهش بهرهوری منجر میشود. علاوه بر این نتایج موید آن است که ورود بنگاههای جدید به بازارهای صنعتی ایران سازو کار اثر رهایی از رقابت و سازو کار اثر شومپیتری را تحریک نمیکند. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که ورود بنگاههای جدید موجب ارتقا بهرهوری در صنایع انحصاری و کاهش بهرهوری در صنایع رقابتی میشود.
کیومرث شهبازی؛ صلاح سلیمیان
چکیده
بسیاری از بنگاههای موجود در اقتصاد، دولتی هستند و قیمت محصولات یا خدماتشان برای مصرفکنندگان یکسان است. در این شرایط، مسئله مصرفکنندگان این خواهد بود که چگونه از کوتاهترین مسیر (کمترین هزینه) خود را به بنگاه برسانند. از سوی دیگر، این مسئله میتواند برای یک بنگاه دولتی یا انحصاری که تسهیلاتی شامل صنعت نفت و گاز، برق، آب، ...
بیشتر
بسیاری از بنگاههای موجود در اقتصاد، دولتی هستند و قیمت محصولات یا خدماتشان برای مصرفکنندگان یکسان است. در این شرایط، مسئله مصرفکنندگان این خواهد بود که چگونه از کوتاهترین مسیر (کمترین هزینه) خود را به بنگاه برسانند. از سوی دیگر، این مسئله میتواند برای یک بنگاه دولتی یا انحصاری که تسهیلاتی شامل صنعت نفت و گاز، برق، آب، مخابرات و غیره فراهم میکند، به این صورت مطرح شود که در کجای شهر قرار گیرد تا حداقل فاصلة ممکن از همة مصرفکنندگان را داشته باشد. در این مقاله، سؤال اول با الگوریتم دایکسترا و سؤال دوم به روش حداقل مربعات فاصله پاسخ داده شده است. نتایج نشان میدهد که مصرفکننده میتواند به روش الگوریتم دایکسترا کوتاهترین مسیر تا رسیدن به بنگاه موردنظر و همچنین کوتاهترین فاصلة ممکن از همه بنگاههای موجود را پیدا کند. علاوه بر این، مکان بهینة بنگاهها به تعداد مصرفکنندگان و نحوة توزیع آنها بستگی دارد.
سعید راسخی؛ زهرا شیدایی؛ سید پیمان اسدی
چکیده
در ساختار رقابت ناقص، نرخ انتقال هزینه به ویژه برای کشورهایی که آزادسازی اقتصادی را دنبال میکنند، عامل تعیین کننده اساسی در اثرگذاری افزایش هزینه بنگاه بر قیمت محصول آن است. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی نرخ انتقال هزینه و عوامل تعیین کننده انتقال هزینه صنایع کارخانهای ایران است. برای این منظور، با استفاده از ریزدادههای کارگاههای ...
بیشتر
در ساختار رقابت ناقص، نرخ انتقال هزینه به ویژه برای کشورهایی که آزادسازی اقتصادی را دنبال میکنند، عامل تعیین کننده اساسی در اثرگذاری افزایش هزینه بنگاه بر قیمت محصول آن است. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی نرخ انتقال هزینه و عوامل تعیین کننده انتقال هزینه صنایع کارخانهای ایران است. برای این منظور، با استفاده از ریزدادههای کارگاههای صنعتی ایران، میزان انتقال هزینه 114 صنعت کارخانهای در سطح تجمیع 4 رقم ISIC محاسبه و سپس، با بهکارگیری الگوی دادههای تابلویی، عوامل تعیین کننده انتقال هزینه این صنایع برآورد شده است. بر اساس نتایج این مقاله، نسبت تمرکز و صرفههای مقیاس اثر مثبت و معنیدار بر نرخ انتقال هزینه دارد. علاوه بر این مطالعه حاضر نشان میدهد بنگاههایی که دارای قدرت بازار بیشتر ولی بهرهوری پایینتری هستند در مقایسه با بنگاههای که دارای بهرهوری بالاتر و قدرت بازار پایینترند، توانایی انتقال هزینه بالاتری دارند. همچنین یافتههای این تحقیق، حاکی از اثر مثبت ولی غیرمعنیدار تعداد بنگاهها بر انتقال هزینه است. در مجموع، میزان انتقال هزینه به ساختار بازار بستگی دارد.
سیاوش جانی
چکیده
در این مطالعه تأثیر سیاستهای رقابتی که به طور عمده در قالب آزاد سازی تجاری و خصوصیسازی در ایران اجرا گردیده، بر رشد بهرهوری صنایع با تأکید بر درجه رقابت بازار مورد بررسی قرار گرفته است. براساس مطالعات انجام شده اثر گذاری سیاستهای رقابتی بر عملکرد صنایع متأثر از درجه رقابتی بازار است. بررسی این موضوع در صنایع کارخانهای ایران ...
بیشتر
در این مطالعه تأثیر سیاستهای رقابتی که به طور عمده در قالب آزاد سازی تجاری و خصوصیسازی در ایران اجرا گردیده، بر رشد بهرهوری صنایع با تأکید بر درجه رقابت بازار مورد بررسی قرار گرفته است. براساس مطالعات انجام شده اثر گذاری سیاستهای رقابتی بر عملکرد صنایع متأثر از درجه رقابتی بازار است. بررسی این موضوع در صنایع کارخانهای ایران براساس کدهای4 رقمی ISIC و رویکرد پانل پویا دلالت بر آن دارد که آزادسازی تجاری(کاهش تعرفه ها) فشار رقابتی را برای صنایع انحصاری افزایش داده و بدین ترتیب کارایی بنگاههای فعال در صنایع مذکور را ارتقاء میدهد. همچنین نتایج این مطالعه حاکی از آن است که سیاست خصوصیسازی تأثیر مثبت بر رشد بهرهوری در صنایع با درجه رقابتی پایین دارد که نشان میدهد سودآوری موجب تقویت انگیزه مالکین خصوصی جدید بنگاهها برای سرمایهگذاری در تکنولوژیهای مدرن و یا استفاده بهتر از منابع در سطح تکنولوژی موجود میگردد. بر اساس یافتههای این تحقیق تأکید بر سیاستهای رقابتی(آزاد سازی تجاری و خصوصیسازی) در صنایع با درجه رقابتی پایین و سودآور، موجب ارتقاء بهرهوری در صنایع مذکور میشود.
ابراهیم انواری؛ منصور زراءنژاد؛ هانیه اسکندری
چکیده
بهدلیل سهم بالای ارزش افزودة صنعت سیمان در تولید ملی و نقش آن در پروژههای عمرانی، تحلیل نوع روابط نهادهها در تولید آن دارای اهمیت است. در این مقاله با استفاده از تابع هزینة ترکیبی و رهیافت دوگانه هزینه، بازدهی نسبت بهمقیاس، کششهای جانشینی، ضرایب تابع و صرفههای ناشی از مقیاس در شرکت سیمان فارس برآورد و تحلیل شده ...
بیشتر
بهدلیل سهم بالای ارزش افزودة صنعت سیمان در تولید ملی و نقش آن در پروژههای عمرانی، تحلیل نوع روابط نهادهها در تولید آن دارای اهمیت است. در این مقاله با استفاده از تابع هزینة ترکیبی و رهیافت دوگانه هزینه، بازدهی نسبت بهمقیاس، کششهای جانشینی، ضرایب تابع و صرفههای ناشی از مقیاس در شرکت سیمان فارس برآورد و تحلیل شده است. برای برآورد تابع هزینه از روش رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط تکراری غیرخطی (NLSUR) در دورة 91:12-1381:1 و دادههای فصلی استفاده شده است. مطابق نتایج کششهای جزئی متقاطع آلن هر جفت از نهادهها، نیرویکار جانشین سرمایه و سایر خدمات است و نهادة سرمایه و سایر خدمات مکمل یکدیگر هستند. بهعلاوه، توابع تقاضای تمامی عوامل تولید نسبت به قیمت آنها بیکشش هستند. نتایج دیگر تحقیق بیانگر این است که تولید سیمان در شرکت سیمان فارس دارای صرفههای ناشی از مقیاس و بازدهی صعودی نسبت بهمقیاس بوده ااست.
رضا یوسفی حاجی اباد
چکیده
هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات درجة انحصار بازار بر عملکرد سیستم بانکداری در ایران است. برای این منظور، با استفاده از الگوی خود رگرسیون با وقفة توزیعی(ARDL)، اثرات تمرکز بازار بر عملکرد سیستم بانکداری، در سالهای 1389-1376 ، مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از وجود رابطة تعادلی بلندمدت بین عملکرد سیستم بانکداری و متغیرهای ...
بیشتر
هدف تحقیق حاضر، بررسی اثرات درجة انحصار بازار بر عملکرد سیستم بانکداری در ایران است. برای این منظور، با استفاده از الگوی خود رگرسیون با وقفة توزیعی(ARDL)، اثرات تمرکز بازار بر عملکرد سیستم بانکداری، در سالهای 1389-1376 ، مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافتههای تحقیق حاکی از وجود رابطة تعادلی بلندمدت بین عملکرد سیستم بانکداری و متغیرهای اقتصادی تمرکز، ریسک و تورم است، بهطوری که ثبات تابع عملکردی سیستم بانکی در ایران را تأیید میکند. در مجموع نتایج به دست آمده از تحقیق نشان میدهد سطح تمرکز و ساختار بازار بر عملکرد سیستم بانکداری ایران اثرات مثبتی داشته است. همچنین، افزایش سطح ریسک و تورم، موجب تضعیف عملکرد سیستم بانکی شده است. ضریب تعدیل محاسبه شده در الگوی عملکردی سیستم بانکداری 25 درصد بوده، که به معنای کندی سازوکار تعدیل در بازار سیستم بانکداری است.
محمد اوشنی
چکیده
توزیع و انتقال برق در زمره انحصارهای طبیعی بویژه از نوع محلی میباشد. این فعالیت در اکثر کشور ها توسط نهاد تنظیم کننده تحت نظم قرار میگیرد. سقف قیمت یکی از روشهای تنظیم میباشد که بر انگیزه بنگاه ها تأکید دارد. در رویکرد سقف قیمت ، تنظیم کننده تلاش میکند با فراهم کردن محرک هایی ، بهره وری و کارایی بنگاه و بخش برق افزایش یابد. بر ...
بیشتر
توزیع و انتقال برق در زمره انحصارهای طبیعی بویژه از نوع محلی میباشد. این فعالیت در اکثر کشور ها توسط نهاد تنظیم کننده تحت نظم قرار میگیرد. سقف قیمت یکی از روشهای تنظیم میباشد که بر انگیزه بنگاه ها تأکید دارد. در رویکرد سقف قیمت ، تنظیم کننده تلاش میکند با فراهم کردن محرک هایی ، بهره وری و کارایی بنگاه و بخش برق افزایش یابد. بر این اساس کارایی و بهره وری بنگاه اندازهگیری میشود تا بر اساس آن نرخ بهره وری هدف جهت لحاظ کردن در فرمول سقف قیمت، تعیین شود. در این مطالعه ضمن استفاده از دادههای 39 شرکت توزیع برق ایران برای دوره 1386 تا 1395 وبا کاربرد روشهای پارامتریک و غیر پارامتریک نسبت اندازهگیری کارایی بخش برق در ایران اقدام شد. نتایج دلالت بر این دارند که در طی دوره مورد بررسی، اندازه کارایی در توزیع برق ایران بین 67/0 تا 92/0 قرار داشت. همچنین یافتههای تحقیق نشان میدهند که شرکتهای توزیع برق تبریز، تهران بزرگ، اهواز، خراسان شمال و سمنان دارای بهترین عملکرد از حیث کارایی میباشند
ایمان چراتیان؛ صالح گل تبار
چکیده
باتوجه به اهمیت مخارج تحقیقوتوسعه R&D بر رشد بهرهوری بنگاههای صنعتی، در پژوهش حاضر میزان اثرگذاری مخارج R&D بر نرخ رشد بهرهوری نیروی کار در صنایع کوچک کشور در دورة زمانی 92-1373 آزمون شده است. برای برآورد مدلهای تحقیق و انجام تخمینهای موردنیاز از روش دادههای ترکیبی پویا و تخمینزن گشتاورهای تعمیم یافته(GMM) استفاده شده است. ...
بیشتر
باتوجه به اهمیت مخارج تحقیقوتوسعه R&D بر رشد بهرهوری بنگاههای صنعتی، در پژوهش حاضر میزان اثرگذاری مخارج R&D بر نرخ رشد بهرهوری نیروی کار در صنایع کوچک کشور در دورة زمانی 92-1373 آزمون شده است. برای برآورد مدلهای تحقیق و انجام تخمینهای موردنیاز از روش دادههای ترکیبی پویا و تخمینزن گشتاورهای تعمیم یافته(GMM) استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که تمامی شاخصهای درنظر گرفته شده برای مخارج R&D اثرات مثبت و معنیداری را بر نرخ رشد بهرهوری نیروی کار برجای میگذارند. بهعبارتدیگر، هزینه کردن در بخشهایی نظیر تحقیقوتوسعه، آزمایشگاه، خریدو بهروز رسانی نرمافزار و برگزاری دورههای آموزشی برای کارکنان صنایع کوچک میتواند بهطور مثبت و معنیداری بر نرخ رشد بهرهوری آنان اثرگذار باشد. بهعلاوه، اثر مجموع مخارج R&D بر نرخ رشد بهرهوری نیروی کار نیز مثبت و معنیدار و معادل 07/16 درصد برآورد شده است.
محمدعلی فیضپور؛ مرضیه شاکری حسینآباد
چکیده
ورود بنگاهها در اندازههایی غیر از حداقل اندازه کارا از واقعیتهای اقتصادی در حوزه عمل است. با وجود این، انتظار میرود تا بنگاهها برای بقای خود، با سرعتی معقول که میتوان آن را سرعت تعدیل نامید، خود را به حداقل اندازه کارا نزدیک نماید. اما این سؤال که بنگاهها سرعت تعدیل خود را بر مبنای چه معیاری تنظیم مینمایند، سؤالی ...
بیشتر
ورود بنگاهها در اندازههایی غیر از حداقل اندازه کارا از واقعیتهای اقتصادی در حوزه عمل است. با وجود این، انتظار میرود تا بنگاهها برای بقای خود، با سرعتی معقول که میتوان آن را سرعت تعدیل نامید، خود را به حداقل اندازه کارا نزدیک نماید. اما این سؤال که بنگاهها سرعت تعدیل خود را بر مبنای چه معیاری تنظیم مینمایند، سؤالی اساسی در اقتصاد صنعتی است، اگرچه بر اساس مبانی تئوریک، بنگاهها سرعت خود را بر مبنای میزان تولید تنظیم میکنند؛ در دنیای واقعی تعدیل خود را بر اساس اشتغال انجام میدهند. از اینرو، این مقاله میکوشد تا تعدیل در اندازه بنگاههای جدیدالورود صنایع تولیدی در دوره 1381-1375 را نشان دهد و سرعتشان را با معیارهای اشتغال و تولید ارزیابی نموده و معیار غالب را استخراج نماید. با استفاده از روش کومانور- ویلسون، شواهد موجود نشان داده است همواره بیش از 90درصد از بنگاهها با هر دو معیار اشتغال و تولید در اندازهای کمتر از حداقل اندازه کارا فعالیت نمودهاند. سرعت تعدیل، محاسبه شده با ضریب l نیز نشان داده است، بر خلاف انتظار، بنگاههایی با اندازه بهینه کمتر، سرعت تعدیل پایینتری دارند. این یافتهها از حیث سیاستگذاری، از یکسو لزوم آگاهیبخشی به بنگاههای جدیدالورود جهت اطلاع از اندازه بهینه و سرعت مناسب و در زمانی معقول را نشان داده و از سوی دیگر احتمال خروج بخش عمدهای از بنگاهها را با طی زمان گوشزد مینماید.
وحید بخردی نسب؛ فاطمه ژولانژاد
چکیده
هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر محبوبیت شرکت بر هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق تهران طی بازه زمانی 1385 تا 1392 بوده و حجم نمونه با استفاده از روش حذف سیستماتیک بالغ بر 117 شرکت میباشد. دادههای پژوهش با استفاده از نرم افزار ره آوردین ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر محبوبیت شرکت بر هزینه سرمایه در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق تهران طی بازه زمانی 1385 تا 1392 بوده و حجم نمونه با استفاده از روش حذف سیستماتیک بالغ بر 117 شرکت میباشد. دادههای پژوهش با استفاده از نرم افزار ره آوردین نوین گردآوری شده و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روش اقتصاد سنجی مبتنی بر رهیافت پانل دیتا انجام شده است. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که با افزایش محبوبیت در شرکت، هزینهی سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران، به طور قابل ملاحظهای کاهش مییابد.
سمانه نورانی آزاد؛ مرضیه اسحقی گرجی؛ سمیه شاطری
چکیده
هدف اصلی این مقاله، ارزیابی ساختار بازار حاکم بربخش صنعت موادغذایی و آشامیدنی با استفاده از رویکرد غیرساختاری پانزار- راس و شاخصهای غیرپارامتریک هرفیندال و نسبت تمرکز چهار بنگاه برتر است. بدینمنظور از دادههای 22 صنعت فعال کد چهاررقمی ISIC در تولید مواد غذایی و آشامیدنی ایران در سالهای 1386- 1374 استفاده شده است. همچنین در این ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله، ارزیابی ساختار بازار حاکم بربخش صنعت موادغذایی و آشامیدنی با استفاده از رویکرد غیرساختاری پانزار- راس و شاخصهای غیرپارامتریک هرفیندال و نسبت تمرکز چهار بنگاه برتر است. بدینمنظور از دادههای 22 صنعت فعال کد چهاررقمی ISIC در تولید مواد غذایی و آشامیدنی ایران در سالهای 1386- 1374 استفاده شده است. همچنین در این تحقیق، با توجه به دادههای پنل، معادلات درآمد و بازدهی در رویکرد پانزار-راس به روش حداقل مربعات معمولی با اثرات ثابت (LSDV) برآورد شده است. نتایج پژوهش با استفاده از رویکرد پانزار- راس دلالت برآن دارد که بازار صنعت موادغذایی و آشامیدنی ایران رقابتی و دور از انحصار است. علاوه بر این، نتایج شاخصهای هرفیندال - هیرشمن و نسبت تمرکز چهار بنگاه برتر مؤید آن است که تمرکز در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی طی سالهای مذکور کاهشیافته و بیش از نیمی از صنایع فعال در این صنعت در فضای رقابتی فعالیت میکنند. رقابتیترین صنایع در صنعت مواد غذایی و آشامیدنی عبارتاند از صنعت «کشتار دام و طیور» کد (1515) و صنعت «نانوایی» کد (1545)، در حالی که متمرکزترین صنایع فعال در آن، صنعت «تولید مالتا و ماءالشعیر» کد (1553) و صنعت «چایسازی» کد (1547) میباشند.
ناصر الهی؛ فرهاد خداداد کاشی؛ حسن ثاقب
دوره 2، شماره 3 ، فروردین 1397، ، صفحه 57-70
چکیده
هدف مقاله حاضر تجزیه و تحلیل محتوی فناورانه، تغییر پیچیدگی سبد صادراتی و عوامل تولید تجسم یافته در صادرات ایران است. برای این منظور از روش لال(2000) برای تشریح ترکیب فناورانه صادرات، روش هاسمان، هوآنگ و رودریک (2007) برای برآورد تغییرات پیچیدگی صادرات و روش شیروتی و همکاران(2010) برای تعیین شدت عوامل تولید تجسم یافته در صادرات استفاده شده ...
بیشتر
هدف مقاله حاضر تجزیه و تحلیل محتوی فناورانه، تغییر پیچیدگی سبد صادراتی و عوامل تولید تجسم یافته در صادرات ایران است. برای این منظور از روش لال(2000) برای تشریح ترکیب فناورانه صادرات، روش هاسمان، هوآنگ و رودریک (2007) برای برآورد تغییرات پیچیدگی صادرات و روش شیروتی و همکاران(2010) برای تعیین شدت عوامل تولید تجسم یافته در صادرات استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که سبد صادراتی ایران همواره وابسته به محصولات اولیه بوده و برنامههای کلان توسعه اقتصادی کشور در دهههای اخیر منجر به تغییر در ترکیب فناورانه صادرات کشور به سمت کالاهای دانشبنیان و دارای ارزش افزوده بالا نشده است. یافتههای مقاله حاکی است پیچیدگی کالاهای صادراتی ایران در سطح پایینی قرار دارد و علاوه بر آن شدت سرمایه فیزیکی و شدت سرمایه انسانی تجسم یافته در صادرات کشور نیز در سطح پایینی قرار دارد. برای دستیابی به نرخ رشد اقتصادی پرشتاب مورد نظر در سند چشم انداز 1404 لازم است با اتکا به توانمندیها و مزیتهای نسبی نهفته در کشور و استفاده از تجارب کشورهای موفق در نحوه صحیح بکارگیری فناوریهای موجود دنیا، تشویق و ایجاد انگیزه در بنگاهها جهت تحول در فناوری، بهرهوری و تولید محصولات دارای ارزش افزوده بالا و همچنین فراهمسازی شرایط مناسب برای خلق نوآوری با هدف ارتقای محصولات در صنایع مختلف، زمینههای تحول فناورانه در صادرات کشور، افزایش رقابتپذیری محصولات صادراتی و جلوگیری از تداوم خام فروشی را فراهم نمود.
زینب بارانی؛ پرویز سعیدی؛ بهرام غنی زاده؛ مجید نصیری
چکیده
رشد اقتصادی مستمر یکی از مهم ترین شاخصهای ثبات اقتصادی هر کشوری تلقی میشود. رشد بدهی دولت بهنظام بانکی در ایران نگرانیهایی را در خصوص تأثیر آن بر رشد اقتصادی افزایش داده است. به دلیل اهمیت موضوع، این پژوهش تأثیر آستانهای نسبت بدهی دولت به نظام بانکی بر رشد اقتصادی را در ایران طی دوره زمانی 1395- 1360 بررسی نموده است. اطلاعات این ...
بیشتر
رشد اقتصادی مستمر یکی از مهم ترین شاخصهای ثبات اقتصادی هر کشوری تلقی میشود. رشد بدهی دولت بهنظام بانکی در ایران نگرانیهایی را در خصوص تأثیر آن بر رشد اقتصادی افزایش داده است. به دلیل اهمیت موضوع، این پژوهش تأثیر آستانهای نسبت بدهی دولت به نظام بانکی بر رشد اقتصادی را در ایران طی دوره زمانی 1395- 1360 بررسی نموده است. اطلاعات این پژوهش از بانک اطلاعات اقتصادی بانک مرکزی استخراج گردیده است. به منظور تخمین مدل از الگوی رگرسیون انتقال ملایم (STR) و برای انجام محاسبات از نرمافزار Eviews10استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان حدآستانهای نسبت بدهی دولت به نظام بانکی از GNP برابر 45.4درصد است. همچنین نتایج تحقیق بیانگر اینست که زمانیکه نسبت بدهی دولت به نظام بانکی از GNP کوچکتر از حدآستانه است، بدهیهای دولت بهنظام بانکی تأثیر مثبت معناداری روی رشد اقتصادی دارد و زمانیکه نسبت بدهی دولت به نظام بانکی از GNP بزرگتر از حدآستانه باشد، بدهی دولت به نظام بانکی تاثیر منفی معناداری روی رشد اقتصادی دارد.